AKTUALNOŚCI 2018

Czy wiecie, że…

27 grudnia

Wspomnienie liturgiczne

świętego Jana Apostoła i Ewangelisty

— symbolem św. Jana Ewangelisty jest orzeł?

Jaki jeszcze symbol związany jest ze świętym Janem dowiecie się na moim blogu wiem-jak.com. Zapraszam.

Christus natus est nobis

Maryja z Jezusem

Modlitewnik Warneńczyka

Christus, Christus natus est nobis,

Venite, venite, adoremus.

Orle gniazdo odbudowane

Gniazdo bielika

Łotwa

Po trzech miesiącach pracy gniazdo łotewskich bielików zostało odbudowane. Pozostaje zatem docenić efekt ich pracy i oczekiwać nowego lęgu na wiosnę.

Wiewiórki jednak donoszą, że kruki i wrony napisały list otwarty do Matki Natury alarmując, iż gniazdo może być źle przygotowane, gdyż jest za tanie i budowane tylko na jednym konarze — a dodatkowo czasu na ukończenie pracy przed rozpoczęciem gniazdowania jest za mało. Krukowate nie chciałyby co prawda nic wykrakać, ale ostrzegają przed katastrofą i sugerują oddanie im gniazda pod opiekę — najlepiej razem z przyszłorocznymi jajkami. 

Natomiast Radio Ptasie nadało, że gniazdo to plagiat, gdyż pewien dudek z kukułką jednoznacznie potwierdzili, iż na ich oko układ gałęzi w konstrukcji gniazda przypomina do złudzenia grzędę z francuskiego kurnika. Dobrze poinformowane wiewiórki twierdzą jednak, że kukułka chciała tak naprawdę podrzucić do gniazda swoje jajo, a dudek wciąż czuje się wystrychnięty w przetargu na budowę gniazda.

A co bieliki na to? — Aquila non captat muscas.

Codzienność życia w gnieździe można śledzić tu: Orli dom na żywo

PS. Wszelkie podobieństwo do realnych postaci, a także zaistniałych zdarzeń, jest absolutnie nieprzypadkowe i — co gorsza — zamierzone.

13 grudnia 1927

— herb autorstwa Zygmunta Kamińskiego godłem państwowym

Godło państwowe — herb państwowy

Projekt: Zygmunt Kamiński

Rozporządzenie Prezydenta RP

13 grudnia 1927 r.

Warto dziś przypomnieć fakt ustanowienia nowego wzoru herbu państwowego w roku 1927, z uwagi na to, iż niewielu kojarzy go z datą 13 grudnia.* Temat opisałem szerzej, w kontekście prowadzonych prac nad ujednoliceniem identyfikacji wizualnej administracji rządowej, przy okazji zeszłorocznego 90-lecia. Kto jest zainteresowany może zajrzeć do Aktualności 2017.

Tym razem uznałem, że warto o rocznicy oficjalnego ustanowienia przedwojennego herbu wspomnieć w kontekście medialnie rozpowszechnionego zarzutu o „plagiat” orła w herbie II RP z roku 1927, o czym pisałem wcześniej przy okazji 130-lecia urodzin Zygmunta Kamińskiego.

Artykuł Rzeczpospolitej — a w szczególności jego edycja elektroniczna — przedostał się do tzw. opinii publicznej lotem „Štrosmajerowej gołębicy”. Być może przyczyną był tytuł, który mimo postawionego na końcu znaku zapytania brzmiał zdecydowanie oznajmująco: Godło Polski jest plagiatem? ** 

Mnie uczono dawno temu, że zdania pytające buduje sie inaczej. Być może jednak nastąpiły jakieś zmiany w gramatyce, których nie zauważyłem. A może zmiany nastąpiły raczej w mentalności — bo czego dziś nie robi się dla „klikalności” i dla krycia (_._)?

Tak zatem wyglądał posiew w mediach elektronicznych:

Godło Polski jest plagiatem? - Historia - rp.pl

https://www.rp.pl › Historia

29 paź 2018 - Pojawiły się wątpliwości, czy polskie godło nie jest plagiatem.

Czy polskie godło jest plagiatem? Tak uważa polski heraldyk dr Jerzy ...

https://dziennikzachodni.pl › Polska i Świat

29 paź 2018 - Podobno do placówki zgłosił się także jeden z ekspertów, który chce podważyć tezy o wtórności polskiego godła i twierdzi, że rewers medalu ...

Godło Polski jest plagiatem? Szokujące odkrycie polskiego badacza ...

https://gazetakrakowska.pl › Polska i Świat

30 paź 2018 - Kielecki heraldyk dr Jerzy Michta w swojej książce „Średniowieczny i współczesny Orzeł Biały – godło państwa polskiego w państwowej i ...

SZOK! Polskie godło to plagiat? „Konsultowałem ... - Najwyższy Czas!

https://nczas.com › wiadomosci › polska

29 paź 2018 - Szokujące doniesienia historyczne! Okazuje się, że wzór godła Polski z 1927 roku może być plagiatem! Jeden z heraldyków w swojej książce ...

Godło Polski jest plagiatem? Sensacyjny wniosek badań kieleckiego ...

https://wiadomosci.dziennik.pl › Wiadomości › Kraj

29 paź 2018 - Dr Jerzy Michta w głośnej książce o heraldyce stawia tezę, że prof. Zygmunt Kamiński, autor używanego do dziś polskiego godła z 1927 r., ...

Godło polski plagiatem? Naszego orła białego mogła stworzyć ...

wiadomosci.gazeta.pl › Wiadomości › Polska - Informacje

29 paź 2018 - Zdaniem cytowanego przez 'Rzeczpospolitą' naukowca, obecnie używane godło Polski przedstawiające orła białego nie musi być dziełem ...

Godło Polski może być plagiatem? Nowe ustalenia historyka z Kielc ...

https://wiadomosci.wp.pl/godlo-polski-moze-byc-plagiatem-nowe-ustalenia-historyka-...

29 paź 2018 - Polskie godło, według powszechnej wiedzy, powstało w 1927 roku. Jednak najnowsze badania jednego z kieleckich historyków zaczynają ...

Zamieszanie wokół polskiego godła. Nowa wersja i plagiat? - fakty ...

https://fakty.interia.pl › Fakty

30 paź 2018 - Rydzyka, komentując informację o pracach nad zmianami w polskim godle, zaproponował swoje zmiany. Były poseł PiS chce, by do korony na ...

Pojawiły się wątpliwości, czy polskie godło nie jest plagiatem - Wykop.pl

https://www.wykop.pl › #polska

28 paź 2018 - Elisa Beetz-Charpentier to urodzona w Belgii francuska rzeźbiarka, malarka i autorka medali. Nie zyskała zbyt wielkiej sławy, o czym może ...

SZOK! Polskie godło to plagiat? „Konsultowałem się z ... - Wolnosc24.pl

https://wolnosc24.pl/.../szok-polskie-godlo-to-plagiat-konsultowalem-sie-z-ekspertami...

29 paź 2018 - Szokujące doniesienia historyczne! Okazuje się, że wzór godła Polski z 1927 roku może być plagiatem! Jeden z heraldyków w swojej książce ...

Sensacyjne odkrycie historyka. Polskie godło to... plagiat ...

https://www.prawdaobiektywna.pl › Historia

31 paź 2018 - Według badań kieleckiego heraldyka godło Polski, które według powszechnie znanej wersji powstało w 1927 r., jest plagiatem. Wizerunek orła ...

Czy polskie godło to plagiat? - Wiadomości - Onet

https://wiadomosci.onet.pl › Kraj › Godło

29 paź 2018 - Powszechnie sądzimy, że godło polskie powstało w 1927 roku. Badania jednego z ... Czy biały polski orzeł jest plagiatem? O całej sprawie ...

Obecne godło może być plagiatem. Co w zamian? Orzeł z krzyżem ...

https://www.youtube.com/watch?v=qIvUp8UO2sk

30 paź 2018 - Przesłany przez: Niezależny Serwis Wiadomości 2

"Rz": Zamieszanie wokół polskiego godła. Nowa wersja i plagiat? https://twitter. com/ALWloszczynski ...

Godło Polski jest plagiatem? / Ogólne / Wiadomości - Korwin-Mikke.pl

korwin-mikke.pl › Wiadomości › Ogólne

5 lis 2018 - Zygmunt Kamiński, autor używanego do dziś polskiego godła z 1927 r., przerysował je z wydanego trzy lata wcześniej medalu francuskiej ...

Godło Polski jest plagiatem? - TheWorldNews

https://theworldnews.net/pl-news/godlo-polski-jest-plagiatem

Czy powinna trafi do podrcznikw jako autorka polskiego goda? Taki wniosek ... Source https://www.rp.pl/Historia/310289962-Godlo-Polski-jest-plagiatem.html ...

Nawet hasło Godło Polski w Wikipedii zostało uzupełnione zarzutem Jerzego Michty tego samego dnia, w którym Rzeczpospolita opublikowała swój „news”, a przy okazji utworzono nowe Elisa Beetz-Charpentier. Dzień później podobny los spotkał hasło Zygmunt Kamiński oraz anglojęzyczną wersję hasła Godło Polski.

Efekt pracy „dziennikarskiej” można zobaczyć przy wyszukiwaniu hasła: „godło Polski to”

Ten drugi wynik — godło polski to nie orzeł — to dla przypomnienia efekt wypowiedzi wyemitowanych w Faktach TVN z 7 lipca 2014 roku, prowadzonych przez Kamila Durczoka.

Podobnie było z oddziaływaniem artykułu Gazety Wyborczej pt. Patriotyzm jest jak rasizm. Tym razem tytuł był bez znaku zapytania, a w tekście Tomasza Żuradzkiego znalazło się znamienne zdanie: 

• Patriotyzm nie ma żadnego uzasadnienia moralnego. Jest pozostałością po czasach, gdy hordy plemienne walczyły o terytorium, żywność i kobiety.***

W efekcie Google do dziś odpowiednio uzupełnia wynik zapytania: „patriotyzm to”

• faszyzm

• głupota

• idiotyzm

13 grudnia 1981

— wprowadzenie stanu wojennego

Stan wojenny

WRON — Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego

Uchwała Rady Państwa

12/13 grudnia 1981r.

37 lat temu Rada Państwa na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego wprowadziła w Polsce stan wojenny. Dla tych, co pamiętają ten „beztelerankowy” poranek o godzinie 9:00 — grafika wspomnieniowa.* A dla tych, którzy nie wiedzą co to WRON — zdjęcie z posiedzenia Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego pod przewodnictwem gen. Wojciecha Jaruzelskiego:**

Biało-Czerwona na Czerwonej planecie

MARS InSight Mission

NASA, 26 listopada 2018 r.

