AKTUALNOŚCI 2023 (1)

Wyklęci — bo Niezłomni

Dlatego się cieszy moje serce i raduje się moja dusza, 

a ciało moje jest spokojne i bezpieczne.

Nie pozostawisz bowiem mojej duszy w Szeolu 

i nie skażesz swego świętego na zagładę.

Dasz mi poznać drogę życia, 

pełnię radości przed Twoim obliczem,

wieczne rozkosze po Twojej prawicy. *

1 marca 1951 roku w więzieniu na warszawskim Mokotowie zostali rozstrzelani przywódcy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”:

• ppłk Łukasz Ciepliński — prezes WiN

• Adam Lazarowicz,

• Mieczysław Kawalec

• Józef Rzepka

• Franciszek Błażej

• Józef Batory

• Karol Chmiel

Ciała ofiar komunistycznej zbrodni sądowej zostały zakopane przez funkcjonariuszy bezpieki w nieznanym miejscu.

Wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji jest Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, ustanowiony przez Sejm RP na mocy ustawy o z dnia 3 lutego 2011 roku. Projekt ustawy wniesiony został przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego 26 lutego 2010 roku.  

W treści ustawy zapisano:

W hołdzie „Żołnierzom Wyklętym” — bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu.**

Jeśli dziś jest 26 lutego to…

— to będzie mała prywata

26 lutego przypada wspomnienie św. Aleksandra — biskupa egipskiej Aleksandrii — żyjącego w na przełomie III i IV wieku. Jako patriarcha Kościołów Egiptu, Libii i Pentapolis podjął walkę z nauką prezbitera Ariusza. 

W nauczaniu Ariusza odrzucany był dogmat o Trójcy Świętej, a sam Jezus — jako Syn stworzony przez Boga Ojca — miał powstać niebytu dopiero w momencie Wcielenia, czyli być pozbawiony przymiotu odwieczności.

W liście kierowanym do cesarza Konstantyna Wielkiego, patriarcha Aleksandrii wnosił o zwołanie synodu dla wyjaśnienia kwestii doktryny Kościoła. W roku 325 uczestniczył, wraz ze swoim sekretarzem, diakonem Atanazym, w pierwszym Soborze Powszechnym w Nicei.

Choć przedstawień przypisanych biskupowi Aleksandrowi z tego okresu brak to można domniemywać, że zgodnie ze wschodnią ikonografią święty ukazywany byłby w tunice, okryty sakkosem z nałożonym omoforionem. Lewą dłonią owinięta omoforionem trzymać winien wielotabliczkowy kodeks, a palce prawej ręki ułożone byłyby w geście IC XC. 

Wedle tradycji ikonograficznej kościoła zachodniego św. Aleksander miał być przedstawiany z rylcem pisarskim w ręce. Być może atrybut ten miał podkreślać związek z prowadzoną przez niego korespondencją w sprawach doktrynalnych. 

Wspomniany rylec to narzędzie służące do zapisywania tekstów na tabliczkach pokrytych warstwą wosku pisarskiego. Tabliczki wykonywane były z drewna cedrowego, dębowego, cyprysowego i cytrynowego, a także z palmy i bukszpanu. 

Wewnątrz ramki umieszczana była warstwa wosku zaczernianego smołą. Wosk pozwalał na wielokrotne zapisanie powierzchni po uprzednim jej wygładzeniu. Służył do tego ten sam stylus, którego odwrotna strona zakończona była w formie łopatki. 

Z uwagi na ograniczoną powierzchnię tabliczek przy dłuższych tekstach łączono je rzemieniem w zbiory zwane caudex (od łacińskiej nazwy pniaka drzewa). Kodeksy zawierające ważne teksty zabezpieczano dodatkowo pieczęciami.

Ten pochodzący jeszcze okresu 1500 p.n.e. sposób prowadzenia korespondencji, rejestrów, rachunków, a także zawierania umów oraz nauki, był popularny nie tylko w antyku, ale także późnym w średniowieczu. Dla przykładu — zbiór poliptyków używanych do 1530 roku znajduje się w kolekcji archiwum toruńskiego.

W powyższym kontekście — choć tradycja patrona zobowiązuje — muszę przyznać, że mimo paru prób nie udało mi się w mojej pracy projektowej na stałe korzystać ze stylusa i graficznego tabletu. Od 33 lat jestem havy userem jednoprzyciskowej myszy.

Na koniec pozwolę sobie zamieścić grecki introit liturgiczny, związany co prawda z innym świętym imiennikiem — Aleksandrem biskupem Konstantynopola — ale żyjącym współcześnie z patriarchą aleksandryjskim. Podobnie jak biskup Aleksandrii był on obecny na soborze w Nicei i toczył spór doktrynalny z Ariuszem.

Μύσται οὐράνιοι ἀποδεικνύμενοι, θεῖοι ἐκφάντορες τῷ κόσμῳ ὤφθητε, τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ, ποιμάναντες θεαρέστως, ἱερὲ Ἀλέξανδρε, τῆς Τριάδος ὁ πρόμαχος, Ἰωάννη ἔνδοξε, ὁ τῆς χάριτος τρόφιμος, καὶ Παῦλε Ἱερέων ἀκρότης, ὅθεν ὑμᾶς ἀνευφημοῦμεν.

Bałamuctwa orlogera — czyli: Przy herbacie o Orle Białym #13

Z treści Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 lutego 1928 r. O Bibljotece Narodowej:

Art. 1. Ustanawia się Bibljotekę Narodową z siedzibą w Warszawie. Bibljoteka Narodowa jest instytucją państwową, podległą Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Ponieważ trwa jeszcze pora, w ramach której publikuję notki z zimowego cyklu „Przy herbacie o Orle Białym”, pozwolę sobie dochować tradycji wyciągania na światło dzienne także bałamuctw, czyli większych lub mniejszych osobliwości, związanych z wizerunkiem znaku naczelnego RP.

Tym razem na okoliczność 95-lecia utworzenia Biblioteki Narodowej dotknę rzekomej obecności orła bez korony na jej przedwojennej pieczęci bibliotecznej do książek. Zacznijmy jednak od skróconego ujęcia historii polskiej książnicy narodowej.

Potrzebę gromadzenia polskiego piśmiennictwa ogłosił referendarz wielki koronny Józef Andrzej Załuski w Programma literarium, opublikowanym w roku 1732. Zamieścił w nim program rozwoju naukowego oraz ratowania dziedzictwa polskiego piśmiennictwa

W roku 1740, wspólnie z bratem Andrzejem Stanisławem, ufundowali w Warszawie Bibliotekę Załuskich. Gromadzone przez nich dzieła z całej Europy dały początek polskiemu księgozbiorowi narodowemu.

Pierwsza w Polsce biblioteka publiczna stała się po śmierci Załuskich państwową Biblioteką Rzeczypospolitej. Od roku 1780 przekazywano do niej obowiązkowe egzemplarze krajowych wydawnictw.

