Życzenia z urzędu

Boże Narodzenie

Życzenia urzędów administracji publicznej

Oficjalne strony internetowe

24 grudnia 2013 r.

Przegląd świątecznych życzeń skierowanych do obywateli przez urzędy administracji centralnej: 

Prezydent RP, Sejm RP*, Premier RP**, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Skarbu Państwa, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Środowiska.

Na stronach Senatu RP, Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej, Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz Ministerstwa Zdrowia życzeń brak.

Komentarz: 

Życzenia umieszczone na oficjalnych stronach internetowych urzędów państwowych mają formę tekstową zilustrowaną zdjęciem lub formę graficzną — kartki świątecznej. 

Jedynie dwa ministerstwa zamieściły na życzeniach wizerunek symboli państwowych — Ministerstwo Skarbu Państwa — pełen herb oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych — nowe logo z wizerunkiem orła.

Profesorskie wykładanie godła…

„Powstańcze symbole i znaki”

prof. Tomasz Panfil

Stowarzyszenie Polska Jest Najważniejsza

16 grudnia 2013 r.

Prof. Tomasz Panfil: 

— Pamięć o barwach i o symbolach trwała mocno do czasów powojennych, kiedy się okazało, że Polska stała się państwem bez herbu. I nadal jesteśmy państwem bez herbu. Nie mamy herbu. Nie istnieje takie pojęcie prawne. To nie jest herb. W myśl tego, co Państwo widzicie na ekranie jest to „godło”. To nie jest herb. Jest to ewidentny bubel prawny. Godło umieszczone na tarczy jest zawsze herbem. Tymczasem w żadnym akcie prawnym nie pojawia się słowo „herb”. Trzecia Rzeczpospolita nie ma herbu. To jest załącznik do ustawy sejmowej, wyraźnie podpisany — z błędem.  […] *

Pytanie z sali: 

— Tak jak zrozumiałam, to słowo „godło” zostało wprowadzone przez PRL zamiast herbu. Czy to jest tylko zamiast, żeby sie nie kojarzyło — nie wiem — ze szlachtą, rycerstwem…?

Prof. T. Panfil:

— Taki był ich cel.*

Komentarz: 

Temat wykładu interesujący. Kompetencje wykładowcy nie budzą wątpliwości. Symbole narodowe i państwowe są przedmiotem powszechnego zainteresowania. Chwalebna jest zatem każda inicjatywa poszerzająca o nich wiedzę. Dlaczego jednak to ciągłe powielanie błędnego przekonania o komunistycznej proweniencji zapisu „godło” w polskiej konstytucji?

Oczywistym błędem jest brak w aktach prawnych określenia „herb”, ale ustawowe sformułowanie „godło”, określające łącznie elementy składowe herbu państwowego, dotyczy godła, rozumianego jako najważniejsze insygnium państwowe, najwartościowszy symbol tożsamości narodowej. 

Tak właśnie był określany herb Rzeczypospolitej u początków odzyskanej niepodległości w ustawie z 1919 roku jako jedno z godeł Państwa Polskiego:

• Dopóki nie zostaną ustalone granice Państwa Polskiego i dopóki konstytucja nie określi godeł, barw państwowych, jak i tytułów urzędów i instytucji państwowych, urzędy Rzeczypospolitej używać winny godeł i barw według załączonych wzorów:

• Za Herb Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się znak orła białego z głową zwróconą w prawo (dla patrzącego w lewo), ze skrzydłami wzniesionemi do góry, ze złotemi szponami, koroną i dziobem w czerwonem polu prostokątnem (wzór N° 1).

oraz w rozporządzeniu z 1927 roku:

Godłami państwowemi są: 

1. herb państwowy t. j. wizerunek orła białego z głową zwróconą w prawo (dla patrzącego w lewo), ze skrzydłami rozwiniętemi, z koroną i dziobem oraz szponami złotemi (orzeł państwowy) na prostokątnej tarczy w polu czerwonem (wzór N° 1),

2. chorągiew Rzeczypospolitej, przysługująca wyłącznie Prezydentowi Rzeczypospolitej, t. j. chorągiew barwy czerwonej z wizerunkiem orła państwowego pośrodku i z obramieniem dookoła. Stosunek szerokości do długości chorągwi wynosi 5:6, wysokość wizerunku orła państwowego w stosunku do szerokości chorągwi 3:5 (wzór N° 2).5