Z informacji NASA:

Dzisiaj z sukcesem wylądowaliśmy na Marsie po raz ósmy w historii ludzkości — powiedział Jim Bridenstine, administrator NASA — InSight będzie badać wnętrze Marsa i będzie cenną nauką przygotowującą do wysłania astronautów na Księżyc, a później na Marsa. Osiągnięcie prezentuje pomysłowość Ameryki i naszych międzynarodowych partnerów i służy jako świadectwo poświęcenia i wytrwałości naszego zespołu.*

Komentarz: 

Cieszy, że w takim spektakularnym przedsięwzięciu zaznaczone zostało uczestnictwo polskiej myśli technicznej. Firma Astronika zaprojektowała i wykonała urządzenie pomiarowe, które w ramach misji NASA InSight dokona historycznego odwiertu na głębokość 5 metrów i zbada właściwości gruntu Marsa. Urządzenie penetracyjne nosi nazwę „Kret” i jest pierwszym kompletnym mechanizmem dostarczonym przez polski przemysł na misję kosmiczną.** Na lądowniku umieszczono tabliczkę z flagami państw uczestniczących w misji: USA, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Polski, Japonii, Austrii, Belgii, Hiszpanii oraz Kanady. 

A przy okazji — miejmy nadzieję, że inżynierowie zadbali, aby barwy polskiej flagi odzwierciedlały współrzędne trójchromatyczne barw x, y, których składowa Y oraz dopuszczalna różnica barwy E w przestrzeni barw CIE 1976 (L* u* v*) ustalona według wzoru CIELUV przy iluminancie C i geometrii pomiarowej d/0, normowana jest Załącznikiem nr 2 do ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. A kto wie, czy w przyszłości — w przypadku lądowania na Marsie polskiego astronauty — nie będzie trzeba wziąć pod uwagę ustalenia polskich barw według parametrów kolorystycznych „Czerwonej planety” ;)

Pod czujnym okiem Ojców Niepodległości

Mobilne Muzeum Multimedialne

Szamotuły, 7 grudnia 2018 r.

Krążącą po Polsce „wystawę na kółkach”, przygotowaną z okazji Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Polski, anonsowałem już w sierpniowym wpisie pt. Multimedialnie, mobilnie — pozytywnie*. Tym razem mobilną prezentację mogłem odwiedzić osobiście przy okazji jej wizyty w Szamotułach. 

Nadal podtrzymuję pozytywną ocenę inicjatywy, treści oraz formy — w tym szczególnie założenie dotarcia z wystawą do małych miejscowości — materiały informacyjne są merytorycznie dobrze przygotowane i prezentowane w atrakcyjny sposób. Jedynym, jeśli tak to można określić, „rozczarowaniem” są prezentacje hologramowe. Efekt prozaicznego problemu połączenia szczupłości miejsca w naczepie ciężarówki z wymogiem dostępności prezentacji dla wielu widzów jednocześnie. Niestety cykl odtwarzania hologramów na jednym stanowisku (a jest ich parę), wymagając kolejnego wyboru poszczególnych obiektów, z których każdy odtwarza się na nowo wedle ustalonego schematu, po pierwsze — otwiera się długo, a po drugie — odtwarzany hologram jest niewielkich rozmiarów.

W moim przekonaniu wykorzystanie nowoczesnych technik powinno wzmacniać atrakcyjność prezentowanych materiałów. Nowoczesne techniki powinny ułatwiać percepcję — przykładowo: Koronę Chrobrego, tudzież Włócznię św. Maurycego, chciałoby się obejrzeć przynajmniej w skali 1:1, albo najlepiej wielokrotnie powiększoną. A wtedy obraz i jego przekaz ideowy będą sugestywniej oddziaływać na widza.

Ze zrozumialych względów zajrzałem na stanowisko z przedstawieniami orła z wybranych epok — z wieku XIII, XV, XVII oraz początków i końca wieku XX. Warto zauważyć, że wizerunek orła datowanego na rok 1990 prezentował wzór przygotowany dopiero w 2017 roku przez Leszka Bielskiego dla Kancelarii Senatu RP. Przedstawienie to, pomimo wprowadzenia prześwitów w koronie, nadal powiela niestety mankamenty przedstawienia pierwotnego. Doceniam natomiast uwzględnienie zgłoszonej jeszcze w sierpniu uwagi o potrzebie skorygowania opisu godła z roku 1295 — z Przemysława II na Przemysła II. A przy okazji nie omieszkałem oczywiście odbić sobie wzorów orła, przygotowanych do pobrania w postaci odcisków pieczęci.

Dowód prawdy

Traite relatif a l'edition, par la Monnaie de Paris sous le regime des droits d'auteur, de la medaille "Paderewski"

Monnaie de Paris / Betz-Charpentier

Paris, 15 Mai 1934 r.

Zygmunt Kamiński JEST autorem wzoru orła AD 1927

Niniejszym oświadczam, że wszelkie informacje głoszące, iżby wzór orła z godła państwowego Rzeczypospolitej Polskiej z roku 1927 był plagiatem orła z plakiety Elizy Beetz-Charpentier „Paderewski” są nieprawdziwe.

Plakieta «I.J. Paderewski» została wyemitowana przez Mennicę Paryską na podstawie umowy prawno-autorskiej zawartej z Elizą Beetz-Charpentier w dniu 15. maja 1934 roku, o przekazanie na własność Mennicy Paryskiej jej autorskiego medalu „Paderewski”. Za przekazanie praw autorskich do medalu medalierka otrzymała 5.000 franków. Kopia umowy jest w moim posiadaniu.

W tym kontekście teza dr Jerzego Michty1 oraz wnioski Andrzeja-Ludwika Włoszczyńskiego2, przywołane w artykule Orzeł nie taki polski, opublikowanym w Rzeczpospolitej z dn. 29. października 2018 r.3, oraz w jego elektronicznej wersji Godło Polski jest plagiatem? na portalu rp.pl4, są nie tylko niezgodne z prawdą, ale także głęboko krzywdzące osobę profesora Zygmunta Kamińskiego.

Wzywam wszystkie instytucje oraz osoby prywatne, które zamieściły nieprawdziwe informacje do ich usunięcia oraz zamieszczenia odpowiedniego sprostowania. 

Dalsze powielanie tych informacji stanowić będzie naruszenie dobrego imienia oraz pamięci zmarłego profesora Zygmunta Kamińskiego i może wyczerpywać znamiona przestępstwa pomówienia (art. 212 KK). 

Orzeł Biały, ale… czy taki?

Konferencja: Orzeł Biały, ale jaki?

Prelegenci:

dr hab. Aleksandra Jaworska — Orzeł Piastów;

dr Małgorzata Kaganiec — Orzeł Piastów śląskich;

dr hab. Zenon Piech, prof. UJ — Orzeł Jagiellonów;

dr hab. Przemysław Mrozowski prof. UKSW — Orzeł królów elekcyjnych;

dr hab. Sławomir Górzyński, prof. UO (PTHer), mgr Grzegorz Trafalski (UŁ) — Orzeł w wieku XIX;

dr hab. Marek Adamczewski, prof. UŁ — Orzeł w wieku XX;

dr hab. Henryk Seroka, dr. hab. Jan Wroniszewski, prof. UMK — Herb Rzeczypospolitej Polskiej – projekt Komisji Heraldycznej MSWiA.

Polskie Towarzystwo Heraldyczne / Muzeum w Rybniku

Rybnik, 2 grudnia 2018 r.

Z informacji Muzeum w Rybniku: 

Konferencja w Rybniku, przygotowana z okazji 100-lecia odzyskania Niepodległości we współdziałaniu z Polskim Towarzystwem Heraldycznym, podejmie problematykę stylizacji godła Polski w ujęciu chronologicznym. Referenci — wybitni znawcy zagadnienia — przedstawią kształtowanie się wizerunku Orła Białego jako plastycznego ucieleśnienia idei państwowości w poszczególnych okresach dziejowych. W swych wystąpieniach zaprezentują wyniki najnowszych badań z zakresu heraldyki.*

Pełen tytuł konferencji naukowej brzmiał: Orzeł Biały, ale jaki? Stylistyka godła Polski na przestrzeni wieków. W ramach przedstawionych referatów prelegenci omówili wizerunek Orła Białego, rozumianego jako symbol dynastyczny lub symbol państwa, w stylizacjach związanych z poszczególnymi okresami historycznymi. 

Z początku zaprezentowane zostały przez dr Aleksandrę Jaworską przedstawienia orła obecnego w epoce piastowskiej, zaczynając od denara Chrobrego. Następnie dr Małgorzata Kaganiec omówiła wizerunki orła obecne na obszarze Śląska, a przeglądu orłów jagiellońskich dokonał prof. Zenon Piech. Drugą część konferencji rozpoczął referat dotyczący orła królów elekcyjnych, zaprezentowany przez prof. Przemysława Mrozowskiego. Z kolei referat Sławomira Górzyńskiego, na temat orła w wieku XIX, zaprezentował mgr Grzegorz Trafalski. Problematykę poszukiwań wzoru orła dla symboli odradzającego się w roku 1918 państwa polskiego, wraz z ich kontynuacją na przełomie XX i XXI wieku, przedstawił dr Marek Adamczewski.

Jednakże clou konferencji stanowiło wystąpienie przedstawicieli Komisji Heraldycznej — organu opiniodawczo-doradczego Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji — w ramach którego prof. Jan Wroniszewski oraz dr Henryk Seroka zaprezentowali projekt „nowego” herbu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej. 

Wzór opracowany graficznie przez Lecha T. Karczewskiego, przy współpracy z Komisją Heraldyczną, przedstawia ukoronowanego białego orła, narysowanego na bazie wzoru pieczętnego (tzw. linearnego vel konturowego) autorstwa Andrzeja Heidricha, z przedłużonymi górnymi piórami, uproszczoną przepaską, osadzonego na czerwonej tarczy o złotym obwiedzeniu, na której umieszczona została korona zamknięta — tzw. Korona Chrobrego zwieńczona sferą (jabłkiem królewskim vel globem z krzyżem). Przedstawienie orła posiada już postulowane przez heraldyków wyzłocenie łap, przepaska pozostała jednak nadal srebrna (biała).

Projekt zaprezentowany przez Komisję Heraldyczną miał być w założeniu autorów próbą wyciągnięcia końcowych wniosków z konferencji i stanowić swego rodzaju podsumowanie szerszej dyskusji oraz wizualną odpowiedź na pytanie — Jaki Orzeł Biały? Komisja Heraldyczna uznała bowiem, że do przedstawienia takiego opracowania jest niejako zobligowana urzędowo. W szczególności Komisja Heraldyczna czuła się upoważniona do przedstawienia opinii historyczno-heraldycznej, w zakresie dotyczącym formy korony na głowie orła — otwartej lub zamkniętej — w kontekście rozważań prowadzonych nad wzorem godła państwowego, zamieszczonym w dekrecie Prezydenta RP na Uchodźstwie w roku 1956.**

Komisja Heraldyczna przyjęła założenie metodologiczne, iż podejmując kontynuację w oparciu herb z roku 1927 należy wnieść do jego przedstawienia korektę graficzną oraz odwołanie do czasów świetności Rzeczypospolitej — złotego wieku jagiellońskiego. Komisja Heraldyczna stanęła zatem na stanowisku, że:

• korona otwarta symbolizuje jedność ziem polskich i przywrócenie rangi królestwa państwu polskiemu — rok 1295

• korona zamknięta jest symbolem Rzeczypospolitej ustroju państwa polskiego, wypracowanego na przestrzeni wieku XV, jako państwa z suwerenną władzą narodu stanu szlacheckiego i właściwą dla nowej koncepcji państwa, obejmującego Koronę Królestwa Polskiego, Wielkie Księstwo Litewskie oraz inne ziemie z nimi związane — rok 1492

i są to części nierozłączne, wchodzące w skład dziedzictwa symboliki państwa polskiego — zdaniem Komisji Heraldycznej symboliki zapomnianej i niezrozumianej.

