POLSKA KOKARDA NARODOWA

Wzór Kokardy Narodowej 

W związku z błędnym wzorem Kokardy Narodowej, wprowadzonej w roku 2010 przez Kancelarię Prezydenta Bronisława Komorowskiego pod nazwą „kotylionu” i noszonej przez przedstawicieli najwyższych urzędów RP, przekazany został ówczesnemu Prezydentowi RP, Marszałkom Sejmu i Senatu oraz Premierowi z okazji Narodowego Święta Niepodległości 11 Listopada 2011 roku, wzór Kokardy Narodowej w układzie barw zgodnym z heraldycznie porządkiem.

Instrukcja samodzielnego wykonania właściwego wzoru polskiej Kokardy Narodowej zamieszczona jest poniżej łącznie z plikiem do pobrania.

Wincenty Niemojowski — inicjator ustalenia wzoru biało-czerwonej Kokardy Narodowej — 1830 r.

Właściwie, kolory Polskie, są: biały i czerwony; gdyż mamy za herb, Orła Białego, w czerwonym polu. Zdaje się więc że kokarda Narodowa, z tych kolorów składać się powinna.*

Uchwała o Kokardzie Narodowej z dnia 7 lutego 1831 r.

Izba Senatorska i Poselska po wysłuchaniu wniosków Kommissyi Sejmowych zważywszy potrzebę nadania jenostayney oznaki pod którą winni się łączyć Polacy postanowiły i stanowią co następuie:

Artykuł 1.

Kokardę Narodową stanowić będą kolory Herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to iest: kolor biały z czerwonym.

Artykuł 2.

Wszyscy Polacy, a mianowicie Woysko Polskie te kolory nosić maią w mieyscu, gdzie takowe oznaki dotąd noszonemi były.

Artykuł 3.

Wykonanie ninieyszey uchwały, poleca się Rządowi Narodowemu.

Dan w Warszawie dnia 7 Lutego 1831.

Kokarda Narodowa — Encyklopedia Glogera — 1902 r.

Kokarda, noszona na kapeluszach, czapkach i kaszkietach w wojsku polskiem od czasów saskich aż do r. 1831, była białą. Postanowieniem sejmu z d. 7 lutego 1831 roku do kokardy białej dodano kolor czerwony, jako barwy herbu Królestwa Polskiego i W. Księstwa Litewskiego. W wieku XVIII wojsko nosiło kokardę z materyi upiętej w kształcie zwykłej kokardy; za czasów zaś Księstwa Warszawskiego – w kształcie krążka ku środkowi marszczonego, przyczem u oficerów była z materyi srebrnej. Z czasów Królestwa kongresowego kokarda była w kształcie owalnym, naszyta na kawałek grubej skóry lub drzewa, (ob. rys. w t. I, str. 260 i 264). Kokarda oficerska tych czasów była z materyi jedwabnej. Regulamin r. 1791 przepisywał dla „Kawaleryi narodowej” zamiast kokardy, „które od dżdżów i kurzawy, mimo największego ochędostwa, często się brukają”, nosić krzyż kawalerski srebrny. Krzyż ten spotykamy na kokardach u czapek pułku szwoleżerów gwardyi polskiej Napoleona, oraz na czapkach oficerów ułanów Księstwa Warszawskiego i Królestwa kongresowego. B. Gemb.

Kokarda Narodowa wg Franciszka Kamockiego — 1917 r.

Kokardy są to małe barwne znaczki naprzód we Francyi w XVIII w. powstałe i używane, później zaś wszędzie w rozmaitych barwach noszone na znak przynależności narodowej, partyjnej etc. Głośny był swego czasu spór między dowództwem Legionów a napoleonem o kokardy legij.

Pierwotnie były to istotnie kokardy a więc kawałki wstążek w pewien sposób zawiązane—choć niekiedy uwzględniając myśl, ideę raczej niż przedmiot—kokardami nazywano też naturalne liście, kwiaty a nawet pęczki słomy etc. jeżeli noszone były jako kokardy t. j. jako znak politycznej czy społecznej przynależności lub sympatyi. Miano to przeszło z czasem i na t. zw. rozetki t. j. również z wstążek albo z tłoczonej i malowanej blachy lub innych materyałów kolisto lub owalnie wycinane znaczki. 

Barwy rozetek i kokard (wojskowych) brane są zwykle albo z bander odnośnych państw i krajów albo z herbowych barw dynastyj, — barwy kokard innych—z barw narodowych, z barw stronnictw, z barw herbowych szefa stronnictwa a czasem,—zależnie od wymagań chwili—zupełnie przygodnie.

Ze znaków (chorągwi) dwutynkturowych tworzy się kokardy, rozety i tym podobne znaki, zwykle w ten sposób, że jedna z tynktur występuje w kokardzie raz a druga dwa razy, przyczem ta dwa razy występująca, jest zwykle tynkturą górnego pasa tego znaku z którego kokarda powstaje i tworzy w kokardzie serce (środek) i otok, druga zaś (raz występująca) tynktura odpowiada dolnemu pasowi znaku. […] 

Utworzona podług tego prawidła kokarda narodowa polska będzie mieć serce (środek) białe objęte kołem czerwonem1) a otok znów biały. Prawidło to bezwzględnie stale jednak nie jest; naprzód więc ze znaków o dwu tynkturach bywają także tworzone kokardy bez drugiego otoka; […]

Kokarda Narodowa — Powstanie Wielkopolskie — 1918 r.