… i wywijanie kokardy

Prof. Tomasz Panfil: 

— Niedawno stosunkowo następuje próba reaktywacji — bardzo słuszna próba — reaktywacji rozet jako takich indywidualnych oznak, czy symboli indywidualnego patriotyzmu. No właśnie, coś się dzieje nie tak, Pan Prezydent tutaj występuje z rozetą taką… dziwną. Na szczęście o wielkości Pana Prezydenta zaświadczyło również to, że potrafił dostrzec błąd i szybko się z niego wycofał. […]

— Są okazje, są daty historyczne, przy których można manifestować swoje przywiązanie do Ojczyzny, do barw biało-czerwonych, nosząc Kokardę, nosząc rozety, ale nie kotyliony. A na pewno nie czerwono-białe. Będziemy wtedy wyglądać jak samoloty Królestwa Danii — one mają czerwono-białe znaki.***

Komentarz: 

Pan Prezydent ś.p. Lech Kaczyński nosił jak najbardziej właściwy wzór Kokardy Narodowej. Założył ją z okazji Święta Niepodległości w 2008 roku i nosił także 11 listopada 2009 roku. 

Z niczego się nie wycofał, w przeciwieństwie do Kancelarii Prezydenta Komorowskiego, która nieszczęsny „kotylion narodowy” zmieniała kolejno przez 3 lata. 

Przypomnieć też należy, że analogicznie do polskiej Kokardy Narodowej, będącej obecnie odpowiednikiem barw polskiego herbu Orzeł Biały (a historycznie barw herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego — „Orła Białego” i „Pogoni”), w przypadku Królestwa Danii Kokarda Narodowa jest odpowiednikiem historycznego sztandaru „Dannebrog” — białego krzyża na czerwonym płacie. 

Przełożenie barwy głównego symbolu — krzyża oraz czerwonego pola — płata, na formę kolistej kokardy, zgodnie z zasadami heraldyki i weksylologii, umieszcza w sercu kokardy barwę białą, a na otoku barwę czerwoną. 

Dla jasności — znaki Królewskich Duńskich Sił Powietrznych są biało-czerwone, a nie czerwono-białe. Barwy symboli należy czytać w kolejności zgodnej z porządkiem hierarchii barw.

O właściwym wizerunku polskiej Kokardy Narodowej — pod linkiem: Kokarda Narodowa.

Prawnicze rozprawianie o „przetwórstwie” orła na czarno

„Przetworzonego orła można sprzedać”

Dziennik Gazeta Prawna

Nr 241 (3631)

13-15 grudnia 2013 r.

Autor: Piotr Szymaniak

Cytat z artykułu: 

— Zmiana barw polskiego godła bez wątpienia jest wystarczająco istotna, aby uznać ją za artystyczne przetworzenie. Jest to tym bardziej oczywiste, że ocena, czy doszło do artystycznego przetworzenia, czy też nie, abstrahuje od walorów artystycznych owej zmiany — twierdzi Mateusz Krywult, prawnik w kancelarii Kaczor Klimczyk Pucher Wypiór. Przypomina, że przepisy te interpretował już w ten sposób minister kultury w odpowiedzi na jedną z interpelacji poselskich.

— Co więcej, zgodnie z interpretacją ministra nawet jeśli modyfikacje godła bądź barwy mają niską wartość artystyczną, to nie może pociągać to za sobą odpowiedzialności karnej. Skazany przedsiębiorca nie naruszył więc przepisów o godle, barwie i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej, gdyż dokonał artystycznego przetworzenia symbolu narodowego, a tym bardziej nie okazał lekceważenia narodowi polskiemu — zauważa prawnik, który podkreśla, że w tego typu sprawach w grę nie wchodzi również odpowiedzialność karna na podstawie art. 137 par. 1 kodeksu karnego za znieważenie godła.”

— Zakazy związane z użyciem symboli narodowych należy interpretować zgodnie z duchem wyrażonym w stanowisku ministra kultury: obywatele powinni mieć możliwość ekspresji swoich uczuć narodowych. Nakładanie grzywny za sprzedaż nieznacznie zmienionego wizerunku godła państwowego jest sytuacją kuriozalną, która nie powinna mieć miejsca w państwie prawa, odnosi się bowiem wrażenie, że aparat państwa karze obywateli za manifestowanie patriotyzmu — uważa prawnik z KKPW.”*

Komentarz: 

Ponieważ w artykule wypowiadają się specjaliści z zakresu prawa, przed skomentowaniem ich wypowiedzi niezbędny jest nie jeden, ale nawet trzy głębsze… — oddechy. 