Przedstawiona koncepcja miałaby być jednocześnie rozwiązaniem dylematów, związanych z dyskusją społeczną i naukową w kwestii sporu, która korona jest właściwą w herbie Polski — otwarta czy zamknięta. Korona otwarta byłaby zatem ponadczasowym symbolem wyrażanym jako ideogram — znak królestwa i państwowości — natomiast korona zamknięta na tarczy byłaby symbolem suwerenności Rzeczypospolitej i zobrazowaniem koncepcji państwa z XV w., jako w wyrazu tradycji dynastycznych oraz określenia nowej rangi państwa polskiego w stosunku do cesarstwa i innych państw europejskich.

Dodatkowo referent stanowiska Komisji Heraldycznej zauważył, że takie przestawienie herbu byłoby oryginalnym i niepowtarzalnym przedstawieniem „ciekawego państwa z ciekawą koncepcją ustrojową”. Korona zamknięta oparta została bowiem nie o jakikolwiek wzór korony zamkniętej, lecz o wzór tzw. Korony Chrobrego, której żaden z polskich władców nie użył do symboliki państwowej. Korona Chrobrego stanowiłaby zatem symbol przynależny Narodowi jako suwerenowi.

Komentarz: 

Myślę, że najlepszym komentarzem do merytorycznych założeń projektu Komisji Heraldycznej było pytanie postawione przez profesora Przemysława Mrozowskiego:

— czy Komisja Heraldyczna przewiduje zmianę ustrojową Rzeczypospolitej?

Natomiast kwestię wizualizacji projektowej, a w szczególności orła, pozwolę sobie pominąć milczeniem — choć nie mogę powstrzymać się przed konstatacją, że stanowi ona kolejny dowód na brak zrozumienia założeń projektowych Zygmunta Kamińskiego. Niech zatem za komentarz posłuży moja autorska grafika publicystyczna O' Żeu!, za pomocą której dr Marek Adamczewski podsumował w swoim referacie — cytuję: 

• rzeczywisty problem z formą plastyczną Orła Białego i z jakością dyskusji o niej, prowadzonej pod koniec XX i na początki XXI wieku.

130-lecie urodzin autora herbu Rzeczypospolitej Polskiej

Zygmunt Kamiński

ur. 22 listopada 1888 r.

autor wzoru plastycznego

godła państwowego RP A.D. 1927

Niejako w cieniu obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości mija w dniu 22 listopada 130. rocznica urodzin Zygmunta Kamińskiego — autora wzoru graficznego polskiego godła państwowego — herbu «Orzeł Biały» — z roku 1927. W podobnej „ciszy” minęło w zeszłym roku 90-lecie ustanowienia jego projektu oficjalnym godłem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej. 

I nic w tym dziwnego, gdyż sam Zygmunt Kamiński był człowiekiem tyleż ogromnej kompetencji, co niezwykłej pokory i skromności. A trzeba przyznać, że jego dokonania na polu artystycznym budzą szacunek. Co więcej — choć stanowiło to dla niego zapewne bardzo trudną decyzję, zrezygnował z własnej twórczości, aby poświęcić się dydaktyce, a jego osobisty wkład w powstanie i rozwój Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej jest nieoceniony.

Niewielu ma jednak tego świadomość. I jedynie ewidentny brak tej wiedzy być wytłumaczeniem postawienia — moim osobistym zdaniem nieprawdziwego i krzywdzącego — zarzutu o „przerysowaniu przez Zygmunta Kamińskiego orła z plakietki Elise Beetz-Charpentier” przy projektowaniu godła państwowego, podniesionego przez Jerzego Michtę w jego publikacji Średniowieczny i współczesny Orzeł Biały.* 

Podobnie traktuję wtórujący Jerzemu Michcie głos Andrzeja-Ludwika Włoszczyńskiego, opublikowany na jego portalu orlidom.pl, który „abstrahując od udowadniania źródłami” uznaje domniemania Jerzego Michty za graniczące z pewnością.**

Przedmiotowe opinie dotyczą wyemitowanego przez Mennicę w Paryżu medalu, na którego awersie widnieje portret Ignacego J. Paderewskiego, sygnowany przez francuską (pochodzenia belgijskiego) medalierkę Elisę Beetz-Charpentier, a na rewersie stylizowany wizerunek ukoronowanego orła. Podstawą sformułowanego przez Jerzego Michtę oskarżenia jest data 1924 umieszczona przy portrecie pianisty, która dowodzić ma wtórności przedstawienia orła w autorskim projekcie godła RP Zygmunta Kamińskiego z roku 1927, wobec przedstawienia orła na medalu.

Szanując prawo do stawiania najbardziej śmiałych hipotez należałoby oczekiwać przeprowadzenia dogłębnej kwerendy źródłowej i rzetelnej metodologii badań. Z przykrością należy zauważyć, że w tym kontekście postawiona przez Jerzego Michtę teza budzić może wątpliwości co do metody badawczej autora. Podobnym mankamentem obarczone jest wnioskowanie Andrzeja-Ludwika Włoszczyńskiego.

Komentarze do bezkrytycznie powielonej przez media analizy Jerzego Michty i Andrzeja-Ludwika Włoszczyńskiego dowodzą, że polskie godło państwowe — herb «Orzeł Biały» — a w szczególności wizerunek orła, jest tematem równie intrygującym i budzącym emocje, co wymagającym staranności badawczej. Należy zatem ubolewać, że temat tak ważki wizerunkowo — nie wspominając o zwykłym szacunku dla nieżyjącego już człowieka — nie skłonił obu profesjonalistów do podjęcia wytężonego wysiłku w ich pracy badawczej.

I choć jestem przekonany, że sam Zygmunt Kamiński zniósłby kolejne oskarżenie w pokorze i milczeniu — podobnie jak nie podejmował publicznej polemiki z zarzutami stawianymi mu w roku 1928 — to po analizie treści opublikowanych w mediach odnoszę nieodparte wrażenie „graniczące z pewnością”, iż nie dochowano szczególnej staranności oraz należytej rzetelności, a postawiony publicznie zarzut może nosić znamiona naruszenia dobrego imienia Zygmunta Kamińskiego. 

PS. W najbliższym czasie opublikowany zostanie artykuł weryfikujący negatywnie tezę Jerzego Michty.

Vivat Odrodzona Polska!

100. Rocznica Odzyskania Niepodległości

11 Listopada

Na odrodzoną Niepodległą złożyła się ofiara — często ofiara z życia. Bo odrodzenie zakłada uprzednią śmierć. Cieszmy się zatem życiem w wolności pamiętając, że wolność to zadanie, a nie igrzyska.

Kokarda Narodowa na Biało-Czerwony Marsz Niepodległości

Kokarda Narodowa

Narodowe Święto Niepodległości Polski

100. Rocznica Odzyskania Niepodległości

Dla tych, którzy jeszcze nie mają lub nie wiedzą jak przygotować prawdziwą Kokardę Narodową na obchody Narodowego Święta Niepodległości — instrukcja jej wykonania do pobrania w pliku .pdf.

Dodatkowo — dla najmłodszych — kolorowanka z polskimi symbolami narodowymi.

Uwaga! Opracowanie udostępnione zostaje na potrzeby użytku prywatnego na następujących zasadach:

• dozwolone jest wykorzystanie jedynie w oryginalnej postaci, bez możliwości tworzenia tzw. utworów zależnych — przerabiania lub częściowego wykorzystywania grafik;

• niedozwolone jest rozpowszechnianie publiczne — w szczególności w internecie — bez uprzedniego uzyskania zgody autora;

• bezwzględnie zakazane jest użycie opracowania w całości lub częściowe dla celów komercyjnych

Informacja dla mediów

Ustawa o symbolach państwowych RP

MKiDN

Uprzejmie wyjaśniam, że wszelkich informacji na temat prac nad Ustawą o symbolach państwowych Rzeczypospolitej Polskiej udziela Centrum Informacyjne Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Odbudowa orlego gniazda

Gniazdo bielika

Łotwa

Na przełomie sierpnia i września gniazdo łotewskich bielików uległo zniszczeniu. Na szczęście oba młode z tegorocznego lęgu były już w pełni „lotne”, więc kolejne pokolenie zostało niejako naturalnie wypchnięte z domu w świat. Jak widać, bieliki nie rozpoczęły dywagacji, po co odbudowywać gniazdo na starym drzewie, skoro można zmienić drzewo lub wręcz wynieść się na inne „lepsze” miejsce, ale rozpoczęły pracę nad jego budową. Mają pół roku przed przyszłorocznym okresem lęgowym. Bieżące prace można śledzić tu: Orli dom na żywo

A przy okazji — prace nad opracowaniem załączników graficznych do projektu nowej Ustawy o symbolach państwowych Rzeczypospolitej Polskiej także zostały podjęte.

Ustalanie właściwej tonacji i tempa hymnu trwa też, więc na razie niech nam zagra Mazurek Dąbrowskiego w wykonaniu Golec Uorkiestra.

Pochód wyzwolicieli

Освободительный поход Красной Армии в Западную Украину и Западную Белоруссию

Agresja Rosji Radzieckiej na Polskę

17 września 1939 r.

Z treści plakatu: 

W dniu XXII rocznicy Wielkiej Październikowej Rewolucji Socjalistycznej płomienne pozdrowienie wyzwolonym narodom Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi! *

Komentarz: 

„Wyzwoleńczy” pochód Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej przyniósł obywatelom Polski płomień wojny — utratę państwa, życia i mienia. Konsekwencje wojny dotknęły dosłownie każdej rodziny w Polsce i tak naprawdę trwają do dziś — zarówno w wymiarze materialnym, jak i mentalnym.

Warto zwrócić uwagę na specyfikę medialnej propagandy. „Usprawiedliwieniem” aktu sowieckiej agresji było „wewnętrzne bankructwo państwa polskiego” oraz „rozpad rządu”, co zdaniem Moskwy skutkowało utratą mocy wszelkich umów międzypaństwowych. Znamienne w tej narracji są używane epitety. Ewakuację władz „pańskiej polski” nazwano „tchórzliwą ucieczką”, a one same okryły się „hańbą”.

Najwyraźniej brak oficjalnej kapitulacji przed agresorami najwyższych władz administracji rządowej i wojskowej wzbudził w Moskwie frustrację. Nie udała się bowiem zaplanowana zemsta — upokorzenie przedstawicieli narodu i państwa, które 20 lat wcześniej zatrzymało „wyzwolicielski” pochód krasnoarmiejców, niosących światu rewolucję. Za zepsute Stalinowi widowisko zapłacili wojskowi jeńcy m.in. w Katyniu, Smoleńsku, Twerze, Kuropatach i Bykowni na mocy decyzji nr P13/144 wydanej przez Politbiuro WKP(b).