Biblioteka Załuskich zlikwidowana została przez carycę Katarzynę II po trzecim rozbiorze Polski, a jej zbiory wywiezione do Petersburga. Wedle różnych obliczeń ukradziona kolekcja liczyła prawie 390.000 druków i rękopisów. 

Książnica narodowa przywrócona została do życia po odzyskaniu niepodległości rozporządzeniem Prezydenta RP z 24 lutego 1928 roku. Podstawą odtworzonych zasobów stały się m.in. zbiory rewindykowane z Rosji na mocy traktatu ryskiego z roku 1921, stanowiące ułamek utraconego księgozbioru.

Jednak prawdziwa hekatomba spotkała Bibliotekę Narodową podczas okupacji niemieckiej. Zbiory zostały najpierw rozgrabione z polecenia Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, a po upadku powstania warszawskiego w 1944 roku spalone przez specjalne oddziały Brandkommando i Technische Nothilfe.

W roku 1935, na mocy dekretu Prezydenta Ignacego Mościckiego, książnicy nadano nazwę Bibljoteka Narodowa Józefa Piłsudskiego, dla uczczenia pamięci zmarłego Marszałka. Przy tej okazji zamówiono też wykonanie nowej pieczęci bibliotecznej do książek.

Pieczęć wykonana została przez Mennicę Państwową w maju 1936 roku za cenę 24 złotych. Stanowił ją tłok mosiężny o średnicy 18 mm „wypukły jak czcionka drukarska”. Jej wzór przedstawiał litery BN / JP w dwóch wersach, otoczone pojedynczą linią otokową.

I tu zbliżamy się do przyczyny opublikowania niniejszego artykułu. Otóż pozwolę sobie uznać za niezgodne z prawdą przypisywanie przedwojennej Bibliotece Narodowej posługiwania się pieczątką biblioteczną do książek z wizerunkiem orła bez korony.

Informację taką rozpowszechnił w kwietniu zeszłego roku — bynajmniej nie na Prima Aprilis — Andrzej-Ludwik Włoszczyński na swoim profilu Projekt Orli Dom w serwisie społecznościowym platformy Facebook. 

Co prawda jest to tym razem bałamuctwo mniejszej wagi — w odróżnieniu od haniebnego zarzutu plagiatu, postawionego przezeń wobec prof. Zygmunta Kamińskiego, autora projektu godła państwowego z roku 1927 — ale podobnie będące konsekwencją metodologii badawczej abstrahującej od udowadniania źródłami, czyli „na oko”.

Przeprowadzona w Archiwum Biblioteki Narodowej kwerenda potwierdziła, że wzór pieczęci z wizerunkiem nieukoronowanego orła nie pochodzi z okresu przedwojennego, ale wprowadzona została do użytkowania dopiero po II wojnie światowej.

Pieczęć z przedstawieniem stylizowanego wizerunku orła bez korony, okolonego linią otokową oraz napisem BIBLIOTEKA NARODOWA, przedzielonym krzyżykiem w jego dolnej części, wykonana została przez Mennicę Państwową w roku 1947.

O wprowadzeniu do użytkowania tłoków nowej pieczęci bibliotecznej do książek w dwóch wymiarach informują Okólnik Biblioteki Narodowej Nr 19 z dnia 26 lipca 1947 roku oraz Okólnik Nr 30 z dnia 16 września 1947 roku. 

Jeśli ktoś uważa, że przytaczanie takich „małych” pomyłek jest z mojej strony małostkowe to odpowiem prosto — kto w drobnej rzeczy jest nieuczciwy, ten i w wielkiej nieuczciwy będzie. Rażąca nierzetelność w małych rzeczach skutkuje błędami ciężkiego kalibru.

Dowodzi tego właśnie przywołany wcześniej haniebny zarzut plagiatu, postawiony przez osobę, która szczyci się członkostwem w… Stowarzyszeniu Dziennikarzy (PRL). Może to stanowi wyjaśnienie, dlaczego za swoją nierzetelność Andrzej-Ludwik Włoszczyński nigdy publicznie nie przeprosił. 

W staropolszczyźnie osoby nierzetelne, niepoważne, szerzące zαmęt lub oszustwo zwano bałamutem lub bałamantem od określenia bałamuctwo — czyli brednia, głupstwo, wprowadzanie w błąd, krętactwo, oszustwo oraz zwodzenie. 

Echo bałamuctwa w odniesieniu do projektu godła II RP z roku 1927, rozpowszechnionego przez najbardziej opiniotwórcze medium dekady, niesie się dziś po różnych zakątkach Polski — mediów społecznościowych nie pomijając.

A poza tym postuluję, aby ze składu członków Komisji Heraldycznej zostały usunięte cztery osoby, pozostające w konflikcie interesu z uwagi na prowadzenie prywatnego procederu projektowania symboli samorządowych, i zastąpione ekspertami z dziedziny sztuk plastycznych.

A poza tym sądzę, że tzw. logo promocyjne Wojska Polskiego, autorstwa Andrzeja Pągowskiego, powinno zostać wy…mienione!

Ще не вмерла Украіна — póki my żyjemy

Polska w «Nuclear Sharing»!

Ogłoszenie przez prezydenta Rosji Władimira Putina w dniu 21 lutego 2023 roku zawieszenia udziału Rosji w amerykańsko-rosyjskim porozumieniu o redukcji zbrojeń strategicznych «New START» otworzyło wreszcie Polsce drzwi do udziału w programie «Nuclear Sharing».

Pretekstem do zerwania współpracy było dla Moskwy uznanie za „niedopuszczalne” dążenia Waszyngtonu do przeprowadzania inspekcji rosyjskiego arsenału nuklearnego. Jednak władca Kremla przelicytował. Nie przewidział bowiem, że Joe Biden — w stylu szeryfa z Dzikiego Zachodu — wyjmie asa z rękawa.

Włączenie Polski do programu «Nuclear Sharing» wpisuje się w zadeklarowaną w przemówieniu w Warszawie jednoznaczną zapowiedź prezydenta USA Joe Bidena o „uczynieniu Sojuszu NATO jeszcze silniejszego i zdolnego do odstraszania agresji”.  Eskalacja rosyjskiej agresji dała Ameryce pretekst do uzbrojenia polskiego sojusznika.

Tym samym Polska dołączy do grona państw zrzeszonych w NATO, które są uczestnikami „Porozumienia o współdzieleniu taktycznej broni nuklearnej”. Państwami korzystającymi z programu udostępniania głowic jądrowych w Europie są Belgia, Niderlandy, Niemcy, Włochy oraz Turcja.

Współdzielenie broni jądrowej to koncepcja w polityce odstraszania nuklearnego NATO , która umożliwia państwom członkowskim nieposiadającym własnej broni jądrowej udział w planowaniu użycia broni jądrowej przez NATO. 

Siły zbrojne uczestników «Nuclear Sharing» utrzymują wyposażenie techniczne — zwłaszcza samoloty zdolne do przenoszenia broni jądrowej — wymagane do użycia broni jądrowej oraz przechowują broń jądrową na swoim terytorium. 