Kokarda Narodowa według Adama Chmiela — 1919 r.

Pamiętajmy, że chorągiew polska ma górną strefę  b i a ł ą  a  dolną  c z e r w o n ą. Ten porządek kolorów musi być zachowany na innych oznakach barwy narodowej polskiej: na opaskach (wstęgach) i kokardkach, które rownież są w użyciu. […] 

Ułożenie barw w  k o k a r d k a c h  powinno się tymi samemi zasadami kierować. Jak wiadomo kokardy są to małe barwne znaczki, które powstały naprzód we Francyi w XVIII wieku i tam pierwotnie były noszone, póżniej zaś wszędzie na znak przynależności narodowej, partyjnej i t. p. Kokardy, czyli kawałki wstążek w pewien sposób zawiązane przeszły następnie w formę t. zw. rozetki t. j. znaczku albo wstążek, albo z tłoczonej i malowanej blachy lub innego materyału, kolisto lub owalnie wyciętego.

Ze znaków chorągiewnych  d w u t y n k t u r o w y c h  tworzy się kokardy, rozety, zwykle w ten sposób, że jedna z tynktur występuje w kokardzie raz a druga dwa razy. Tynktura, która dwa razy występuje, jest zwykle tynkturą strefy górnej tego znaku, z którego kokarda powstaje, tworzy w kokardzie serce, czyli środek i otoki, druga tynktura dolnej strefy występuje raz. 

Utworzona podług tego prawidła kokarda narodowa polska mieć powinna serce czyli środek białe, objęte kołem czerwonem, poza którem na zewnątrz jest jeszcze biały otok. Prawidłowo to bezwzględnie stałem nie jest. Mogą być bowiem ze znaków chorągiewnych dwubarwnych tworzone kokardy bez powtórzenia (w otoku) barwy strefy górnej, czyli kokarda narodowa polska może mieć tylko środek (serce) białe otoczone drugą dolną tynkturą t. j. kolorem czerwonym. Nie może być jednak ta kokarda utworzona w ten sposób, ażeby środek zajmował kolor czerwony a otok biały. Tynktura biała w kokardzie narodowej musi zajmować zawsze miejsce pierwsze.

Kokarda — odznaka Ochotnika Wojska Polskiego (Armia Ochotnicza) 1920

Ustanawia się następujące odznaki dla ochotników:

1. Dla ochotników, którzy zgłosili się do W. P. w myśl odnośnej odezwy R. 0. P., oraz tych wszystkich, którzy wstąpili do wojska polskiego po 1listopada 1918 r., nie z poboru lecz z własnej woli, odznakę w formie rozetki o barwach narodowych średnicy 5 cm (zewnętrzny pierścień amarantowy, środek o średnicy 2.5 cm. biały).

2. Dla ochotników, którzy przebyli najmniej 3 miesiące na froncie, w bezpośrednim Kontakcie z nieprzyjacielem odznakę honorową w formie orzełka srebrnego, nieoksydowanego, na tarczy na tle takiejsamej rozetki, jak wymieniona pod 1) odznakę tę otrzymuje ochotnik przy demobilizacji.

• Rozetka ad 1) przysługuje wszystkim żołnierzom — ochotnikom bez wyjątku; należy ją nosić na lewej piersi i na lewej stronie czapki nad guzikiem.

• Odznakę ad 2) nosi się na lewej piersi.

3. Prawo noszenia odznaki ad 1) i 2) nadaje dowództwo, które prowadzi ochotnika w swej ewidencji, względnie, które przeprowadza jego demobilizację przy równoczesnem wyda­niu odpowiedniej legitymacji.

• Nieposiadającym odpowiedniej legitymacji noszenie tej odznaki jest wzbronione na tych samych zasadach, jak zakaz noszenia dystynkcji wojskowych przez nieuprawnionych (Załącz­nik Nr 1).*

Kokarda Narodowa — Rozporządzenie Rady Ministrów — 1926 r.

§ 1. Dla następujących urzędników służby dyplomatycznej, a to: Ambasadorów, Posłów Nadzwyczajnych i Ministrów Pełnomocnych, Ministrów Rezydentów, Sekretarzy i Attachés Ambasad i Poselstw oraz służby konsularnej a to: Konsulów Generalnych, Konsulów, Wicekonsulów i Attachés Konsularnych ustala się umundurowanie według wzoru, określonego niniejszym rozporządzeniem. […]

§ 2 c) Kapelusz:

Kapelusz filcowy czarny, stosowany, podłużny, składany, płaski (wzór N° 12). Po prawej stronie kokarda narodowa, okrągła, karbowana z lamy srebrnej, z wypustką w środku, koloru czerwonego (jak na godle państwowem) (wzór N° 13), Pióra strusie, białe lub czarne, zależne od stanowiska, wszyte po obu stronach wzdłuż grzbietu kapelusza. […]

Kokarda Narodowa — Encyklopedia „Gutenberga” — 1931 r.