Dla zainteresowanych treść artykułu z października 1939 roku o „wielkich wycięstwach socjalizmu”, zamieszczonego w rosyjskim miesięczniku dla młodzieży Техника молодежи — organie Komsomołu (Wszechzwiązkowego Leninowskiego Komunistycznego Związku Młodzieży):

Wielkie zwycięstwa socjalizmu

W dwudziestą drugą rocznicę wielkiej październikowej rewolucji socjalistycznej cały kraj, cały naród radziecki, witają nowe, prawdziwie wspaniałe zwycięstwa. Do tej chwalebnej jubileuszowej daty ZSRR jest najsilniejszą potęgą socjalistyczną, która ma decydujący wpływ na przebieg wydarzeń światowych. Teraz nie tylko przyjaciele, ale i wrogowie dostrzegają kolosalne sukcesy radzieckiej polityki zagranicznej — mądrą stalinowską politykę światową, wzmocnioną nadzwyczajnym wzrostem siły wewnętrznej państwa socjalistycznego.

Podstępne plany podżegaczy wojennych — wpychania w imię swoich imperialistycznych interesów Niemiec i ZSRR na pole bitwy — zakończyły się haniebną klęską. Sowiecko-niemiecki pakt o nieagresji i traktat o przyjaźni stworzyły warunki dla trwałego pokoju we wschodniej Europie. Zakres nowej wojny imperialistycznej został ograniczony, a pole starć zbrojnych w Europie uległo zawężeniu. Przestała istnieć pańska Polska — kraj bezprawia i barbarzyńskiego ucisku, kraj wojennych awantur. Linia obrony sowieckiej rozciągnęła się do wybrzeża Morza Bałtyckiego. 

Kapitalistyczny świat przeżywa bardzo skomplikowaną sytuację militarną. Od ponad dwóch lat trwa wojna japońskiego imperializmu z Chińczykami. Pod fałszywą maską obrony demokracji największe potęgi imperialistyczne — Wielka Brytania i Francja — podążają ścieżką agresji.

„Wielka wojna, która wybuchła w Europie, doprowadziła do fundamentalnych zmian w całej sytuacji międzynarodowej. Ta wojna rozpoczęła się między Niemcami a Polską i przerodziła się w wojnę między Niemcami — z jednej strony, Anglią i Francją — z drugiej. Wojna między Niemcami a Polską szybko się zakończyła, z powodu całkowitego bankructwa polskich przywódców.” (Mołotow). 

Nieszczęśni przywódcy państwa szlacheckiego uciekli haniebnie za granicę. Terytorium Polski stało się dogodnym polem dla wszelkiego rodzaju wypadków i niespodzianek, które mogą stworzyć zagrożenie dla bezpieczeństwa ZSRR. Rząd sowiecki nie mógł pozostać obojętny na przyszłość milionów zachodnich Ukraińców i zachodnich Białorusinów, pozostawionych na łasce losu. 17 września oddziały walecznej Armii Czerwonej przekroczyły granicę radziecko-polską, aby wziąć pod ochronę życie i majątek swoich braci krwi.

Z honorem i sławą Armia Czerwona wykonała wielkie zadanie wyzwoleńcze. Walka o emancypację naszych braci — Zachodnich Ukraińców i Zachodnich Białorusinów — pełna jest fascynujących przykładów odwagi i bohaterstwa naszych bojowników, dowódców i pracowników politycznych. Robotnicy Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi entuzjastycznie powitali swego długo oczekiwanego wyzwoliciela — Armię Czerwoną.

[…] 

Niech żyje dwudziesta druga rocznica wielkiej październikowej rewolucji socjalistycznej! Niech żyje wspaniały i niezwyciężony sztandar Marxa-Engelsa-Lenina-Stalina!**

Wystarczy, czy cytować jeszcze?

Z orłem na rogatywce — pamięci mojego dziadka

ppor. rez. Mieczysław Boduszyński (ps. Gozdawa)

* 19.04.1913 † 10.06.1972

II wojna światowa

1 września 1939 r.

Z treści Obwieszczenia Prezydenta RP z dn. 30.08.1939 r.:

 Obwieszczenie mobilizacji. Prezydent Rzeczypospolitej zarządził mobilizację powszechną.W wykonaniu powyższego w porozumieniu z właściwymi ministrami zarządzam co następuje: […] 1-szym dniem mobilizacji jest: czwartek 31 sierpień 1939 r.”*

Komentarz: 

1 września 1939 roku wyznaczył cezurę nie tylko w historii Polski jako państwa, ale także — a może przede wszystkim — w indywidualnej historii wszystkich obywateli Rzeczypospolitej.

26 letni podporucznik piechoty Mieczysław Boduszyński uczestniczy w kampanii wrześniowej od samego jej początku. Zmobilizowany 1 września w Chełmie i przerzucony pod Dęblin, jako dowódca plutonu k.m. uczestniczy w szlaku bojowym 21. Samodzielnej Kompanii Karabinów Maszynowych i Broni Towarzyszącej, a następnie w ramach 6. Pułku Strzelców Podhalańskich. Działania wojenne kończy pod Suchowolą, gdy po rozwiązaniu pododdziału szczęśliwie wraca z frontu do domu. 

Może mówić o podwójnym szczęściu, gdyż także jego rodzina przeżyła frontową „wizytę” sowieckich oddziałów w podlubelskim majątku. Po parodniowym pobycie sowieckiej jednostki sztabowej, przedstawiciele robotniczo-chłopskiej „armii wyzwolicieli” wyjechali, pozostawiając właścicieli ograbionych ze wszelkich oznak „pańskości” — biżuterii, zegarków i innych precjozów — a ich majątek wyzwolony z inwentarza ruchomego i żywego. Dzięki Bogu nikt z przebywających we dworze nie został uwolniony od życia lub też wywieziony „na wolność” na Syberię. 

Kolejne lata wojny to nie tylko ciężka praca w gospodarstwie na potrzeby kontyngentów nałożonych na majątek przez niemieckie władze okupacyjne. To także działalność w podziemiu zbrojnym w Obwodzie AK Lublin Powiat — jako podoficer jest dowódcą placówki terenowej.**

Majątek musi podołać także „wizytom” rekwizycyjnym różnych grup partyzanckich, ze zwykłymi bandami włącznie. Na potrzeby zaopatrzenia rekwirowano nie tylko żywność (zboże, mąkę, inwentarz żywy), ale prywatną odzież (flanelowe koszule, spodnie, buty). Oddział chełmskich bojowców nie pogardził wódką z przymajątkowej gorzelni — cytat:

W majątku Chojno, gm. Siedliszcze, dziesięcioosobowa grupa zarekwirowała 555 l okowity.***

Mieczysław Boduszyński wojnę przeżył, wypędzony komunistycznym dekretem ze swojego domu przeniósł się z rodziną do Wielkopolski. Nie doczekał „wolnej” Polski — zmarł w roku 1972. 

Wojna skończyła się 74 lata temu, ale jej konsekwencje, utrwalone PRLowskim bezprawiem i honorowane decyzjami administracji państwowej i samorządowej „wolnego” państwa, trwają do dziś.

Spojrzeć orłowi heraldycznemu prosto w… dziób

Orzeł Biały

Skarbiec katedry na Wawelu

Muzeum Narodowe w Krakowie

Korzystając z ostatków wakacyjnego czasu temat gatunkowo lżejszy. Tym razem odpowiedź na pytanie, czy można spotkać heraldycznego orła patrzącego na wprost. Jako że heraldyka rządzi się swoimi prawami, stąd też do rzadkości należy widok heraldycznego orła skierowanego wzrokiem ku patrzącemu na herb. Ptactwo z heraldycznego bestiariusza przedstawiane jest bowiem zwykle z profilu. 

„Kanoniczny” orzeł (mowa tu o orle jednogłowym) jest malowany z głową skierowaną w stronę zaszczytną — czyli w swoje prawo (heraldyczne prawo). Odwrócenie głowy w lewo też się zdarza, ale stanowi już uszczerbienie herbu, czyli odmianę mającą odróżnić herb od wzoru podstawowego. Orzeł, jeśli już występował en face, to raczej z ludzką głową — w szczególności z kobiecą jako „Panieński orzeł” (Jungfrauenadler), czyli bardziej harpia. Męską głowę — i to koronowaną — odnaleźć można w herbie Norymbergi.

Heraldycznego orła spoglądającego na wprost trudno zatem spotkać, a jeśli już się uda to ewentualnie w formie płaskorzeźb — np. na zwornikach lub na fryzach heraldycznych nad bramami. Ale orzeł z dziobem do widza na płaskim przedstawieniu herbu to już naprawdę wyjątek — można by powiedzieć heraldyczny endemit. 

Dlatego zaskoczeniem był dla mnie widok herbu z koronowanym białym orłem w „tetmajerowskiej” stylizacji, widniejący w dominikańskim kościele św. Jakuba w Sandomierzu. Ot — wakacyjna niespodzianka.

Multimedialnie, mobilnie — pozytywnie

Mobilne Muzeum Multimedialne

Inicjatywa: Prezydent RP

Wykonanie: TOProduktion Kompania Artystyczno-Promocyjna

Otwarcie: 21 czerwca 2018 r.

Z informacji prasowej Kancelarii Prezydenta z dnia 21 czerwca 2018 r.: 

Projekt Mobilne Muzeum Multimedialne został zrealizowany z inicjatywy Prezydenta Andrzeja Dudy z okazji Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Polski. […] Mobilne Muzeum Multimedialne to spotkanie z historią Polski ukazaną za pomocą najnowocześniejszej techniki. Narracja wystawy osnuta jest wokół wątku budowania nowoczesnej Polski odradzającej się po 123 latach niewoli.”*

Krótko: 

Żeby nie było, że portal jakiznaktwoj.pl służy jedynie krytyce — choć część wpisów rzeczywiście z założenia ma mieć taki wydźwięk — tym razem stymulacja pozytywna z oceną na 6 (no, może z małym minusem :)

Inicjatywa zorganizowania mobilnej wystawy o polskiej historii jest przedsięwzięciem ze wszech miar właściwym. O tym, że taką wystawę zrobić można, byłem przekonany od bardzo dawna. Kiedy jednak przypadkowo nad podmiejskim jeziorem natknąłem się na mobilny pawilon „Muzeum na kółkach” z prezentacją historii polskich Żydów, byłem już pewien, że należy ją zrobić koniecznie. Była to wystawa edukacyjna zorganizowana w 2015 roku przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, a sfinansowana ze środków budżetu państwa oraz funduszy norweskich i EOG w ramach projektu „Żydowskie dziedzictwo kulturowe”.

Krążąca od czerwca po Polsce wystawa Mobilnego Muzeum Multimedialnego swoją atrakcyjność opiera na technikach multimedialnych, wykorzystując ekrany dotykowe i projekcję holograficzną przedmiotów trójwymiarowych. Trudno oczywiście w skondensowanej formie na parudziesięciu metrach kwadratowych przedstawić całą spuściznę polskiej kultury, jednakże wydaje się, że najważniejszym celem takich działań jest pobudzenie świadomości i stymulacja społecznego zainteresowania tematyką historyczną.

Na wystawie zwizualizowano także krótką historię polskiego herbu w postaci jego pięciu przedstawień z wybranych epok — z wieku XIII, XV, XVII oraz początków i końca wieku XX. I tak widzimy „Orła Białego” jako znak państwowy z czasów króla Przemysła II, Władysława Jagiełły, Jana II Sobieskiego oraz godła państwowe z roku 1919 i 1990.

Ciekawostką jest fakt, iż herb z roku 1990 zaprezentowany został w wersji „najnowszej” — choć nieoficjalnej (użytkowanej przez Senat) — z wprowadzonymi prześwitami w koronie.