Po uważnej lekturze artykułu całkiem uzasadniona będzie analiza następujących określeń:

• istotna zmiana barw polskiego godła;

• nieznaczna zmiana wizerunku godła;

• artystyczne przetworzenie;

• walory artystyczne;

• niska wartość artystyczna;

• stylizowanie;

• drobna modyfikacja;

• duch stanowiska ministra;

• ekspresja uczuć narodowych;

• patriotyzm.

Przy okazji zauważyć należy, że chyba nieprzypadkowo pod tekstem o inkryminowanej naszywce z „czarnym orłem” zamieszczono wizerunek znaku patronackiego — logo Ministerstwa Gospodarki RP.

Dla zainteresowanych przywołanym stanowiskiem ministra warto przypomnieć, że dotyczyło ono interpelacji w sprawie umieszczania reklam na barwach narodowych, a nie przetworzenia wizerunku godła państwowego. 

Budzi zatem zdziwienie mieszanie przez cytowanego prawnika odrębnych wypowiedzi ministra oraz ewidentny brak przedmiotowego rozróżnienia między barwami a godłem, w ramach obrony „nieznacznie zmienionego” wizerunku godła państwowego. 

Wydaje się, że dla prawnika powinno mieć to zasadnicze znaczenie.**

Opinia ministra, dotycząca reklam na barwach narodowych, zawierała następującą interpretację pojęć „stylizowanie” oraz „artystyczne przetworzenie”: 

• Art. 16 ust. 2 ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych posługuje się pojęciami nieostrymi: ˝w formie stylizowanej˝ lub ˝artystycznie przetworzonej˝. ˝Stylizowanie˝ (zgodnie ze ˝Słownikiem języka polskiego˝, Wydawnictwo Naukowe PWN SA) w plastyce polega na przedstawianiu postaci lub przedmiotów w sposób dekoracyjny. Artystyczne przetworzenie jest pojęciem jeszcze szerszym, skoro zawierać się ma w ˝zmianie czegoś, nadając temu inny kształt i wygląd˝. Z pewnością precyzyjnych interpretacji powyższych pojęć o charakterze generalnym nie sposób wykoncypować. Każda ocena musi być zatem dokonywana w oparciu o konkretny jednostkowy przypadek.**

Natomiast w kwestii wywołanego „ducha” stanowiska ministerstwa, dotyczącego interpelacji poselskiej w sprawie egzekucji zakazów używania symboli narodowych, także warto precyzyjnie zacytować odpowiedż ministra Bogdana Zdrojewskiego:

• — Pozwalam sobie zaznaczyć, że kwestie związane z egzekwowaniem art. 137 § 7 Kodeksu karnego leżą w kompetencjach ministra sprawiedliwości. Przy czym dodać należy, że ewentualne modyfikacje — o charakterze artystycznym czy wyłącznie prowokacyjnym — symboli państwowych pozostają w sferze subiektywnej oceny odbiorcy, jakim może być każdy obywatel, który, uznawszy daną modyfikację symboli państwowych za znieważającą, ma prawo złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.***

Zaznaczenia własne.

Google a godło państwowe (2)

Hasło: „godło państwowe

Wyszukiwanie treści i obrazu

Przeglądarka: Safari/Google

Dane z 15 grudnia 2013 r.

Wyniki wyszukiwania hasła: „godło państwowe”: Tym razem „zwycięzcą” wyszukiwania obrazowego jest Sąd Rejonowy w Muszynie. W przypadku wyszukiwania treści algorytm Google wyświetla w wynikach uzupełnienia: sklep, polski, cena oraz — co bardzo ciekawe — federacji rosyjskiej. 

Oznacza to, że polscy internauci poszukują przede wszystkim informacji o możliwości zakupu wizerunku godła państwowego, pozyskania źródeł informacji o polskim symbolu oraz cenie wzoru użytkowego. 

Na pierwszych miejscach ukazywane są grafiki:

• godło państwowe — winieta Sądu Rejonowego w Muszynie;

• godło państwowe, arkusz format A3, karton foliowany — drukiszkolne.pl;

• godło państwowe, arkusz format A3, karton foliowany oprawiony w oszkloną ramkę — drukiszkolne.pl;

• godło państwowe emaliowane na budynek szkołę 40x50 — pomocedydaktyczne.info;

• godło państwowe, witraż — Anmart Pracownia Witraży Marek Narożny.