W czasie pokoju broń jądrowa strzeżona jest przez personel Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, a kody wymagane do ich uzbrojenia pozostają pod kontrolą amerykańską. W przypadku wojny broń ma być montowana na samolotach bojowych krajów uczestniczących w programie «Nuclear Sharing».

A poza tym sądzę, że tzw. logo promocyjne Wojska Polskiego, autorstwa Andrzeja Pągowskiego, powinno zostać wy…mienione!

Barwy biało-czerwone uwolnione

Chyba nie będę bardzo się mylił, gdy stwierdzę, że znikomy odsetek polskich obywateli ma świadomość, iż dopiero od roku 2004 zezwolono prawnie na nieskrępowane biało-czerwonych barw.

20 lutego 2004 roku sejm uchwalił nowelizację ustawy godle, barwach i hymnie RP. Jedną z najważniejszych zmian był zapis ust. 2 art. 5 w brzmieniu:

„Każdy ma prawo używać barw Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności w celu podkreślenia znaczenia uroczystości, świąt lub innych wydarzeń.”

Drugą istotną zmianą było ustanowienie dnia 2 maja Dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Tym samym uwieńczone zostały sukcesem wieloletnie starania Leszka Rodziewicza o uhonorowanie polskiej flagi uroczystymi obchodami.

Dodatkowo wprowadzono w ustawie zastrzeżenia ochronne:

• godło i barwy RP mają być umieszczane, a hymn RP wykonywany lub odtwarzany, w sposób zapewniający im należną cześć i szacunek

• symbole Rzeczypospolitej Polskiej nie mogą być umieszczane na przedmiotach przeznaczonych do obrotu handlowego.

Jednocześnie jednak dozwolono na wykorzystywanie godła i barw RP dla celów komercyjnych „w formie stylizowanej lub artystycznie przetworzonej”. 

Niestety nie zawarto w akcie prawnym precyzyjnej i jednoznacznie brzmiącej formuły o zakazie używania wzorów, stwarzających wrażenie łudzącego podobieństwa do symboli państwowych — w szczególności herbu RP oraz wizerunku orła ustalonego dla godła państwowego.

Skutkuje to do dziś kuriozalnymi przykładami, o czym pisałem parokrotnie:

• „Orzeł Biały” nie w pełni prawem chroniony (2013)

• Orzeł łudząco urzędowy (2014)

• Polski Orzeł bity w złocie… szwajcarskim (2016)

A poza tym sądzę, że tzw. logo promocyjne Wojska Polskiego, autorstwa Andrzeja Pągowskiego, powinno zostać wy…mienione!

Orzeł ukształtowany przez tradycję siły zbrojnej

30 lat temu  — 19 lutego 1993 roku — Sejm RP uchwalił ustawę o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Na mocy ustawy wprowadzono w przedstawieniach orłów wojskowych koronę zamkniętą — zwieńczoną krzyżem.

Pierwowzorem żołnierskiego znaku był orzeł wojsk polskich Królestwa Kongresowego z roku 1815. Rysunki przedstawień orłów wojskowych, opracowane specjalnie dla potrzeb ustawowych załączników graficznych, wykonał Andrzej Heidrich. 

Załączniki zawierały wzory znaków wojsk lądowych, lotnictwa oraz marynarki wojennej. Dla orła wojsk lądowych ustalono wizerunek orła w koronie zamkniętej, ze wzniesionymi skrzydłami, głową zwróconą wprawo, siedzącego na tarczy amazonek. 

Orła lotnictwa wojskowego przedstawia orzeł otoczony stylizowanymi skrzydłami husarskimi. Orłem marynarki wojennej jest orzeł z umieszczoną na tarczy amazonek koloru niebieskiego złotą  kotwicą i liną zwiniętą w kształcie litery „S”.

Ustawa z roku 1993 wprowadziła także zmiany w dotychczasowym wzorze polskiej szachownicy lotniczej. Powołując się na zasady heraldyki dokonano odwrócenia kolejności układu barw. Pole uprzywilejowane (lewe górne) uzyskało barwę białą.

Znakiem wojskowych statków powietrznych jest biało-czerwona szachownica lotnicza o barwach Rzeczypospolitej Polskiej, podzielona na cztery równe pola ze skrajami o naprzemiennych barwach. Stosunek szerokości skraju do długości krawędzi pola szachownicy lotniczej wynosi 1:5.*

Na temat szachownicy i problemów z jej aktualnym użytkowaniem przez lotnictwo wojskowe pisałem w zeszłym roku w artykule „Nie heraldyka, lecz chęć szczera…”. 

Ciekawostką jest fakt — nie dostrzegany powszechnie — że barwne grafiki znaków sił zbrojnych zawierają  przedstawienie orła z pieczęci państwowej II RP. Jego konturowy rysunek widnieje na ilustracji sztandaru, bandery wojennej oraz flagi lotnisk (lądowisk) wojskowych.

Nie wszystkim też jest wiadome, że umieszczony na znakach wzór herbu państwowego posiadał tarczę o regularnym kształcie, a nie z poszerzoną górną krawędzią, jak we wzorze godła RP z ustawy o godle z roku 1990.  Natomiast sam orzeł dość swobodnie „latał” po tarczy.

Na „obronę” dodam jedynie, że również wizerunki orłów na znakach zamieszczonych w uchylonym ustawą dekrecie z roku 1959 były pochodną wzoru przedwojennego z „oderżniętą” koroną, co poznać można po spłaszczonej głowie orła.

Zmieniony został także wzór sztandaru jednostki wojskowej — zarówno w warstwie wizualnej, jak i opisowej. Przede wszystkim zmienione zostały proporcje jego płata z prostokątnego (130 cm x 100 cm) na kwadratowy o wymiarach 100 cm x 100 cm.

Na płacie głównym pojawił się nie tylko orzeł w koronie, ale także krzyż kawalerski barwy czerwonej, a białe pola pomiędzy jego ramionami wieńce wawrzynu stanowiły miejsca dla umieszczenia cyfry — numeru jednostki wojskowej. 

Na stronie odwrotnej zmieniono dotychczasowy napis „Za Naszą Ojczyznę Polską Republikę Ludową” na dewizę zapisaną: w trzech wersach „BÓG / HONOR / OJCZYZNA”. Dewiza nie pochodziła z przedwojennego wzoru sztandaru, lecz z dekretu Prezydenta RP z roku 1943.

Najważniejszą jednak zmianą było przywrócenie zwrotu orła ku drzewcu. Zgodnie z tradycją godła na weksyliach — proporcach, chorągwiach, sztandarach — kładzione były w kierunku ataku. Dotyczyło to obu stron płata, stąd na stronie odwrotnej symbol widniał w „lustrzanym” odbiciu.

Muszę przy tej okazji zauważyć, że niestety w przypadku sztandarów jednostek samorządu terytorialnego tradycja ta została złamana. W ramach „nowej świeckie tradycji” Komisja Heraldyczna zatwierdza ich wzory z orłem zwróconym w kierunku skrajnej krawędzi płata. 