Dlaczego jednak zasygnalizowałem ów mały minus ocenny? Otóż w przypadku przedstawienia XIII wiecznego wizerunku polskiego herbu opis pod symbolem brzmi: «Orzeł Biały Przemysława II 1295». Trochę dziwi, dlaczego zdecydowano się na użycie takiego miana władcy, któremu zawdzięczamy ustalenie wzoru godła heraldycznego polskiego państwa. Owszem, pojawiają się tu i ówdzie głosy, iż np. z uwagi na współczesne znaczenie słowa „przemysł” należałoby imię króla „poprawić” na Przemysław, ale trudno je brać poważnie. W każdym razie oficjalna historiografia takiej zmiany nie dokonała. 

O ile zatem wprowadzenie prześwitów w koronie można uznać za zabieg uzasadniony heraldycznie, to już zmiana imienia polskiego władcy nie powinna mieć miejsca. Dlaczego? Bo zaciera ślad pochodzenia — tożsamościowe korzenie.

Otóż przy nadawaniu imion kierowano się nie tyle semantyką, ale chęcią podkreślenia związków rodowych. W historii Piastów możemy zauważyć nadawanie imion po dziadkach — także ze strony matki. I tak przykładowo Bolesław Chrobry otrzymał imię po czeskim dziadku Bolesławie I Srogim — ojcu Dąbrówki. Syn Chrobrego otrzymał imię po swoim dziadku — Mieszku I. Ojciec Przemysła II otrzymał imię po swoim dziadku ze strony matki — Przemyśle Ottokarze I, czeskim królu z rodu Przemyślidów. Tradycja przekazywania imienia po zmarłych przodkach gwarantuje, że nawet jeśliby zgodnie z zapisem Kroniki Wielkopolskiej nadano Przemysłowi II imię po przedwcześnie zmarłym ojcu, a nie po pradziadku to na pewno nie brzmiało by ono Przemysław.

Orzeł w negatywie — czyli kolor „biały inaczej”

Znak 100 lecia Odzyskania Niepodległości

Okolicznościowa iluminacja

Pałac Prezydencki w Warszawie

11 maja 2018 r.

Z informacji prasowej KPRP z dnia 11 maja 2018 r.: 

W piątek po zmroku zostały zainaugurowane weekendowe iluminacje Pałacu Prezydenckiego z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości. W weekendy, kiedy ul. Krakowskie Przedmieście jest deptakiem, od dzisiaj do 14 października, Pałac rozświetlać będzie okolicznościowa iluminacja przedstawiająca Znak Stulecia Niepodległości na tle biało-czerwonych barw. *

Krótko: 

Znak graficzny w kontrze to nie to samo co jego negatywowe odwrócenie. W projektowaniu znaku przewidywane są jego zastosowania na rożnych polach eksploatacji — w tym także na rożnych tłach barwnych. Znak należy tak zaprojektować, aby przeniesienie na różne tła (dozwolone) zachowało jego założenia wizerunkowe — czyli tożsamość symbolu. Bywa, że położenie znaku na tło ciemne dopuszcza jego „odwrócenie” barwne, ale najczęściej do takich zastosowań wymagane jest przygotowanej odpowiedniej wersji — tzw. wersji w kontrze.

Dłużej: 

Z uwagi na brak „uzbrojenia” ustawowego godła państwowego w odpowiednią standaryzację graficzną od 99 lat (tak, tak… — od 1919 roku) w urzędowym użytkowaniu najczęściej była stosowania „łatwiejsza” użytkowo wersja napieczętnego wizerunku orła. Linearny (vel konturowy)  wzór graficzny orła przenoszony był na wszelkie dokumenty związane z czynnościami urzędowymi administracji państwowej.

Odpowiednią wersję (linearną vel konturową) współczesnego godła AD 1990 znaleźć można na wielu nośnikach — od banknotów, przez druki urzędowe, paszport aż po działania wizerunkowe organów administracji państwowej — np. tzw. ścianki prasowe, dyplomy nominacyjne, futerały, wydawnictwa, iluminacje itp. We wszystkich tych zastosowaniach orzeł w wersji pieczętnej — z uwagi na swoją „ażurowość” — przyjmuje barwę tła. Błękitną, bordową, granatową, zieloną, czarną — a nawet… „jasno kremową” (patrz: legitymacja dla działaczy opozycji antykomunistycznej).

Bywa jednak i tak, że urzędy dla potrzeb działań wizerunkowych sięgają po wzory orła „niewiadomego pochodzenia” (tzn. najczęściej z zasobów internetu). Takim przykładem może być publikacja wydana przez Kancelarię Prezydenta z okazji podsumowania 2 lat prezydentury.

Dziś weszło w życie rozporządzenie Ministra SWiA w sprawie dokumentów paszportowych. W Sejmie prowadzone jest kolejne czytanie nowelizacji ustawy o dowodach osobistych. W obu przypadkach załączniki zawierają wzory graficzne budzące wątpliwość. Na wzorze okładki paszportu widnieje tłoczony złotą (sic!) folią wizerunek orła. Niestety wzór ten jest nie tylko odwróceniem negatywowym — orzeł przybiera barwę „bordową”— ale dodatkowo jest to wzór orła z pieczęci II RP. Wzór ten „wszedł” do użytku na paszportach w roku 2007 i przeniesiony został na tzw. paszporty „biometryczne”.

Natomiast na wewnętrznej stronie okładki paszportu widnieje orla hybryda. Jest to połączenie „wikipedyjnej” wersji orła (godło wzór 2008/2010) ze wstawioną przepaską ze wzoru pieczętnego. 

Wzór godła na projekcie szaty graficznej elektronicznego dowodu osobistego wydaje się być poprawiony (choć nadal jest to „orzeł hybrydowy”), ale zamieszczenie grafiki w załączniku nie daje gwarancji, że nie powtórzy się sytuacja sprzed 3 lat, gdy błędy wskazane na projekcie awersu blankietu nie zostały usunięte — mimo oficjalnych zapewnień — i do dziś widnieją na dowodach osobistych (białe pola w dolnej część ogona).

Pojawia się zatem pytanie nie tylko o nadzór dotychczasowych działań, ale także o koordynację aktualnie prowadzonych prac. Wygląda bowiem na to, że procedura wdrożenia nowego e-dowodu oraz nowego paszportu nie bierze pod uwagę równoległych prac nad nową Ustawą o symbolach państwowych RP, a w szczególności wzorem godła państwowego — herbem RP „Orzeł Biały”. Niestety powołany w 2016 roku przy Premierze „Zespół ds ujednolicenia identyfikacji wizualnej administracji państwowej” nie podołał delegowanej mu roli koordynatora.

Nauczony doświadczeniem poprzednich 10 lat (braku zmian, pomimo korespondencji, rozmów, detalicznego i publicznego wskazywania błędów) obawiam się, że prowizorka zostanie znów utrwalona. A przecież jest okazja, aby raz na „100 lat” zrobić porządek także w tym zakresie.

Dlatego ponownie publicznie (i nie tylko) sygnalizuję — MAMY PROBLEM!

Orzeł jest brzydki…

Ustawa o godłach i Barwach Rzeczypospolitej Polskiej

83. posiedzenie Sejmu RP

1 sierpnia 1919 r.

Ze sprawozdania posła ks. Kazimierza Lutosławskiego: 

„[…] Wysoka Izbo! Godła, flagi, i barwy kraju są w każdym narodzie uważane za najświętszy narodowy symbol. Zazwyczaj w tych godłach tkwi starodawna tradycja przodków, tkwi w nich majestat dziejów. […] Pozostawiamy Radzie Ministrów na wniosek Ministra Kultury i Sztuki określenie szczegółów rysunku orła. W tym wzorze, który tutaj mamy, rysunek jest brzydki i nie sądzę, żebyśmy taki rysunek za właściwy uznali. Ustawa przesądza tylko parę szczegółów: że orzeł ma być orłem białym na czerwonem polu, ma mieć głowę zwróconą w prawo ma mieć złotą koronę, dziób i szpony i skrzydła podniesione. Poza tem szczegóły wykonania będą określone rozporządzeniem Rady Ministrów. […]”

Marszałek Sejmu: „Do głosu nikt się nie zgłosił. Według regulaminu ustawę poddaje się en bloc pod głosowanie. Przypuszczam, że bez głosowania, ponieważ nikt żadnego protestu nie podniósł, ustawa w drugim czytaniu została przyjęta. Proponuję natychmiast przystąpić do trzeciego czytania. Nie słyszę protestu, przypuszczam, bez głosowania, o ile nikt nie zaprotestuje, że ustawa w trzecim czytaniu została przyjęta.” *

Komentarz: 

Trawestując klasyka — orzeł jaki jest każdy widział. Niestety, pomimo podniesionych zastrzeżeń do przedstawienia orła w projekcie polskiego godła państwowego, opublikowany wzór w załączniku do ustawy nie przyniósł jakościowej poprawy. Chyba, że rysunek z omawianego przez komisje sejmowe projektu był gorszy od opublikowanego. Decyzja dopuszczenia ustawowego wizerunku do urzędowego stosowania musiała jednak zostać podjęta, gdyż na winiecie Dziennika Ustaw zmieniono dotychczasowego orła na nowego, a ustawowy wizerunek pieczęci Naczelnika Państwa z wizerunkiem orła opublikowany został 8 września 1919 roku w prasie codziennej.

Warto zauważyć, że w żadnym oficjalnym akcie nie pojawiło się osobne odwzorowanie godła państwowego — rozumianego jako herb. Zarówno ustawa, jak i późniejsza publikacja Ministerstwa Spraw Wojskowych z roku 1921, nie zamieściły bowiem wizerunku samego herbu, lecz wyłącznie pieczęci i weksylia. Trudno bowiem przyjąć za wzorcowy rysunek samego orła z Chorągwi Rzeczypospolitej lub herbu z flagi dyplomatycznej i bandery wojennej. I tak urzędowa prowizorka trwała prawie 8 lat.

Польский фронт

Bitwa warszawska

Wojna polsko-bolszewicka

15 sierpnia 1920 r.

Orzeł jednak pogonił muchę…

Godło państwowe — herb RP „Orzeł Biały”

Ministerstwo Sportu i Turystyki RP

winieta internetowa

czerwiec 2018

Przysłowie łacińskie: „Aquila non captat muscas” (orzeł nie łapie much).