Czerwona wstęga pamięci

„Świeca pamięci”

32 rocznica wprowadzenie stanu wojennego

Kancelaria Prezydenta RP

13 grudnia 2013 r.

Z informacji na stronie prezydent.pl: 

13 grudnia, w rocznicę wprowadzenia stanu wojennego, Prezydent RP odznaczy działaczy opozycji demokratycznej za zasługi w działalności na rzecz przemian ustrojowych w Polsce.

Wieczorem Prezydent RP wraz z Małżonką zapalą w oknie Belwederu świecę na znak pamięci o ofiarach stanu wojennego oraz z myślą o tych ludziach i krajach, dla których trudny czas braku wolności jeszcze się nie skończył.

Ponadto, na fasadzie Pałacu Prezydenckiego rozbłyśnie po zmroku okolicznościowa iluminacja - symbol świecy pamięci na czerwonym tle.”

Okolicznościowe winiety „upamiętniające” rocznicę wprowadzenia stanu wojennego w 1981 roku.

Komentarz: 

Szczerze powiedziawszy, po raz kolejny — po „kotylionie narodowym” oraz różowych barwach akcji „Orzeł może” — trudno zrozumieć wizualne przesłanie znaku czerwonej wstęgi, jako narodowego symbolu upamiętnienia rocznicy wprowadzenia stanu wojennego.

Rozprawa z czarnym orłem odroczona

Sąd Rejonowy Poznań Grunwald-Jeżyce

Sygnatura: VIII W 2145/13

11 grudnia 2013 r.

Informacja własna: 

Przed Sądem Rejonowym Poznań Grunwald-Jeżyce, Wydział VIII Karny, odbyła się rozprawa odwoławcza w sprawie o wykroczenie: okazanie demonstracyjnego lekceważenia Narodowi Polskiemu, Rzeczypospolitej Polskiej poprzez umieszczenie w ofercie sprzedaży czarnego orła na brązowym tle, podpisanego jako Godło Polski.

Po odczytaniu zeznań strony obwinionej oraz przesłuchaniu świadka, sąd postanowił rozprawę odroczyć, celem uzyskania materiału fotograficznego wskazanego przez świadka.

Komentarz: 

Z wyjaśnień przedstawionych przez świadka wynika, że przyczyną złożenia wniosku był podpis: „Godło Polski” umieszczony pod wzorem naszywki z wizerunkiem czarnego orła na brązowym tle.

Strona obwiniona oświadczyła, że przy naszywce oferowanej w sprzedaży pierwotny opis brzmiał w całości: „Godło Polski — Polska — gaszone, oliwkowe tło”. Natomiast po otrzymanym wyroku produkt został opisany jako „Godło Polski stylizowane — Polska — gaszone, oliwkowe tło”. Z przywołanego przez sąd zeznania wynika, że obwiniona powołała się na art. 16 ust. 2 ustawy o godle, zgodnie z którym „dozwolone jest umieszczanie na przedmiotach przeznaczonych do obrotu handlowego godła lub barw Rzeczypospolitej Polskiej w formie stylizowanej lub artystycznie przetworzonej”. W wyjaśnieniu wskazano też, że naszywki w opisanej formie używane są przez grupy ASG i Paintball.

Warto zauważyć, że sąd nie tylko nie posiadał w aktach sprawy materiału fotograficznego przesłanego przez świadka, ale także nie posiadał materiału dowodowego w postaci inkryminowanej naszywki. Naszywkę okazał sądowi obrońca strony obwinionej.

Sąd nie odniósł się także do uzasadnienia podstawy orzeczenia wyroku nakazowego. Z odczytanego przez sąd zeznania świadka wynika, że złożone zawiadomienie dotyczyło możliwości naruszenia art. 49 z rozdziału VIII kodeksu wykroczeń. W wyroku nakazowym sąd wskazał jako podstawę art. 49 § 2:

• Tej samej karze podlega, kto narusza przepisy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej.

 cytując treść § 1:

• Kto w miejscu publicznym demonstracyjnie okazuje lekceważenie Narodowi Polskiemu, Rzeczypospolitej Polskiej lub jej konstytucyjnym organom, podlega karze aresztu albo grzywny.