Gdy podczas ceremonii sztandar jest pochylany, orzeł wisi z dziobem „spuszczonym na kwintę” — tzn. do ziemi. Ale o tym już przy innej okazji.

A poza tym sądzę, że tzw. logo promocyjne Wojska Polskiego, autorstwa Andrzeja Pągowskiego, powinno zostać wy…mienione!

Orzeł „odrestaurowany”

9 lutego 1990 roku Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie przepisów o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. Jej postanowienia weszły formalnie w życie w dniu ogłoszenia aktu ustawowego, czyli 14 dni później — 22 lutego. W ustawie z roku 1980 zastąpiono dotychczasowy wzór godła państwowego oraz wzór flagi państwowej z godłem.

Wizualna „restauracja” przedstawienia orła wykonana została przez Andrzeja Heidricha na podstawie dostarczonej mu karty z Dziennika Ustaw z roku 1927 z wizerunkiem herbu II RP. Wzór ten poddany został graficznemu retuszowi poprzez lekkie wysmuklenie sylwetki orła. Restylizowane zostały również zwieńczenia przepaski, stanowiące w oryginale gwiazdki z dystynkcji oficerskich. 

W kształcie tarczy wprowadzono także „kosmetyczne” zmiany przez poszerzenie górnej krawędzi. Zabieg ten miał przeciwdziałać optycznemu zwężaniu prostokątnej tarczy z uwagi na kolistą formę skrzydeł, zbiegających się ku górze do jej środka.

Andrzej Heidrich nie zmieniał wzoru z roku 1927. Jego zadaniem nie była zmiana formy plastycznej orła, kształtu sylwetki, czy też rysunku detali, lecz dostosowanie wzoru godła do potrzeb poligraficznych i menniczych. Podkreślał też zawsze, że nie jest to jego autorski projekt, lecz prof. Zygmunta Kamińskiego.  

Wprowadzony do obiegu prawnego wzór posiadał jednak pewien drobny mankament. Otóż tarcza, w polu której zostało położone państwowe godło heraldyczne, jest… niesymetryczna.  Wynikało to z potrzeby „ukrycia” niesymetryczności rysunku sylwetki orła. Jego wizerunek osadzony został  z minimalnym przesunięciem. 

Mankament ten pogłębiony został wiele lat poźniej przy okazji „wikipedyzacji” godła państwowego. W opracowanej grafice wektorowej zastosowano tarczę symetryczną. Niestety z racji niesymetryczności sylwetki orła jego przesunięcie uwidoczniło się jeszcze bardziej. 

Nie na tyle jednak, aby dostrzegli to użytkownicy — nawet z urzędu. Niestety od dłuższego czasu plik ten udostępnia także ze swojej oficjalnej strony Kancelaria Prezydenta RP. Dla jasności — od czasów prezydentury Bronisława Komorowskiego. „Zapożyczenie” to anonsowałem już w roku 2011 (patrz: Prezydent RP).

Gdy 10 lutego 2016 roku, na spotkaniu z Andrzejem Heidrichem, zaprezentowałem mu swoje opracowania standaryzacyjne, zapytał mnie czy nie wolałbym zaprojektować orła na nowo. Odpowiedziałem, że chętnie podejmę taki temat, ale — jeśli się zgodzi — to wspólnie z nim. 

Stwierdził jednak, iż nie ma już sił na taką pracę, a ostatnim jego projektem był wykonany dla NBP banknot z królem Janem III Sobieskim.  Zaproponowałem mu wówczas rolę mentora w przygotowywanym przez mnie projekcie standaryzacji wizerunku symboli państwowych. Pan Andrzej przystał na to z radością. 

Wydarzenia potoczyły się jednak inaczej. Co prawda współpraca nie doszła do skutku, ale… całkiem nowy wzór orła powstał i — co więcej — został zaprezentowany tzw. „czynnikom miarodajnym”. Dlaczego o tym wspominam? Ponieważ do wprowadzenia takich zmian trzeba czegoś więcej, aniżeli samej woli rozpoczęcia procedury legislacyjnej. 

Trzeba jeszcze odwagi. Zapytam zatem: 

— Czy Rzeczpospolita doczekała się już nowego Marszałka?

A poza tym sądzę, że tzw. logo promocyjne Wojska Polskiego, autorstwa Andrzeja Pągowskiego, powinno zostać wy…mienione!

Kokarda Narodowa z kolorów polskich składać się powinna…

Dwa lata temu wniosłem do Sejmu RP obywatelską petycję w sprawie włączenia Kokardy Narodowej  do katalogu symboli narodowych i państwowych. Tym samym Kokarda Narodowa pojawiłaby się obok herbu i flagi w nowej ustawie o symbolach Rzeczypospolitej, jako jeden z polskich znaków tożsamościowych.

Niewielu Polaków zdaje sobie sprawę, że Kokarda Narodowa jest starsza od polskiej flagi o 88 lat. Kokarda w kolorze białym z czerwonym ustanowiona została bowiem uchwałą sejmową w roku 1831, a flaga w biało-czerwonych barwach dopiero ustawą sejmową z roku 1919.

Podobnie znikomy odsetek rodaków wie, komu tak naprawdę zawdzięczają wskazanie barw biało-czerwonych jako polskich oraz formalne ustanowienie wzoru polskiej Kokardy Narodowej — wbrew pozorom tymczasowe — podczas powstania listopadowego. Pisałem o tym w 190. rocznicę uchwały Izby Poselskiej.

W roku 2021, wbrew powszechnej narracji, wskazałem Wincentego Niemojowskiego, jako właściwego ojca polskiej jednostayney oznaki — czyli jednolitego symbolu dla wszystkich Polaków — poza przywoływanym najczęściej Walentym Zwierkowskim.

Ujawniłem, że 10 grudnia 1830 roku w Kuryerze Warszawskim — a zatem na 2 miesiące przed podjęciem sejmowej uchwały, opublikowany został ważny głos w kwestii polskich barw, nadesłany do gazety przez Wincentego Niemojowskiego:

Właściwie, kolory Polskie, są: biały i czerwony; gdyż mamy za herb, Orła Białego, w czerwonym polu. Zdaje się więc że kokarda Narodowa, z tych kolorów składać się powinna.*

Powtórzę zatem jeszcze raz — rzeczywistym inicjatorem i pomysłodawcą ustalenia wzoru polskiej Kokardy Narodowej, złożonej z koloru białego i czerwonego — wskazanych przezeń jako polskie — był Wincenty Niemojowski. 

Natomiast wykonawcą jego inicjatywy był Walenty Zwierkowski, który jako ówczesny deputowany z 7 cyrkułu miasta stołecznego Warszawy podjął odpowiednie działania formalne, w postaci wniosku złożonego na posiedzeniu izby poselskiej 7 lutego 1831 roku.

Wydawałoby się, że ranga polskiego symbolu o prawie 200 letniej historii stanowi wystarczające uzasadnienie wprowadzenie Kokardy Narodowej do katalogu głównych symboli narodowych i państwowych. Podobnie jak uhonorowanie przez Sejm historycznych inicjatorów jej ustanowienia.