Komentarz: 

Ministerstwo Sportu i Turystyki najdłużej chyba (poza Ministerstwem Rolnictwa) broniło obecności swojego logo na resortowej winiecie internetowej. Od czasów ministry Muchy rządziła na niej — nomen omen — czerwono-zielona mucha, gdy to w ramach „nowocześniejszego” patriotyzmu ministerstwa sukcesywnie zastępowały godło resortowymi znakami. Jednak dokonany na przełomie roku 2012/2013 właśnie przez MSiT zamach na ustawowe godło, umieszczone dotychczas na urzędowym portalu, przepełnił czarę goryczy, wywołując na tyle duży szum medialny, że obudziła się Komisja Heraldyczna. Komisja, jako organ opiniodawczo-doradczy ministra właściwego do spraw administracji publicznej, opublikowała w styczniu 2013 roku ogólne stanowisko „w sprawie”, zwracając się z apelem do tych podmiotów, które z przysługującego im przywileju posługiwania się Orłem Białym jeszcze nie skorzystały:

— by uczyniły to bez zbędnej zwłoki.*

Ówczesny premier Tusk wywołany przez media do tablicy także wskazał na niestosowność usuwania symboli ze stron ministerstw, choć w dość specyficzny sposób:

— Orzeł nie musi być wszędzie, ale jak już jest, to żeby nie znikał.

gdyż jest to:

— nieuzasadnione z punktu widzenia takiej rangi, powagi urzędu.**

Godło państwowe wróciło zatem na ministerialną winietę, jednakże w „uboższej” czarno-białej wersji linearnej (pieczętnej) i przekrzywionej „z urzędu” (orzeł wprowadzony rozporządzeniem premiera Tuska na winiety Dzienników Ustaw i Dzienników Urzędowych jest do dziś odchylony od swojej pionowej osi na większości dokumentów), natomiast z ministerstwa „wyleciała” sama ministra. Czerwono-zielona „logomucha” trwała jednak na winiecie strony internetowej MSiT do czerwca 2018 roku.

Przez parę lat cierpliwie punktowałem na tym portalu (stymulując pozytywnie) „nieherbowne” ministerstwa, które rezygnowały z logotypów i wprowadzały na swoje winiety ustawowy herb państwa. Niestety najczęściej zamiast po wzór z załącznika do ustawy o godle sięgały po jego „clip-artowy” zamiennik z Wikipedii.

W marcu 2018 roku MSiT zamieściło swój logotyp z barwnym przedstawieniem godła państwowego — herbem RP. I choć był to krok właściwy to jednak znów okazało się, że siła przyzwyczajenia jest drugą naturą urzędnika. Barwny logotyp MSiT wykorzystuje plik wektorowy godła z Wikipedii, w dodatku w wersji z „przyciętą” tarczą, rozpowszechniany od 2009 roku przez Kancelarię Prezydenta ze strony prezydent.pl. Na układ typografii w znaku spuśćmy zasłonę milczenia.

W czerwcu natomiast ministerstwo udostępniło wersję monochromatyczną swojego znaku z samym orłem — czarno-białą pozytywową oraz monochromatyczną w kontrze. Wytyczne jego stosowania wyraźnie zakazują stosowania orła w wersji linearnej w negatywie (tak często obecnego na błękitnych ściankach prasowych organów administracji państwowej) oraz monochromatycznej w negatywnie (czarnego).

Wytyczne jednak sobie, a życie sobie. Na okładce ministerialnej publikacji „Kodeks Dobrego Zarządzania dla Polskich Związków Sportowych” orzeł nie tylko jest równie bardzo negatywny, co czerwony, ale w dodatku znów odchyla się od pionu.

Logotyp monochromatyczny MSiT, podobnie jak „zaprojektowany” Znak Senatu w wersji uzupełniającej monochromatycznej, wykorzystuje linearną wersję orła (pieczętną), pozyskaną z dziennika ustaw. Choć w przeciwieństwie do wersji konturowej Znaku Senatu, której nie przystosowano do zastowań w kontrze, znak MSiT posiada odpowiednią wersję, to jednak niewłaściwa obróbka pliku wektorowego spowodowała, że orzeł zgubił jedno z piór pod przepaską, a przestrzeń między ogonem a „podudziem” pozostała wypełniona kolorem białym.

Post scriptum: 

Tytułem uzupełnienia warto dodać, że ministerstwo posiada dedykowaną stronę na równolegle wdrażanym serwisie rządowym — portalu gov.pl. Tu jednak na winiecie rządzi orzełek hasający luzem na czerwonym polu,

Szable w dłoń…

Odezwa na wkroczenie wojsk polskich do Królestwa Kongresowego

Komendant Główny Wojska Polskiego Józef Piłsudski

Kraków, 10 sierpnia 1914 r.

Z treści odezwy z dn. 10.08.1914 r.: 

Polacy! Wybiła godzina rozstrzygająca! Polska przestała być niewolnicą i sama chce stanowić o swoim losie, sama chce budować swą przyszłość, rzucając na szalę wypadków własną siłę orężną. Kadry armii polskiej wkroczyły na ziemię Królestwa Polskiego, zajmując ją na rzecz właściwego, istotnego, jedynego gospodarza — Ludu Polskiego, który ją swą krwawicą użyźnił i wzbogacił. Zajmuję ją w imieniu Władzy Naczelnej Rządu Narodowego. Niesiemy całemu Narodowi rozkucie kajdan, poszczególnym zaś jego warstwom warunki normalnego rozwoju. Z dniem dzisiejszym cały Naród skupić się winien w jednym obozie pod kierownictwem Rządu Narodowego. Poza tym obozem zostaną tylko zdrajcy, dla których potrafimy być bezwzględni.*

Komentarz: 

Rok później — jesienią 1915 roku — młoda rzeźbiarka obcina włosy, zakłada męski mundur (zakupiony za własne pieniądze) i… jako Zygmunt Tarło zaciąga się do Legionów. Dostaje przydział do plutonu kawalerii sztabowej II Brygady Legionów Polskich i skierowanie na front na Wołyniu.

Ochotniczką tą była Zofia Trzcińska-Kamińska — żona Zygmunta Kamińskiego, artysty grafika, wykładowcy rysunku na Politechnice Warszawskiej, późniejszego autora projektu godła państwowego RP z roku 1927.**

Jak mogła wyglądać 24 letnia kawalerzystka ukazuje zdjęcie „żołnierza gołowąsa” z plutonu sztabowego (z lewej w czako osłoniętym ochronnym pokrowcem) w towarzystwie kronikarza I Brygady Legionów z okresu kampanii jesiennej na Wołyniu.

Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości

Ustawa o ustanowieniu Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości z dnia 15 czerwca 2018 r.

Kancelaria Prezydenta RP

6 sierpnia 2018 r.

Projekt: Ewa Olszewska-Borys, Dobrochna Surajewska

Informacja prasowa KPRP z dn. 6 sierpnia 2018 r.: 

„Ustawę o Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości podpisał w poniedziałek w Krakowie Prezydent Andrzej Duda. Medal ma być dowodem wdzięczności i wyrazem szacunku dla osób, które szczególne zasłużyły się dla państwa i społeczeństwa.” *

Z opisu wzoru medalu: 

„Medal nawiązuje do odznaczenia z okresu międzywojennego — ma podobną nazwę, tj. Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości, i noszony ma być na niebieskiej wstążce ze srebrzystym prążkiem. Srebrzysta barwa prążka wskazuje na jubileusz, a jednocześnie jest odniesieniem do srebrzenia Medalu. 

Symbolika Medalu odnosi się do znaku identyfikującego wszystkich Polaków — Orła Białego, którym, zgodnie z wielowiekową tradycją sięgającą roku 1295, tj. roku odbudowy Polski po okresie rozbicia dzielnicowego, jest orzeł ukoronowany. To wówczas orzeł po raz pierwszy pojawił się w herbie Polski — za sprawą króla Przemysła II, który na swojej pieczęci sporządzonej na koronację umieścił wizerunek orła ukoronowanego, otaczając go łacińskim napisem „Sam Bóg przywrócił zwycięskie znaki Polaków”. Odtąd Orzeł Biały identyfikowany przez swą koronę, jest znakiem nie tylko Państwa Polskiego, ale i Narodu Polskiego.

Orzeł, umieszczony na zróżnicowanej powierzchni sugerującej falującą flagę, wznosi skrzydła, co jest znakiem powstawania. Na Medalu Orzeł Biały wsparty jest na sfalowanej w płaszczyźnie wstędze z majuskułowym wklęsłym napisem „POLONIA REDIVIVA”, co znaczy „Polska Odrodzona”. Użycie języka łacińskiego nawiązuje do europejskiego kręgu kulturowego, z którym Polacy, przyjmując chrzest w obrządku łacińskim, identyfikują się od zarania swojej państwowości. Łaciński napis jest symboliczną nostryfikacją naszego odrodzenia.”**

Komentarz: 

Odnoszę nieodparte wrażenie, że orzeł na awersie medalu ma przetrącone skrzydła…

Prześwit — czyli: czekając na… „Godłota”

Ustawa o symbolach państwowych RP

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Oświadczenie

3 sierpnia 2018 r.

Informacja prasowa MKiDN z dn. 3 sierpnia 2018 r.: 

„Informujemy, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie planuje zmian w symbolach narodowych. Zgłoszony przez resort projekt Ustawy o symbolach państwowych Rzeczypospolitej Polskiej, wpisany 30 lipca br. do Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, ma na celu jedynie ich uporządkowanie.” *

Komentarz: 

„Czekając na Godota” to sztuka Samuela Becketta o dwóch włóczęgach, oczekujących na spotkanie z Godotem, który ma im przynieść odmianę losu. Godot jednak nie nadchodzi. Tragedią bohaterów jest to, że nie tylko nie wiedzą kim jest ów Godot, ale nawet kiedy i gdzie mają się z nim spotkać. Ich życie to obraz wegetacji pełnej niemocy — absurdalnego zawieszenia między dążeniem do celu a gadaniem o nim. To tak à propos…

Nie wdając się w zawiłości problemu związanego z tematem wieloletniego (przynajmniej od 2005 r.) „porządkowania z urzędu” symboli państwowych, mogę stwierdzić, że pierwszym znanym mi efektem rozpoczętej aktualnie procedury ustawowej jest… ukrycie plików graficznych symboli państwowych (flaga, godło, hymn i barwy narodowe Rzeczpospolitej Polskiej), umieszczonych dotychczas na portalu «prezydent.pl» w katalogu „Materiały do pobrania” w zakładce «Inne» (sic!). 

Natomiast Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, „porządkujące” symbole narodowe, nadal udostępnia na swoim oficjalnym portalu — pod zakładką «Dziedzictwo kulturowe» w dziale «Symbole narodowe» — „wikipedyjne” godło (wersja 2010) oraz tzw. flagę z godłem w wersji wikipedyjnej (wersja 2007), zamiast wzorów z załączników do obowiązującej ustawy o godle. 

Przy okazji źle zredagowany skład tekstu na ministerialnym portalu nie wyodrębnia merytorycznie flagi państwowej od barw narodowych, a pliki elektroniczne udostępnianych grafik nazywane są technicznym grypsem informatyków na tzw. „odp…” (bez obrazy Panie i Panowie administratorzy, ale temat zobowiązuje): 

• godlo_polski_svg.png (opis pliku — godło państwowe)

• pl.png (opis pliku — flaga państwowa)

• plg.png (opis pliku — flaga państwowa z godłem).

Może warto przypomnieć, że złą tradycją stało się iż ustalanie symboli odrodzonej Rzeczypospolitej każdorazowo przebiegało pod „urzędową presją”. Tak było zarówno w roku 1927 — gdy priorytetem były nowe pieczęci urzędowe, jak i w roku 1990 — gdy priorytetem były nowe banknoty NBP. Efektem był najbardziej znany ze stanów trwałych — tzw. prowizorka. A przecież Stulecie Odzyskania Niepodległości wydaje się znakomitą okazją dla wprowadzenia w wizerunku godła państwowego — herbu RP „Orzeł Biały” — czegoś więcej niż tylko „prześwitów”.