W oczekiwaniu na kolejną rozprawę oraz sądowy werdykt należy zauważyć, że:

• konstytucyjnym prawem każdego obywatela jest możliwość zgłoszenia podejrzenia o popełnieniu wykroczenia/przestępstwa odpowiednim organom: policji lub prokuraturze;

• to policja lub prokuratura dokonuje merytorycznej oceny złożonego wniosku i podejmuje decyzję o jego oddaleniu lub wdrożeniu postępowania, zgromadzeniu dowodów, postawienia zarzutu z odpowiedniego artykułu oraz skierowanie sprawy do sądu;

• właściwy sąd rozstrzyga na podstawie dowodów przedstawionych przez stronę skarżącą — policję lub prokuraturę — o fakcie popełnienia wykroczenia/przestępstwa lub uniewinnia stronę obwinioną od postawionego zarzutu.

Z przebiegu 20 minutowej rozprawy, odnieść można wrażenie, że to na świadka przerzucone zostało zobowiązanie — pod karą grzywny — udowodnienia inkryminowanych faktów. 

W odniesieniu do samej naszywki można przyjąć, że jest to wzorcowy przykład popełnienia „błędu w sztuce”. Nikt nie ma złych intencji — to fakt bezsporny — trzeba jednak podkreślić, że zaspakajanie potrzeb rynku wymaga nie tylko dobrych chęci, ale także merytorycznej wiedzy, odpowiednio przygotowanego projektu wzorniczego oraz znajomości regulacji prawnych. 

Tocząca się w internecie emocjonalna dyskusja potwierdza — przy jednocześnie deklarowanym patriotyzmie i poszanowaniu symboli narodowych — brak znajomości obowiązujących regulacji prawnych, zasad związanych z użytkowaniem i wizualizacją symboli państwowych oraz mylenie pojęć.

Co do samego faktu postawienia tak drastycznego zarzutu — „okazania demonstracyjnego lekceważenia Narodowi Polskiemu, Rzeczypospolitej Polskiej” — to z przykrością trzeba stwierdzić, że znów trafiło na tzw. „małego”, czytaj: szarego obywatela. 

Jednak można zauważyć, dla podniesienia obwinionej obywatelki na duchu, że wbrew pozorom jest też dobra strona zaistniałej sytuacji — proces ten będzie casusem, który na zasadzie adekwatności pozwoli ocenić działania znacznie większych podmiotów, z urzędami administracji centralnej włącznie.

Tak przy okazji — w kwestii powszechnego „wywijania orła” — na winiecie strony internetowej Sądu Rejonowego Poznań Grunwald-Jeżyce widnieje wizerunek godła państwowego pochodzenia „wikipedyjnego” (wzór 2006). 

Na winiecie serwisu internetowego „Portal Informacyjny Sądu Rejonowego Poznań – Grunwald i Jeżyce w Poznaniu” zamieszczono — eufemistycznie ujmując — wizerunek godła państwowego zdecydowanie odbiegający od ustawowego wzoru. 

Do pełni obrazu można dorzucić fakt krzywo zawieszonego godła państwowego, wiszącego na ścianie za plecami sędzi przewodniczącej rozprawie w sali 210.

Najnowsze logo MSW

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RP

Oficjalna strona internetowa MSW RP

Identyfikacja wizualna Ministerstwa Spraw Wewnętrznych 

Wdrożenie: 10 grudnia 2013 r.

Autor: Brand New Idea Elżbieta Skrzypek, Warszawa

Z informacji ministerstwa na Facebook'u z dn. 10.12.2013 r.: 

„Uprzejmie informujemy, że uruchomiliśmy serwis www.msw.gov.pl w nowej odsłonie. Prosimy o pisanie w komentarzach do tego wpisu, co się wam w nowej stronie podoba oraz co należy jeszcze zmienić. 

Będziemy wdzięczni za wszelkie uwagi :)” 1

Z odpowiedzi MSW z dn. 29.11.2013 r.: 

„W związku z faktem, iż w dniu 18 listopada 2011 roku w miejsce Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji zostało utworzone Ministerstwo Spraw Wewnętrznych pojawiło się wiele rozbieżności w zakresie stosowania oficjalnego znaku Ministerstwa oraz wszelkich materiałów nim opatrzonych, które funkcjonowały w obrębie resortu w kilku wariantach graficznych. W celu zapobieżenia rozbieżnościom pojawiającym się w tym zakresie, Ministerstwo zleciło uporządkowanie systemu identyfikacji wizualnej, wraz z przygotowaniem znaku graficznego. […] W wyniku przeprowadzonego postępowania ww. zamówienie zostało zlecone firmie BRAND NEW IDEA Elżbieta Skrzypek, z siedzibą w Warszawie. […]