Nic jednak bardziej mylnego. Wedle opinii eksperta ds legislacji w Biurze Analiz Sejmowych — dra hab. Roberta Jastrzębskiego, specjalisty z zakresu nauk prawnych, a w szczególności prawa gospodarczego — okazało się bowiem, iż „w związku z brakiem zasadności merytorycznej proponowanych zmian legislacyjnych petycja nie zasługuje na uwzględnienie”.**

Z czego miał wynikać ów brak zasadności merytorycznej? Ekspert wskazał, że skoro autor petycji „nie określił explicite w treści petycji, których przepisów prawnych ma dotyczyć zmiana, tzn. rangi konstytucyjnej, ustawowej czy resortu obrony narodowej”, to proponowane zmiany legislacyjne nie mają uzasadnienia.

Jak na to wpadł sejmowy ekspert? Otóż wyszedł z założenia, iż „Kokarda Narodowa stanowi jedną z form barw biało-czerwonych Rzeczypospolitej Polskiej, które należy zaliczyć do symboli narodowych”. Te zaś „normowane są generalnie w art. 28 Konstytucji RP,  a wzór [… ] Kokardy Narodowej reguluje zarządzenie Ministra Obrony Narodowej”.

Ekspert nie zrozumiał najwyraźniej, że istotą wniesionej petycji był właśnie postulat zmiany obecnego statusu Kokardy Narodowej z „formy barw” na jeden z głównych znaków tożsamościowych Rzeczypospolitej Polskiej. Jak się czegoś nie rozumie to należy dopytać — na przykład u źródła. Niestety ekspert nie pyta, bo wie lepiej, gdyż jest ekspertem.

Jednak clue sejmowej ekspertyzy stanowi parozdaniowe uzasadnienie — z czego połowę zajęła bibliografia — odrzucenia wniesionego w petycji postulatu uhonorowania Wincentego Niemojowskiego i Walentego Zwierkowskiego, jako „inicjatorów nadania polskiej Kokardzie Narodowej biało-czerwonych barw”.

Żeby nie było, że coś przeinaczam przytoczę cytat w całości:

Autor petycji wniósł również żądanie, aby „uhonorować” Wincentego Niemojowskiego i Walentego Zwierkowskiego, jako „inicjatorów nadania polskiej Kokardzie Narodowej biało-czerwonych barw”. Postulat ten należy uznać za nieuzasadniony. W okresie Królestwa Polskiego oraz w czasie powstania listopadowego istniała opozycja polityczna, którą reprezentowali głównie tzw. kaliszanie. Byli to przede wszystkim bracia Wincenty i Bonawentura Niemojowscy oraz, związany z tzw. opozycją kaliską, Walenty Zwierkowski. Reprezentowali oni poglądy Benjamina Constanta i byli zwolennikami monarchii konstytucyjnej, co jest różnie oceniane przez historyków.**

Jak się nie umie / nie chce czegoś merytorycznie uzasadnić to najlepiej odesłać do literatury. Co oznacza ów ekspercki wyrok na Niemojowskiego i Zwierkowskiego, uzasadniony sformułowaniem: różnie oceniane? To wyjaśnił później poseł Jerzy Paul, mający zreferować petycję na posiedzeniu Komisji do Spraw Petycji:

Ich późniejsze działania, które są opisywane przez historyków, są takie dwuznaczne, więc najprawdopodobniej oni nie zasługują, aby wnosić ich tak historycznie gdzieś na piedestał, bo jak mówię, już potem różnie się zachowywali już potem w swojej działalności politycznej czy wobec ojczyzny.***

Niestety poseł — inżynier ogrodnik z wykształcenia — nie zreferował indywidualnie petycji, lecz wtórnie cytował sejmową ekspertyzę. Dodatkowo na sukurs referentowi przywołano opinię innego stałego doradcy sejmowego — Krzysztofa Patera, ekonomisty — który stanowczo stwierdził, iż opinia BAS „jest bardzo szczegółowa”.

„Dwuznaczne”, „najprawdopodobniej, „różnie” — to były owe szczegółowe i merytoryczne określenia, które posłużyły formalnemu uzasadnieniu odrzucenia postulatu uhonorowania inicjatorów nadania polskiej Kokardzie Narodowej biało-czerwonych barw. 

Dla jasności dwa zdania o bohaterach petycji — Wincenty Niemojowski w czasie powstania listopadowego był członkiem Rządu Narodowego Królestwa Polskiego. Uwięziony po powstaniu został  skazany na karę śmierci, którą zamieniono mu na katorgę. Więziony w Moskwie zmarł w drodze na Syberię.

Walenty Zwierkowski to nie tylko polityk, ale i napoleoński wojskowy, a podczas powstania listopadowego major 2 Pułku Krakusów. Po jego upadku skazany został na karę śmierci. Uniknął aresztowania i wykonania wyroku uciekając do Francji. Był członkiem sejmu powstańczego na emigracji. Zmarł w Paryżu.

Ludziom, którzy poświęcili swoje życie i osobisty majątek dla walki o niepodległą Rzeczpospolitą, paru ignorantów odmówiło uhonorowania za niepodlegający dyskusji fakt — ustalenie polskich barw narodowych oraz znaku jednoczącego Polaków — ferując wyrok na podstawie niedomówień.

Skandalowi dorównuje tylko równie pełen ignorancji zarzut plagiatu, postawiony wobec autora projektu godła z roku 1927 prof. Zygmunta Kamińskiego przez kieleckiego akademika — historyka dra Jerzego Michtę — oraz absolwenta liceum plastycznego — Andrzeja-Ludwika Włoszczyńskiego.

Nieznane szerzej „ojcostwo” biało-czerwonej Kokardy Narodowej, przynależne Wincentemu Niemojowskiemu, ujawniłem 7 lutego 2021 roku w artykule: Przy herbacie o Orle Białym #5

Polecam czytelnikom samodzielne sięgnięcie do literatury opisującej „kaliszan”. Postępująca digitalizacja pomaga obecnie dotrzeć także do historycznych źródeł. A tytułem zachęty — cytat o braciach Niemojowskich z poematu Juliusza Słowackiego Anhelli:

I rzekł doń Anhelli: przebacz, bom nie wiedział, że mówię obmowę i oszczerstwo. 

Oto widziałem cię w radzie narodu z bratem twoim i widziałem wasze dwie głowy zawsze razem, a białością podobne dwom gołębiom, które razem zlatują na proso. 

Bo zaprawdę, że jak dwaj gołębiowie zlatywaliście na urnę projektów i wyłuszczaliście ziarno praw; a na plewy wasze zlatywali się maleńcy wróblowie, świergocąc o rzeczach mniejszej wagi. 

Przebacz mi, że was równam ptakom bożym i rzeczom błahym; ale białość wasza i prostota tak każe. 