Czekanie na Godota stało się synonimem oczekiwania na coś, co nigdy nie nastąpi — utinam falsus vates sim…

1 sierpnia 44

Powstanie Warszawskie

1 sierpnia — 3 października 1944 r.

Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego

1 sierpnia

Wakacyjne pozdrowienia

Orlik krzykliwy

Beskid Niski

25 lipca 2018 r.

— a na połoninach słychać krzyk orlika…

Na wieczną rzeczy pamięć…

Akt oddania społeczeństwu nowego gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie

Autor: Stanisław Ostoja-Chrostowski

18 czerwca 1938 r.

— wężykiem Jasiu, wężykiem?

Malowanie okazjonalne

Dreamliner SP-LSC

Polskie Linie Lotnicze LOT

9.06.2018 r.

Z informacji prasowej LOT Polish Airlines z dnia 9.06.2018 r.:

 By uczcić 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości, dwa z naszych najnowocześniejszych samolotów Boeing 787-9 Dreamliner i Boeing 737 MAX 8 zostały na stałe ozdobione biało-czerwonymi barwami. Oto pierwszy z nich Dreamliner SP-LSC.*

Komentarz: 

Za każdym razem, gdy moje oko „nadziewa się” się na podobną kreatywność w obszarze wizerunku państwowego nachodzi mnie pytanie:

— Czy aby zadbać o piękne uzębienie należy udać się do kowala, bo też ma obcęgi?

Nie od dziś — ani od wczoraj — odnoszę wrażenie, że są decydenci, którzy zrobią wszystko, aby odpowiedź na powyższe pytanie brzmiała twierdząco.

3 maja — Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski

Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski

Uroczystość liturgiczna 

Ustanowienie: papież Benedykt XV, 1920 r.

Odnieść można wrażenie, że przy okazji obchodów Konstytucji 3 maja, rozumianych jako święto prawnej regulacji ustroju państwa, wyparty został z powszechnej świadomości aspekt religijny. Służy temu podkreślanie przez polityków, historyków, publicystów i dziennikarzy kwestii politycznych i społecznych, stanowionych przez ówczesną Ustawę Rządową.

Można jednak uznać, że konstytucja majowa z roku 1791 była wypełnieniem lwowskich ślubów króla Jana Kazimierza z roku 1656, który obrawszy Najświętszą Marię Pannę za swoją Patronkę i Królową jego ziem, przyrzekł za wyzwolenie Rzeczypospolitej spod najazdu Szwedów osobistą opiekę króla nad państwem i ludem oraz ustanowienie Jej święta:

• Obiecuję prócz tego i ślubuję: iż gdy za świętem Twym pośrednictwem i wielkiego Syna Twego miłosierdziem, nad nieprzyjaciółmi, a osobliwie Szwedami, Twoją i Syna Twego cześć i chwałę wszędzie po nieprzyjacielsku prześladującymi i zupełnie zniszczyć usiłującymi, zwycięstwo odniosę, u Stolicy Apostolskiej starać się będę, aby ten dzień na podziękowanie za tę łaskę Tobie i Synowi Twojemu corocznie jako uroczysty i święty na wieki obchodzono i polecę czuwać nad tym biskupom królestwa mego, aby to, co przyrzekam, od ludów moich dopełnione było.*

Niektórzy „ponowocześni” politycy, powołujący się dziś na oświeceniową nowoczesność i demokratyczność majowej konstytucji, stanowiącej według nich

• „oświecone, mądre i odpowiedzialne dążenia rządzących do modernizacji naszego kraju” (czytaj: „zapewniające funkcjonowanie nowoczesnego, demokratycznego państwa, wolnego i chroniącego obywateli przed szowinizmem, rasizmem, homofobią”)** 

i zestawiający ją z wprost z… konstytucją roku 1997, pomijają fakt, iż uchwalane ówcześnie prawo oparte było na fundamencie religijnym. Co więcej — na wyznaniu rzymsko-katolickim. Akt rozpoczynający się preambułą W imię Boga w Trójcy świętej Jedynego stanowił m.in.:

• Religią narodową panującą jest i będzie wiara święta rzymska katolicka ze wszystkimi jej prawami. Przejście od wiary panującej do jakiegokolwiek wyznania jest zabronione pod karami apostazyi. Że zaś ta sama wiara święta przykazuje nam kochać bliźnich naszych, przeto wszystkim ludziom, jakiegokolwiek bądź wyznania, pokój w wierze i opiekę rządową winniśmy i dlatego wszelkich obrządków i religii wolność w krajach polskich, podług ustaw krajowych, warujemy.***

Projekt Konstytucji 3 Maja nie wyrastał bowiem z oświeceniowych idei w ich rewolucyjnym, francuskim modelu, którego symbolem była równość regulowana gilotyną, wolność od Boga i realizowana agresywną sekularyzacją wszystkich dziedzic życia społecznego oraz braterstwo wszystkich, żywiących atawistyczną nienawiść do Kościoła Katolickiego. Polska konstytucja czerpała bowiem z dziedzictwa I Rzeczypospolitej, której fundament opierał się na wartościach chrześcijańskich. Można powiedzieć, że stanowiła próbę oczyszczenia ustroju przez powrót do źródeł moralności i wiary — była rewolucją, ale przeprowadzaną bez przemocy.

Historycznie kult Maryi jako Królowej Polski ma swój początek w roku 1608, kiedy to w objawieniach włoskiego jezuity Giulio Mancinellego poleciła nazywać się „Królową Polski”.  I tak:

• w 1635 roku kanclerz wielki litewski Albrycht Stanisław Radziwiłł publikacją „Dyskurs nabożny z kilku słów wzięty o wysławianiu Najświętszej Panny Bogurodzicy Mariey” ogłosił treść kolejnych objawień Mancinellego z lat 1610 i 1617, podając tytuł Królowa Polski Wniebowzięta

• 1 kwietnia 1656 roku król Jan Kazimierz w katedrze lwowskiej złożył uroczyste śluby przed obrazem Matki Bożej Łaskawej oraz ogłosił Maryję Królową Korony Polskiej

• 25 listopada 1908 roku dekretem papieża Piusa X ustanowiono dla archidiecezji lwowskiej i diecezji przemyskiej święto Najświętszej Maryi Panny Królowej Korony Polskiej, obchodzone na pamiątkę ślubów Jana Kazimierza

• w 1910 roku Pius X ogłosił NMP Królową Korony Polskiej patronką archidiecezji lwowskiej

• 27 lipca 1920 roku episkopat polski ponownie wybrał Maryję na Królową Polski

• w 1923 roku Kongregacja Obrzędów wyznaczyła święto Matki Bożej Królowej Polski na 3 maja, a do litanii loretańskiej oficjalnie dołączono wezwanie „Królowo Korony Polskiej”

• w 1925 Pius XI rozszerzył święto NMP Królowej Polski na wszystkie diecezje w Polsce.

• 26 sierpnia 1956 Episkopat Polski dokonał aktu odnowienia ślubów lwowskich

• 3 maja 1957 roku Prymas Stefan Wyszyński poświęcił polichromowaną rzeźbę na zwieńczeniu II bramy jasnogórskiej, noszącej od tej pory nazwę „Matki Bożej Zwycięskiej”, autorstwa Zofii Kamińskiej-Trzcińskiej

• w 1962 Jan XXIII ogłosił NMP Królową Polski główną patronką Polski, a święto NMP Królowej Polski stało się świętem I klasy we wszystkich diecezjach polskich

• w 1969 Paweł VI podniósł święto do rangi uroczystości

Post scriptum: 

Ilustracje do 3-majowego wpisu, przedstawiające rzeźby autorstwa Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej, wybrałem nieprzypadkowo. To nie tylko znana przedwojenna rzeźbiarka i medalierka, autorka wielu nagradzanych prac — w tym pomników Kościuszki i Wilsona w Poznaniu — ale przede wszystkim żona Zygmunta Kamińskiego, autora projektu godła państwowego z roku 1927. Jej osobisty temperament sprzyjał wzajemnemu przenikaniu się ich talentów w artystycznej twórczości. Widać to w wielu zrealizowanych przez nich dziełach — m.in bitych w złocie monetach 10- i 20-złotowych z Bolesławem Chrobrym (1925). 

Zajmując się kwestią herbu polskiego pod hasłem dokończmy dzieła profesora Kamińskiego (patrz: Tylko dla orłów — radiownet.pl), od dawna żywię przekonanie — a wspomniałem o tym w roku 2013 podczas prezentacji pt. „Wywijanie orła” — czyli godło państwowe między sacrum a profanum na Targach Wiedzy Graficznej w Warszawie — że to spod jej ręki wyszedł plastyczny model orła, będący wzorem graficznego przedstawienia herbu Polski, wykonanego przez jej męża. Jest zatem więcej niż pewne, że „orzeł Kamińskiego” ma nie tylko ojca, ale także matkę.

Barwne konfabulacje na Dzień Flagi

Dzień Flagi — bądź dumny, że jesteś Polakiem. Wywieś Flagę!

PKN Orlen

spot z okazji Dnia Flagi

23 kwietnia 2018 r.

Z treści spotu: 

Biel i czerwień uznano za barwy narodowe 3 maja 1792 roku. […].1

Komentarz: 

Parafrazując klasyka: Konfabulacja powtórzona tysiąc razy staje się prawdą. Od z górą 10 lat, od kiedy na Wikipedii opublikowano po raz pierwszy (2007) znamienny tekst:

• Barwy biała i czerwona zostały uznane za narodowe po raz pierwszy 3 maja 1792. Podczas obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia ''Ustawy Rządowej'' damy wystąpiły wówczas w białych sukniach przepasanych czerwoną wstęgą, a panowie nałożyli na siebie szarfy biało-czerwone. Nawiązano tą manifestacją do heraldyki Królestwa Polskiego — Białego Orła na czerwonej tarczy herbowej.2

informacja ta uznana została za prawdę objawioną — cytat: 

• Jest powszechnie wiadomo, kiedy barwy biało-czerwone zostały uznane za polskie barwy narodowe, nie mniej warto ta sprawę jeszcze raz przypomnieć. W pierwszą rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja polskie damy wystąpiły publicznie w sukniach przepasanych wstęgami biało-czerwonymi, zaś panowie paradowali w biało-czerwonych szarfach. Było to pierwsza, tak znaczące uznanie barw biało-czerwonych jako polskich barw narodowych.3

Przywołują ją w zasadzie prawie wszyscy — od specjalistów z branży (historycy, heraldycy, weksylolodzy), przez urzędników państwowych (posłowie, senatorowie, ministrowie, samorządowcy), profesorów akademickich i nauczycieli, dziennikarzy i żołnierzy, aż po pasjonatów oraz uczniów szkół podstawowych. I tak w powszechnej świadomości warszawskie damy w białych szatach z czerwoną wstęgą i panowie przepasani szarfami biało-czerwonymi stali się wyrazicielami woli narodu, którzy w jego imieniu ukonstytuowali polskie barwy narodowe. Choć są też tacy, co twierdzą nawet, że barwy „uregulowała” sama Konstytucja 3 Maja (sic!).4

Autorem cytowanym przez Wikipedię jest Alfred Znamierowski — dziennikarz, heraldyk i weksylolog, członek Polskiego Towarzystwa Heraldycznego oraz Komisji Heraldycznej przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji — który w swojej książce „Insygnia, symbole i herby polskie”, wydanej w 2003 roku, zamieścił następujący opis:

• „[…] Z heraldycznego punktu widzenia barwami polskimi była jednak biel orła i czerwień tarczy herbowej. Barwy te pojawiły się po raz pierwszy w charakterze barw narodowych w 1792 roku podczas obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Damy wystąpiły w białych sukniach przepasanych czerwonymi szarfami, a panowie nałożyli szarfy biało-czerwone.” 5

Opis ten o podobnej treści powtórzony został w 2016 roku w jego kolejnej książce „Orzeł Biały. Znak państwa i narodu”, adresowanej do młodzieży i dorosłych:

• „w dniu 3 maja na uroczystościach w pierwszą rocznicę uchwalenia Konstytucji po raz pierwszy oficjalnie pojawiają się barwy biało-czerwone jako barwy narodowe; panie wystąpiły w białych sukniach z czerwonymi szarfami, a panowie włożyli biało-czerwone szarfy.”