… z uwagi na brak zgody Wykonawcy na ujawnienie wartości wynagrodzenia zleconej usługi oraz udostępnienia Księgi Znaku MSW, mając na uwadze potencjalną odpowiedzialność odszkodowawczą wobec Wykonawcy, zachodzi konieczność odmowy udzielenia informacji publicznej. […]” 2

Z informacji Brand New Idea z dn. 22.10.2013 r.: 

„Identyfikacja wizualna Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Zakończyliśmy prace nad uporządkowaniem wizerunku MSW. Stworzyliśmy znak odnoszący się do identyfikacji narodowej i nawiązujący do poprzedniego logo instytucji. Opracowaliśmy również inne elementy identyfikacji oraz wzory dokumentów i materiałów promocyjnych Ministerstwa.” 3

Komentarz: 

„Kreatywne nawiązanie” zastosowane w układzie graficznym nowego logo MSW wydaje się być zadziwiająco znajome.4

Nowe logo MSW?

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RP

Kanały informacyjne MSW — Facebook/Twitter/Flickr

Wdrożenie: 16 lipca 2013 r.

Z informacji na Facebook z dn. 10.11.2013 r.: 

„Jutro na naszej stronie oraz na twitterze (twitter.com/MSW_RP) będziemy informować o przebiegu obchodów Święta Niepodległości w Warszawie. Już teraz możecie zapoznać się z informacjami na temat utrudnień w ruchu oraz z ilustracją listy wszystkich zgromadzeń i imprez 11 listopada w Warszawie.” *

Komentarz: 

O totalnym chaosie identyfikacyjnym w rządowej tożsamości wizualnej wiadomo nie od dziś. Nie tylko poszczególne ministerstwa różnią się wizerunkiem stosowanego godła państwowego, ale nawet w ramach jednego urzędu centralnego panuje stan, który można nazwać eufemistycznie: „Wywijanie orła”.

Takim przykładem jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, które ma wyraźny problem ze spójną identyfikacją. Aktualne wiadomości publikowane na stronie MSW sygnowane są obecnie znakiem upublicznionym w lipcu 2013 roku na ministerialnym fanpejdżu na Facebook'u. Znak ten obecny jest także na blogu MSW na Twitterze, na portalu thinglink, Flickr i kanale Youtube. 

Na oficjalnej stronie internetowej ministerstwo posługuje się natomiast znakiem wdrożonym w grudniu 2011 roku — po wydzieleniu z MSWiA ministerstw Spraw Wewnętrznych oraz Administracji i Cyfryzacji:

Znak ten jest z kolei adaptacją logo wdrożonego dla MSWiA w czerwcu 2011 roku:

Dla uzupełnienia obrazu wizerunkowego warto przypomnieć, że w 2008 roku MSWiA ogłosiło konkurs na nowy znak graficzny. Wśród zgłoszonych prac był koncept ideowy oraz wizualny, wskazujący na potrzebę odejścia od podkreślania odmienności, indywidualnej specyfiki urzędu na rzecz ujednolicenia identyfikacji wizualnej wszystkich urzędów centralnych administracji państwowej. Koncepcja projektowa bazowała na graficznej stylizacji orła umieszczonego nad umownymi barwami państwowymi.

Ministerstwo nie rozstrzygnęło konkursu „z uwagi na niski poziom, zarówno pod względem wizualnym jak i merytorycznym”. 

Pod kuriozalnym nierozstrzygnięciem podpisali się m.in. eksperci: prof. Andrzej Pepłoński, Karol Śliwka, Andrzej-Ludwik Włoszczyński.**

Jest jak było — nadal krzywo

Mównica Prezydenta RP

Uroczysta zmiana wart przed Grobem Nieznanego Żołnierza

Narodowe Śwęto Niepodległości

Warszawa, 11 listopada 2013 r.