O nieszczęśliwi! Oto jeden na cmentarzu Sybirskim szuka spocznienia, a drugi leży pod różami i cyprysami Sekwany. Biedni gołębiowie i rozłączeni, i umarli!****

Boże młyny mielą powoli…

Na podstawie informacji udzielonej przez Centrum Informacji Publicznej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, portal JAKIZNAKTWOJ.pl podaje publicznie JAKO PIERWSZY, że Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr hab. Piotr Gliński wystąpił  z wnioskiem o odwołanie ks. dra Pawła Dudzińskiego ze składu członków Komisji Heraldycznej.

Powyższy wstęp brzmi z założenia tabloidowo. Proszę się jednak nie dziwić — wzoruję się na najlepszych, czyli na „najbardziej opiniotwórczym medium dekady” (tak, jestem złośliwy, ale tylko trochę, bo mogę być znacznie bardziej :). Cytując zatem klasyka — wróćmy jednak do naszych baranów, bo naprawdę są tego warte.

Dymisja ks. dra Pawła Dudzińskiego ma miejsce na tle plagiatu w jego pracy naukowej, ujawnionego w roku 2017 w toku podjętej przez niego procedury habilitacyjnej. Zarzuty dotyczyły zapożyczeń, wskazanych przez recenzentów jego monografii pt. „Ma być kruk w herbie…” zagadnienie symboliki godła herbowego i kultury heraldycznej.*

Takie też brzmienie ma uzasadnienie wniosku Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego:

W związku z tym, że podejrzenie popełnienia plagiatu jest zarzutem, który godzi w dobre imię Komisji i utrudnia wypełnianie przez nią ustawowych zadań, wnioskuję jak wyżej.

Ze swojej strony przyznam, że niezrozumiały jest dla mnie fakt, iż przez ponad 5 lat nie wyciągano wobec Przewodniczącego Komisji Heraldycznej żadnych konsekwencji formalnych. Nie wydaje się bowiem, aby wpływ na pozostawanie na stanowisku organu tej rangi mogły mieć jedynie odwołania, wnoszone przez niego w kolejnych latach. 

Już przynajmniej od maja 2021 roku o słuszności zarzutu, przesądziła ostateczna decyzja  Prezydium Rady Doskonałości Naukowej.** Pewne światło na kwestię braku stosownych działań prawnych rzuca oficjalne stanowisko Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. 

Okazuje się, że udowodniony ks. drowi Pawłowi Dudzińskiemu zarzut zapożyczeń w pracy naukowej „nie stanowi podstawy prawnej do podejmowania przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji jakichkolwiek czynności formalno-prawnych” wobec Przewodniczącego Komisji Heraldycznej.

Dlaczego? Otóż zdaniem ministerstwa inkryminowany fakt „nie wyczerpuje bowiem żadnej z przesłanek określonych w §4 ust. 11 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie Komisji Heraldycznej (Dz. U. z 2022, poz. 1779).”

Zgodnie bowiem z przywołanym aktem prawnym odwołanie członka następuje w przypadku:

• wystąpienia organu, który wskazał członka, z wnioskiem o odwołanie;

• utraty praw publicznych;

• skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo popełnione z winy umyślnej; 

• pisemnego zrzeczenia się członkostwa w Komisji.

Rzeczywiście jest coś na rzeczy, choć chyba nie do końca. Formalnie bowiem ks. dr Paweł Dudziński pełnił funkcję Przewodniczącego wraz z powołaniem go do Komisji Heraldycznej w roku 2008 z rekomendacji ówczesnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Jednak zgodnie z art. 2a ustawy o odznakach i mundurach to Minister właściwy ds administracji publicznej powołuje ową komisję. Wydaje się zatem, że obecne MSWiA ma jednak w stosunku do Komisji Heraldycznej większą delegację niż tylko obsługę organizacyjną, techniczną i kancelaryjno-biurową. 

Ale oczywiście można przyjąć, że skoro przez 5 lat żaden z ministrów nie wystąpił o odwołanie Przewodniczącego to nic — poza własnym sumieniem — nie mogło zmusić go do rezygnacji z piastowanej funkcji. W międzyczasie nikt też nie zgłosił przestępstwa odpowiednim organom. Nie doszło zatem do wszczęcia postępowania z urzędu, skazania wyrokiem sądu, ani też utraty praw publicznych.

Dlatego z satysfakcją odnotowuję wystąpienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr hab. Piotra Glińskiego do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Mariusza Kamińskiego z wnioskiem o odwołanie dr. Pawła Dudzińskiego ze składu Komisji Heraldycznej. 

Boże młyny mielą powoli, ale sprawiedliwie. Ponieważ trudno jednak oczekiwać „samooczyszczenia się” Komisji Heraldycznej oraz podjęcia przez jej członków jakichkolwiek działań autokontrolnych, naprawczych, czy też zadość czyniących, stoję na stanowisku o konieczności przeprowadzenia dogłębnej weryfikacji uchwał z lat 2008-2023, zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym. 

Zapewniam, że dowodów winy nie zabraknie. Stanowią je m.in przekraczanie kompetencji, uznaniowość oraz brak bezstronności w opiniowaniu, a nawet wprowadzanie w obieg prawny symboli noszących znamiona plagiatu, o wzorach uchybiających sztuce projektowania plastycznego nie wspominając.

Dymisję Przewodniczącego Komisji Heraldycznej uznaję zatem za właściwy początek działań sanacyjnych państwowego organu, mającego w teorii stać na straży zgodności z heraldyką i weksylologią symboli samorządowych oraz opiniowania projektów aktów prawnych, związanych z symbolami państwa.

Jest dla mnie kwestią bezdyskusyjną, że od członków Komisji Heraldycznej, jako państwowego organu, wymagać należy nie tylko wysokiego poziomu wiedzy z zakresu historii, heraldyki czy też weksylologii, ale także — a może przede wszystkim — prezentowania równie wysokiego poziomu etycznego i moralnego.

Kolejnymi krokami winno być zatem usunięcie z grona Komisji Heraldycznej członków pozostających w ewidentnym konflikcie interesów, z uwagi na prowadzoną przez nich jednocześnie prywatnie praktykę projektowania wzorów symboli samorządowych.

Osobną, ale bardzo istotną z punktu widzenia prawa, jest kwestia weryfikacji uchwał Komisji Heraldycznej, podjętych z przekroczeniem ustawowo delegowanych kompetencji oraz osobistych kompetencji jej członków. Dotyczy to negatywnych opinii, wydanych w oparciu o „wątpliwości dotyczące realizacji plastycznej”.

Odpowiednim służbom pozostawiam natomiast analizę powiązań dotychczasowego Przewodniczącego z osobami powołującymi się na osobistą zeń znajomość i korzystającymi z jego „silnego zaangażowania” w ich projekty symboli samorządowych.

Tytułem uzupełnienia, w kontekście wniosku o odwołanie ks. dra Pawła Dudzińskiego ze składu Komisji Heraldycznej, pozwolę sobie zamieść zaktualizowaną listę jej członków. Czerwonym kolorem zaznaczone są „martwe dusze” — czyli wakaty z uwagi na odwołanie, rezygnację lub wygaśnięcie członkostwa wskutek śmierci.