• „[…] Jednakże w charakterze barw narodowych biel i czerwień użyto oficjalnie po raz pierwszy dopiero 3 maja 1792 roku w Warszawie — na uroczystościach w I. rocznicę uchwalenia Konstytucji. Panie wystąpiły wtedy w białych sukniach z czerwonymi szarfami, a panowie włożyli szarfy biało-czerwone.” 6

Opublikowane w wydawnictwie Alfreda Znamierowskiego treści „pozyskane” zostały do tzw. domeny publicznej w Wikipedii (początkowo nawet bez wskazania publikacji), która to stała się źródłem powszechnego cytowania. 

Ponieważ Alfred Znamierowski w żadnej ze swoich publikacji nie podał źródła, z którego swoją wiedzę czerpał, stąd pozostaje jedynym odpowiedzialnym za wypuszczenie tzw. „fejka”. Nie będę tu przytaczał szerszego uzasadnienia nieprawdziwości rozpowszechnianej informacji — zainteresowanych zapraszam do tekstu z Aktualności roku 2016-I — Bajka o (nie)narodowych barwach w rocznicę 3 Maja — wspomnę tylko, że w znanym mi historycznym źródle nie ma mowy o biało-czerwonych szarfach, a uroczystość miała religijny charakter.

Chcę zatem powiedzieć wyraźnie — z biało-czerwonych barw narodowych i polskiej flagi możemy być dumni, nawet jeśli ich rodowód jest o 40 lat krótszy. Nie potrzebujemy fałszować historii, aby poczuć się lepiej — wystarczy nam bowiem prawda.

Jednak powodów do dumy nie powinni mieć ci, którzy swój ekspercki wizerunek budują na rozpowszechnianiu niezweryfikowanych źródłowo treści, przy okazji na tym zarabiając.

Post scriptum: 

Encyklopedyczną definicję konfabulacji polecam przeczytać powoli i ze zrozumieniem — także tę w interpretacji epistemicznej :)

„Wywijanie orła” czarno na białym

Biała Księga

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

8 marca 2018 r.

Z informacji prasowej KPRM z dnia 8.03.2018 r.:

Na dzisiejszym spotkaniu z przewodniczącym Komisji Europejskiej Jeanem-Claudem Junckerem Premier Mateusz Morawiecki przedstawił białą księgę w sprawie reform polskiego wymiaru sprawiedliwości. Prawie stustronicowy dokument zawiera wyliczenie powodów, dla których reformy sądownictwa były konieczne oraz odpowiada na najważniejsze zastrzeżenia Komisji Europejskiej.*

Komentarz: 

Trzeba przyznać, że działania polskiego rządu w obszarze polityki międzynarodowej powoli przestają być wyłącznie „reaktywne”, lecz stają się także uprzedzające. W kontekście ewidentnej „wojny” informacyjnej podejmowanej przez rożne środowiska — zarówno „tuziemcze” jak i zagraniczne — można wyrazić nadzieję, że polska administracja rządowa zaczęła uczyć się na błędach.

Niestety z ubolewaniem muszę przyznać, że podejmowanym działaniom nadal towarzyszą błędy w odpowiednim stosowaniu symboli państwowych. Dotyczy to przede wszystkim wykorzystania ustawowego wzoru godła państwowego — herbu RP «Orzeł Biały». Takim „gorącym” przykładem może być właśnie „Biała Księga” przekazana przewodniczącemu Komisji Europejskiej przez premiera Mateusza Morawieckiego. 

Na okładce „Białej Księgi” umieszczony został wizerunek orła w czarno-białej wersji linearnej. Jego źródłem jest projekt Andrzeja Heidricha z roku 1990, przygotowany dla potrzeb wykonania pieczęci urzędowych. Niestety, z uwagi na fakt iż odtworzenie przedwojennego wzoru godła państwowego z roku 1927 powieliło niesymetryczność rysunku orła, jego stosowanie obarczone jest najczęściej prozaicznym błędem. Pozycja orła „poziomowana” jest poprzez wyrównanie górnej linii skrzydeł, zamiast utrzymania orła w pionie na osi korona — ogon. 

I tak po latach znów przypomnę, że „wywijanie orła z urzędu” sparafrazować można znanym dowcipem o wróbelku:

Czym się różni orzełek? 

— Tym, że ma jedną nóżkę bardziej…

Odnotowane

Winieta dziennika Rzeczpospolita

www.rp.pl

30 stycznia 2018 r.

Rok Niepodległości zawitał także na winiecie elektronicznego wydania dziennika «Rzeczpospolita». Na skrzydle orła, stanowiącego element znaku słowno-graficznego, pojawiły się biało-czerwone barwy. Wydanie papierowe posługuje się nadal standardową wersją znaku.

„Flagowy” element winiety internetowego portalu i wydania papierowego «Gazety Wyborczej» tradycyjnie czerwony.

187 lat polskiej Kokardy Narodowej

Postanowienie Rządu Narodowego

Warszawa, 7 lutego 1831 r.

Kokardę Narodową stanowić będą kolory Herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to iest: kolor biały z czerwonym.*

Komentarz: 

187 lat temu — 7 lutego 1831 roku — ustanowiono Kokardę Narodową w biało-czerwonych barwach. Barwy kokardy wywiedzione zostały z tynktur godła państwowego, ustanowionego przez powstańczy sejm na podstawie projektu Joachima Lelewela — czerwieni pola tarczy dwudzielnej w słup oraz bieli godeł — ukoronowanego orła, symbolu Korony Królestwa Polskiego oraz zbrojnego w miecz jeźdźca, symbolu Księstwa Litewskiego. Układ barw kokardy odzwierciedlał właściwą hierarchię — w sercu kokardy barwa godeł, a w otoku barwa pola herbowego.

Od… się od Orła Białego

Trzeba poprawić Orła Białego

Alfred Znamierowski

Ale Historia / Wyborcza

5 lutego 2018 r.

Ale Historia / Wyborcza: 

Trzeba poprawić Orła Białego. Lewa część ilustracji przedstawia obowiązujący wizerunek Orła Białego w herbie Polski, a prawa uwzględnia zmiany zaproponowane w nim przez heraldyków. *

Komentarz: 

Gazeta Wyborcza w swoim poniedziałkowym dodatku «Ale Historia» opublikowała wywiad z… Alfredem Znamierowskim (sic!) pod znamiennym tytułem: Trzeba poprawić Orła Białego. Na okładce zamieszczono wizerunek herbu, którego prawa część (nieheraldycznie prawa), uwzględnia — zgodnie z podpisem — „zmiany zaproponowane w nim przez heraldyków”. Mowa o rysowaniu orła czarną linią bez cieniowania sylwetki, wyodrębnienia w koronie prześwitu między liliami oraz nadaniu łapom w całości złotej barwy.

Należy zauważyć, że wbrew opisowi lewa część (nieheraldycznie lewa) nie przedstawia obowiązującego ustawowo wizerunku, lecz jest nieautoryzowaną grafiką wektorową, zamieszczoną w Wikipedii. Ot, taka rzetelność dziennikarska à rebours w weryfikowaniu materiałów źródłowych.

Początkowo miałem zamiar szczegółowo skomentować wywołany tytułem temat, zważając na jego faktyczną ważkość, jednak po lekturze artykułu stwierdziłem, że nie warto. Alfred Znamierowski w wywiadzie udzielonym Wyborczej odniósł się do tytułowego problemu jedynie w 1 akapicie, wyrażając w nim na koniec swoją osobistą frustrację:

[…] opracowanie ustawy trwa już bardzo długo i na razie, niestety, zajmują się tym wyłącznie urzędnicy bez udziału heraldyków, co jest dla mnie niezrozumiale. *

Publikacja 11 szpaltowego artykułu (1/4 dodatku), pod pozorem wywołania „społecznie nośnego” tematu, służy tak naprawdę autopromocji Alfreda Znamierowskiego i jego najnowszej książki Heraldyka i weksylologia. W tle majaczy także próba „przykrycia” zaprezentowaną erudycją kuriozalnego faktu zaprojektowania dla powiatu słubickiego herbu z brandenburskim czerwonym orłem. Cytując autora:

[…] W herbie udało mi się symbolicznie utrwalić fakt pokonania wojsk brandenburskich pod Grunwaldem w 1410 roku. Bowiem kształt orła brandenburskiego w herbie powiatu słubickiego nawiązuje do kształtu tego orła z chorągwi brandenburskiej, zdobytej przez nasze wojska w tej bitwie. **

No cóż, nie od dziś wiadomo, że… cel uświęca środki. Ale o tym kiedy indziej, powróćmy do naszych baranów.

Potrzeba wykonania restylizacji wzoru graficznego polskiego godła państwowego — herbu RP Orzeł Biały — jest bezdyskusyjna. Jednak patrząc na infografikę, stanowiącą efekt propozycji „heraldyków” — choć uzasadnionym wydaje się domniemanie, iż jest to osobista propozycja Alfreda Znamierowskiego — muszę kategorycznie stwierdzić, że proponowane przez nich wzory graficzne stanowią dowód na przekraczanie swoich kompetencji.

Dlatego podsumowując artykuł parafrazą znanej wypowiedzi redaktora naczelnego medium, które użyczyło Alfredowi Znamierowskiemu swoich łam dla autopromocji, powiem krótko:

— Z szacunku dla profesora Zygmunta Kamińskiego od…czepcie się od Orła Białego — generalnie!

Post Scriptum:

— Gazeta Wyborcza? 

— Gorzej. 

— Gorzej nie ma…

Rok 2018 pod skrzydłami Orła Białego

Godło państwowe Rzeczypospolitej Polskiej

Projekt: Zygmunt Kamiński

Wykonanie: Zofia Trzcińska-Kamińska

Dzień 1 stycznia 2018 rozpoczął obchody Roku 100-lecia Odzyskania Niepodległości. Przyjęty uchwałą Rady Ministrów Program Wieloletni «Niepodległa» na lata 2017-2021, przewiduje wiele działań w zakresie kształtowania propaństwowego patriotyzmu, w tym także budowanie wizerunku Polski.

Z mojej osobistej perspektywy kwintesencją jubileuszu stulecia będzie ostateczne ustalenie właściwego wzoru polskiego godła państwowego — herbu Rzeczypospolitej Polskiej „Orzeł Biały”. Jaki on będzie? Prace trwają…