Kokardki państwowe (narodowe) polskie okrągłe mają mieć 

1) środek (serce) biały objęty kołem czerwonem poza którem na zewnątrz jest jeszcze biały otok albo 

2) kokardka narodowa polska ma mieć tylko środek (serce) biały otoczony na zewnątrz barwą czerwoną (cynober). 

Kolor bowiem biały jako zastępujący godło O r ł a  b i a ł e g o musi być zawsze na pierwszem miejscu drugie miejsce przypada barwie tarczy t. j. barwie czerwonej.

Kokarda Narodowa — Zarządzenie Ministra Obrony Narodowej — 2014 r.

§ 22. 1. Barw biało-czerwonych można używać w jednostkach:

1. namalowanych na sprzęcie wojskowym;

2. w formie wstęgi podczas uroczystości z okazji odsłonięcia w szczególności tablicy pamiątkowej, pomnika, obelisku oraz otwarcia obiektu lub przekazania sprzętu;

3. w formie szarfy do dekoracji urny z prochami podczas pogrzebów;

4. w formie kokard narodowych używanych podczas uroczystości;

5. jako element dekoracji podczas uroczystości oraz w salach tradycji;

6. na drukach i wydawnictwach wojskowych. […]

3. Kokardy narodowe w barwach biało-czerwonych:

1. mogą być używane w szczególności z okazji: Dnia Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, Święta Narodowego Trzeciego Maja, Święta Wojska Polskiego i Narodowego Święta Niepodległości;

2. wpinane są z lewej strony w klapę munduru lub ubioru cywilnego;

3. składają się z dwóch okręgów: białego centralnego oraz okalającego go czerwonego, o średnicy 40 do 60 mm, przy czym promień okręgu białego powinien stanowić 1⁄2 promienia kokardy. […]

Przedstawiony opis przygotowania polskiej Kokardy Narodowej dotyczy jej właściwego tradycyjnego wzoru, w barwach ułożonych zgodnie z heraldycznym porządkiem. Barwa biała stanowi środek kokardy, a czerwona jej otok. 

Uwaga: Nie należy korzystać z rozpowszechnianego w internecie błędnego wzorca tzw. „kotylionu narodowego”.

Do wykonania Kokardy Narodowej potrzebne są:

• biało-czerwona wstążka szerokości 3 cm i długości 25 cm (taśma rypsowa dostępna w sklepach pasmanteryjnych);

• igła i biała nitka;

• agrafka.

1. Wzdłuż białej krawędzi wstążki przewlekamy nitkę luźną fastrygą co 5 mm.

2. Ściągamy nitkę i marszczymy wstążkę, aż ułoży się w krąg.

3. Końce wstążki zszywamy krawędziami ułożonymi w jedną stronę.

Formujemy ostateczny kształt kokardy i od spodu przypinamy agrafkę. Kokarda jest gotowa.

Przypnij Kokardę Narodową na piersi nad sercem i noś dumnie!

Instrukcja wykonania Kokardy Narodowej do pobrania

Uwaga! Opracowanie udostępnione zostaje na potrzeby użytku prywatnego na następujących zasadach:

• dozwolone jest wykorzystanie jedynie w oryginalnej postaci, bez możliwości tworzenia tzw. utworów zależnych — przerabiania lub częściowego wykorzystywania grafik;

• niedozwolone jest rozpowszechnianie publiczne — w szczególności w internecie — bez uprzedniego uzyskania zgody autora;

• bezwzględnie zakazane jest użycie opracowania w całości lub częściowe dla celów komercyjnych.

Kotylion

• Od francuskiego cotillon — taniec wykonywany na zakończenie zabawy, złożony z figur inicjowanych przez parę prowadzącą i powtarzanych przez korowód par. Po 1870 roku nazwa walca figurowego, w którym pary dobierały się według otrzymanych oznak zwanymi również kotylionami.*

• Taniec towarzyski, zwykle walc, do którego dobierają się pary według jednakowych parzystych oznak (uprzednio rozdanych lub zakupionych).**

• Oznaka, maskotka, bukiecik, wstążka lub inna ozdoba, przypinana tańczącym ten taniec.**

Kotylionem może być zatem każdy rodzaj umownej ozdoby, przyjęty przez organizującego bal, zabawę, imprezę — rozetki, kokardki, wstążki, kwiaty czy nawet maskotki. Kotyliony służą często oznaczeniu statusu społecznego osób uczestniczących w zabawie — np. celem odróżnienia kawalerów od mężczyzn żonatych a panien od kobiet zamężnych.

W konkursach typu sportowego — np. zawodach jeździeckich lub konkursach jakościowych np. wystawach bydła hodowlanego lub psów rasowych, kotyliony są ozdobami honorującymi zwycięzców. Serce kotylionu posiada miejsce na zamieszczenie odpowiedniego wpisu lub ilustracji.