1. Paweł Dudziński — przewodniczący (wskazany w 2008 roku przez MKiDN)

2. Jan Wroniszewski — zastępca przewodniczącego (wskazany w 2002 roku przez KWRiST)

3. Grzegorz Latos — sekretarz (wskazany w 2004 roku przez MSWiA)

4. Marek Adamczewski — członek (wskazany w 2015 roku przez MKiDN)

5. Tadeusz Sobieszek — członek (wskazany w 2002 roku przez KWRiST z rekomendacji Unii Metropolii Polskich)

6. Tadeusz Jeziorowski — członek (wskazany w 2000 roku przez KWRiST)

7. Wojciech Tutak † — członek (wskazany w 2010 roku przez MSWiA / wakat 2022)

8. Michał Karalus — członek (wskazany w 2015 roku przez KWRiST z rekomendacji Związku Powiatów Polskich / wakat 2020)

9. Robert Szydlik — członek (wskazany w 2016 roku przez MSWiA)

10. Henryk Seroka — członek (wskazany w 2015 roku przez MKiDN)

11. Sławomir Górzyński — członek (wskazany w 2021 roku przez MKiDN)

12. Piotr Gołdyn — członek (wskazany w 2010 roku przez KWRiST z rekomendacji Związku Miast Polskich)

13. Wojciech Fałkowski — członek (wskazany w 2021 roku przez MKiDN)

O tym, co implikuje odwołanie Przewodniczącego Komisji Heraldycznej, napiszę przy najbliższej okazji.

Licznik ks. Dudzińskiego nadal odlicza dni do czasu opublikowania przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oficjalnej decyzji o dymisji Przewodniczącego Komisji Heraldycznej.

A poza tym sądzę, że tzw. logo promocyjne Wojska Polskiego, autorstwa Andrzeja Pągowskiego, powinno zostać wy…mienione!

„Skomunizowany” orzeł wz. 1980

31 stycznia 1980 roku sejm przyjął ustawę o godle, barwach i hymnie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.* Wprowadzony został nowy wizerunek godła państwowego, restylizowany w warstwie przedstawienia orła, do którego opracowania plastycznego swą rękę przyłożyć miał Szymon Kobyliński.

W stosunku do wzoru z uchylonego dekretu z 7 grudnia 1955 roku zmieniony został światłocień budujący przestrzenność sylwetki orła. Dodatkowo przepaskę zwieńczyły „gwiazdki” o ostrzejszym kształcie, co przy braku obecności korony na głowie orła wzmocniło powszechną opinię o „skomunizowaniu” polskiego herbu.

Należy zaznaczyć, że po raz pierwszy w historii polskiej legislacji ustawa zamieściła precyzyjny opis polskich barw. W załączniku nr 2 do ustawy podany został wzór ich odtwarzania. Fakt ten wspominał Szymon Kobyliński dziesięć lat później, przy okazji ogłoszenia ustawy o godle w lutym roku 1990:

«W ustawie wykonawczej, tyczące hymnu i znaków RP, zostaje podany — po raz drugi, uprzednio w 1980 r. — fizyczno-optyczny przepis dla farbiarni i drukarni podający, jaki mianowicie odcień cynobru stanowi barwę dla flag, tła w godle etc. Po to by nie błądzono od różu do szkarłatu.»**

Warto też przypomnieć, że ustawa z roku 1919 nie określiła odcienia barwy czerwonej. Dopiero rozporządzenie Prezydenta RP z roku 1927 zdefiniowało czerwień składową polskich barw jako odpowiednik cynobru. Cynobrowa czerwień utrzymana został także przez dekret z roku 1955. 

Dopiero ustawa z roku 1980 po raz pierwszy wprowadziła precyzyjny wzorzec dla polskich barw. Niestety akt prawny operował modelem laboratoryjnym. Jego stosowanie zdawało egzamin dlatego, że produkcja flag (a nawet także ich używanie) pozostawało wyłącznie w gestii państwa.

Niestety dotychczasowe nowelizacje ustawy z roku 1980 nie wprowadziły przełożenia wzorca na potrzeby użytkowe. W tle dyskusji o symbolach państwowych toczył się bowiem spór heraldycznych purystów spod „cynobrowego sztandaru” z protagonistami „karmazynowej tradycji”. *

A poza tym sądzę, że Przewodniczący Komisji Heraldycznej powinien zostać zdymisjonowany!

Między młotem a kowadłem…

Rok temu, na wykładzie zorganizowanym przez poznański oddział Polskiego Towarzystwa Heraldycznego na okoliczność podsumowania ponad 20 lat działalności Komisji Heraldycznej, przedstawiłem swoje stanowisko, jako projektanta symboli samorządowych.

W ramach prezentacji zatytułowanej «Między młotem a kowadłem — czyli głos projektanta w sprawie postępków Komisji Heraldycznej» przedstawiłem przyczyny patologii w działaniach Komisji Heraldycznej oraz jej przykłady.*

Za główną przyczynę patologii uznałem nieetyczną „monetyzację” potrzeb samorządów, wynikających z reformy administracyjnej roku 1990, podjętą w szczególności przez dwie osoby:

• Andrzeja Kulikowskiego (Centrum Heraldyki Polskiej vel Fundacja Tradycji Rzeczypospolitej vel Kapituła Herbu Samorządowego)

• Alfreda Znamierowskiego (Instytut Heraldyczno-Weksylologiczny).

Mimo upływu lat — i śmierci obu prekursorów nierycerskiego „pojedynku o herby” — temat wcale się nie zdezaktualizował. Pozostała przy życiu grupa czynnych członków Komisji Heraldycznej nadal oferuje samorządom swoje usługi, nie zważając na ewidentny konflikt interesów.

Opinie Komisji Heraldycznej mają charakter uznaniowy oraz wydawane są z przekroczeniem kompetencji delegowanych jej ustawą. Przewodniczący Komisji Heraldycznej obarczony zarzutem plagiatu nadal sprawuje swoją funkcję, wydatnie wpływając na pracę oraz decyzje ministerialnego organu opiniodawczo-doradczego.**

Trudno nie odnieść wrażenia, że działania noszące znamiona naruszenia prawa, służą ochronie prywatnych interesów części członków Komisji Heraldycznej — w swoim czasie stanowiących prawie połowę jej składu (!) — oraz osób deklarujących w kontaktach z samorządami osobistą znajomość z jej Przewodniczącym. 