Z pisma Kancelarii Prezydenta RP z dn. 31.07.2013 r.: 

[…] Odnosząc się do poruszonej kwestii pragniemy wyjaśnić, że Prezydent RP korzysta z wielu mównic z wizerunkiem godła państwowego. Zapewniamy, że Kancelaria Prezydenta RP z najwyższą starannością przygotowuje uroczystości z udziałem Głowy Państwa. Chcielibyśmy jednocześnie nadmienić, że posiadana przez Biuro Prasowe Kancelarii dokumentacja fotograficzna i filmowa wystąpień Prezydenta RP — także wskazanego w liście wystąpienia, które miało miejsce podczas tegorocznego Święta Narodowego 3 Maja — nie potwierdza Pana zarzutów dotyczących nieprawidłowego umieszczenia godła państwowego na mównicy.

Komentarz: 

2005… , 2010…, 2013…

Wiwat!

Narodowe Święto Niepodległości

11 listopada 2013 r.

Orzeł niekontrolowany

„Przywrócenie tymczasowo kontroli granicznej”

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych

23 października 2013 r.

Z informacji na stronie ministerstwa: 

Od 8 do 23 listopada wracają kontrole graniczne. Kontrola zostanie przywrócona w dniach od 8 do 23 listopada, na odcinkach granicy państwowej z Republiką Czeską, Republiką Federalną Niemiec, Republiką Litewską i Republiką Słowacką oraz na morskim odcinku granicy państwowej i w lotniczych przejściach granicznych. Powodem jest konieczność zapewnienia porządku publicznego i bezpieczeństwa podczas Konferencji Klimatycznej, która odbędzie się w Warszawie w dniach od 11 do 22 listopada.*

Komentarz: 

Przy okazji wprowadzonego rozporządzenia ministra Spraw Wewnętrznych, w sprawie przywrócenia tymczasowo kontroli granicznej osób przekraczających granicę państwową stanowiącą granicę wewnętrzną w rozumieniu art. 2 pkt 1 rozporządzenia (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r., rzut oka na obowiązujący opis słupa granicznego oraz tablicy z godłem państwowym:

„Pokrycie powierzchni nakładki na betonowe słupy graniczne:

a) pasy biało – czerwone (barwy narodowe zgodnie z ustawą o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 stycznia 1980 roku Dz. U. Nr 7 poz. 18 z późn. zm.), rozmieszczone na całej powierzchni nakładki o szerokości 21 cm, zgodnie z rys. nr 2, […]

c) godło państwowe (zgodnie z cyt. wyżej ustawą), na tle prostokąta wykonanego z tworzywa sztucznego o wymiarach 21 cm x 28 cm w kolorze czerwonym (barwy narodowe) z białym napisem „POLSKA” i białą obwódką o szerokości 4 mm, oddaloną od brzegów prostokąta o 5 mm (zgodnie z rys. nr 4), […].” **

Zważając na specyfikę opisu wartości barwnych, zawartych w załączniku do ustawy o godle i przeznaczonych dla flagi (współrzędne trójchromatyczne barw x, y, ich składowa Y oraz dopuszczalna różnica barwy ΔE w przestrzeni barw CIE 1976 (L* u* v*) ustalona według wzoru CIELUV przy iluminancie C i geometrii pomiarowej d/0), arcyciekawym pozostaje sposób weryfikacji odpowiedniości barw na słupach granicznych. 

Niewątpliwy jest natomiast brak zgodności wizerunku orła ze wzorem z ustawowego załącznika.

Doborowa egzegeza

„Kokardy narodowe na Święto Niepodległości”

Spotkanie w Pałacu Prezydenckim

Prowadzenie: Agnieszka Popielewicz i Maciej Dowbor

9 listopada 2013 r.

Maciej Dowbor: 

Proszę Państwa, historia barw narodowych, kokardy narodowej, jest naprawdę długa, a zaczyna się właściwie w 1792 roku. To jak wygląda w tej chwili, a właściwie układ kolorów, no to jest oczywiście temat wielu dyskusji, ja tylko dodam, że już podczas powstania listopadowego, powstała właśnie kokarda, wtedy układ kolorów był odwrotny, ponieważ środek był czerwony i symbolizował serce. Nawiązywało to oczywiście do herbu Litwy, czyli Pogoni, a otoczka, otoka, była biała i nawiązywała do Orła Białego. 