Dla jasności — mam bowiem pełną świadomość indywidualnego zróżnicowania Komisji Heraldycznej pod względem osobistym, kompetencyjnym, a także moralnym — wymienię z imienia i nazwiska osoby zasiadające w Komisji Heraldycznej, oferujące jednocześnie usługi na rzecz samorządów:

• Piotr Gołdyn — rekomendowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego w roku 2010 |1

• Henryk Seroka — rekomendowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w roku 2015 |2

• Tadeusz Sobieszek — rekomendowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego w roku 2002 |3

• Robert Szydlik — rekomendowany przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w roku 2016 |4

• † Wojciech Tutak — rekomendowany przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w roku 2010 (zmarł w czerwcu 2022 roku) |5

• † Alfred Znamierowski — członek Komisji Heraldycznej od roku 2000 (zmarł w październiku 2019 roku). |6

Osobami korzystającymi z „silnego zaangażowania” Przewodniczącego Komisji Heraldycznej w ich prywatne projekty są Robert Fidura i Kamil Wójcikowski, oferujący swoje usługi jako „Duet Heraldyczny”. |7

W powyższym kontekście przypomnę, że immanentną treścią heraldyki jest aksjologia. A to oznacza, że ocena działalności ustawowego organu administracji państwowej — w tym szczególnie jego członków — winna brać pod uwagę także wymiar moralny.

Dlatego powtórzę postulat podniesiony przeze mnie na zeszłorocznym wykładzie:

1. Natychmiastowa dymisja Przewodniczącego Komisji Heraldycznej.

2. Odwołanie grona członków „projektujących”.

3. Objęcie Komisji Heraldycznej nadzorem sanacyjnym.

A poza tym sądzę, że tzw. logo promocyjne Wojska Polskiego, autorstwa Andrzeja Pągowskiego, powinno zostać wy…mienione!

600 dni — i dość!

600 dni minęło dziś od od podjęcia przez Prezydium Rady Doskonałości Naukowej decyzji o utrzymaniu w mocy uchwały odmawiającej ks. drowi Pawłowi Dudzińskiemu nadania stopnia doktora habilitowanego z uwagi na wykazane w jego pracy naukowej wielokrotne zapożyczenia.*

600 dni — a tak naprawdę 1866, czyli ponad 5 lat od pierwszej negatywnej uchwały Rady Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie z roku 2017.**

To wystarczający czas dany ks. drowi Pawłowi Dudzińskiemu, by mógł skorzystać z szansy na samodzielne złożenie rezygnacji ze sprawowania funkcji Przewodniczącego Komisji Heraldycznej — organu opiniodawczo-doradczego Ministra właściwego ds. administracji publicznej.

Być może brak takiej decyzji wynika z założenia, że ustawowe wymogi stawiane kandydatom na członków Komisji Heraldycznej, ograniczone zostały jedynie do „wysokiego poziomu wiedzy z zakresu heraldyki i weksylologii”, bez literalnego wskazania wymagań moralnych.

Wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują jednak na to, że organ uprawniony, na którym cieniem kładzie się nie tylko osobista, ale także urzędowa działalność obecnego Przewodniczącego Komisji Heraldycznej, dojrzał już do podjęcia stosownej decyzji.

600 dni — 1 rok, 7 miesięcy i 21 dni — i dość!

Dla jasności:

• z punktu widzenia prawa plagiat jest przestępstwem 

• sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3 (art. 115. 1. upapp).

Nadmienię jednak, że skandal z piastowaniem funkcji Przewodniczącego Komisji Heraldycznej przez osobę, wobec której postawiono zarzut plagiatu, to tylko wierzchołek góry lodowej. Powtórzę — to „temat” nie tyle dla mediów, co raczej dla odpowiednich służb państwowych.

Ale — wszystko po kolei… :)

A poza tym sądzę, że tzw. logo promocyjne Wojska Polskiego, autorstwa Andrzeja Pągowskiego, powinno zostać wy…mienione!

Oczyścić Stajnię Augiasza!

Czego oczekuję od nadchodzącego roku 2023?  Na ręce Opatrzności złożyłem życzenie długo oczekiwanego oczyszczenia pewnego obszaru polskiej rzeczywistości. Dotyczy to heraldyki samorządowej, a w szczególności państwowego organu, jakim jest Komisja Heraldyczna.

Ponieważ przewiduję spory opór „materii”, stąd bez wątpienia próba przeprowadzenia sanacji może być porównywalna z nadludzkim wysiłkiem. Mówiąc klasykiem — ta współczesna Stajnia Augiasza czeka na swojego Heraklesa.

Licząc na wyedukowanego czytelnika, pozwolę sobie nie omawiać szerzej szkolnego tematu pt. Dwanaście prac Heraklesa. Wyjaśnię jedynie, że piąta z prac zadanych herosowi z greckiej mitologii, dotyczyła oczyszczenia w ciągu jednego dnia stajni wypełnionej wieloletnim łajnem.

Problem patologii w obszarze heraldyki samorządowej nie jest szerzej znany. Poza branżowym środowiskiem historyków i heraldyków wie o nim niewielu. Nie jest to jednak sprawa świeża, gdyż narasta od powstania Komisji Heraldycznej w roku 2000.

W styczniu 2022 roku, podczas wykładu zorganizowanego przez Oddział Polskiego Towarzystwo Heraldycznego w Poznaniu, postawiłem publicznie ostre zarzuty wobec procedur Komisji Heraldycznej oraz jej Przewodniczącego.

Sprawa pozostała jednak bez echa. Dopiero pod koniec roku 2022 redaktor dziennika «Rzeczpospolita», w artykule o odpowiednio „clikcbaitowo”  sformatowanym tytule, podał opublikowane na moim portalu informacje.

Jestem przekonany, że rok 2023 stanowić winien cezurę w działalności organu opiniodawczo-doradczego Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Oczekują tego przede wszystkim polskie samorządy.

Natychmiastowego działania wymagają zatem następujące kwestie:

• dymisja Przewodniczącego Komisji Heraldycznej obciążonego zarzutem plagiatu w pracy naukowej

• usunięcie z grona Komisji Heraldycznej tzw. członków „projektujących” z uwagi na zachodzący konflikt interesów w procedurach opiniowania

• przeprowadzenie kontroli działalności Komisji Heraldycznej w zakresie procedur administracyjnych oraz opiniowania symboli samorządowych, co najmniej od roku 2008

• objęcie Komisji Heraldycznej nadzorem sanacyjnym.

Osobnym zagadnieniem jest obligatoryjność przeprowadzenia przez odpowiednie służby i organa państwowe dochodzenia na okoliczność:

• wykorzystywania stanowisk członków Komisji Heraldycznej do pozyskiwania samorządowych zleceń

• powoływania się wykonawców na dobrą znajomość z Przewodniczącym Komisji Heraldycznej oraz zapewniania samorządów o wynikających z tego ułatwieniach w ministerialnej procedurze opiniowania symboli.

Fiat iustitia, ruat caelum!*

A poza tym sądzę, że tzw. logo promocyjne Wojska Polskiego powinno zostać wy…mienione!

Anno Domini 2023

Dobrorzecz dusso moia Panu:

a niechciey zapamiętawać dobrodzieystw iego.

Kthory bywa miłościw wssem złościam twoim:

kthory uzdrawia wssystkie choroby twoie.

Ktory wyjmuie z zatracenia żywot twoy:

kthory cie koronuie w miłosierdziu y w lithości.

Ktory napełnia wssego dobra żądości twoie:

odnowi sie iako orla młodość twoia.*