Dzisiaj używamy odwrotnego układu kolorów i takiego właśnie rodzaju kokardy dzisiaj przygotowują nasi goście i mamy nadzieję, że będą przygotowywali Polacy w całym kraju, bo w końcu chodzi o to, aby utrwalać tą naszą tradycję narodową i tożsamość narodową, podczas takich rodzinnych spotkań.” […]

Agnieszka Popielewicz: 

Mamy też nadzieję, że Państwo w całej Polsce dzisiaj z bliskimi, z przyjaciółmi, z sąsiadami będą wspólnie wykonywać kotyliony, czy też właśnie kokardy narodowe. A jeżeli Państwo jeszcze nie wiedzą jak to zrobić, zapraszamy bardzo serdecznie na stronę Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej: www.prezydent.pl — tam dokładna instrukcja właśnie wykonania tych kokard. My już się z tą instrukcją z Maciejem zapoznaliśmy — nie jest to takie trudne — ale to ogromna radość i przyjemność.

Dzisiaj jesteśmy niezwykle dumni, że możemy właśnie te kokardy, te kotyliony nosić i to też jest taka możliwość, by młodemu pokoleniu przekazać tradycje i historię naszego kraju*

Komentarz: 

Jak co roku warto przysłuchać się wypowiedziom związanym z symbolem Kokardy Narodowej. Tym razem Maciej Dowbor, prezenter TV Polsat, otwierając spotkanie w Pałacu Prezydenckim, w krótkich słowach starał się zmierzyć z zagadnieniem. 

Dzieje kokardy może i są długie, ale historia polskiej Kokardy Narodowej zaczyna się dokładnie postanowieniem Uchwały z 7 lutego 1831 roku 

— Kokardę Narodową stanowić będą kolory Herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to iest: kolor biały z czerwonym. 

Barwy Kokardy Narodowej odpowiadały zatem barwom obu heraldycznych godeł — bieli orła i jeźdźca zbrojnego oraz czerwieni wspólnego pola tarczy. Zgodnie z heraldycznym porządkiem odwzorowania barw herbu — środek, czyli serce kokardy winien być biały, a otok czerwony.

Zważając na deklarowaną misję budowania tożsamości narodowej w oparciu o tradycję historyczną, warto byłoby posługiwać się rzetelnymi informacjami, nie mieszając pojęć oraz wydarzeń.

Ponadto nadal aktualne pozostaje pytanie — dlaczego organizatorzy, ozdobieni właściwym wzorem Kokardy Narodowej, zachęcają społeczeństwo do wykonywania jej substytutu w postaci kotylionów?

Kokardylion

Winieta oficjalnej strony Prezydenta RP

8 listopada 2013 r.

Z informacji na stronie prezydent.pl: 

W Święto Niepodległości przypnijmy barwy narodowe. Biało-czerwona flaga, godło z białym orłem w koronie i Mazurek Dąbrowskiego są symbolami państwowości, wokół których gromadzi się wspólnota obywateli. W Święto Niepodległości przypnijmy barwy narodowe.

W sobotę — 9 listopada br. Para Prezydencka wspólnie z zaproszonymi do Pałacu Prezydenckiego gośćmi — sportowcami i paraolimpijczykami oraz ich rodzinami — będzie przygotowywała kokardy narodowe.*

Komentarz: 

Na świąteczną okazję biało-czerwony kotylion zastąpił białego orła na winiecie oficjalnej stronie Prezydenta RP. No cóż… — jak co roku należy teraz oczekiwać ponowoczesnej egzegezy prof. Nałęcza.

Zanim to jednak nastąpi przypomnijmy mój zeszłoroczny komentarz do wypowiedzi prof. Nałęcza: 

Jak widać, wszyscy mają dobre intencje, tylko wciąż panuje pomieszanie z poplątaniem. 

Drodzy Państwo — kokarda to kokarda, a kotylion to kotylion. Tak jak herb to herb, Orzeł Biały to Orzeł Biały, prezydent to prezydent, a profesor to profesor — bez względu na panujące stulecie. Nie należy mieszać bytów. 

Nie należy też mieszać dzieciom w głowach, bo mylenia pojęć nie usprawiedliwia nawet największa świąteczna radość. Skoro jednak przywrócono właściwy układ barw to należy oczekiwać, że kolejnym krokiem będzie uporządkowanie właściwego nazewnictwa. Trzymam kciuki!**

Jak zrobić „nie-kokardę”

„Jak wykonać kokardę narodową”

Instrukcja multimedialna

prezydent.pl

Publikacja: 6 listopada 2013 r.

Z informacji prezydent.pl na kanale Youtube: 

W Święto Niepodległości 11 listopada przypnijmy barwy narodowe. Obejrzyj multimedialną instrukcję jak przygotować kokardę narodową.*

Komentarz: 

Niestety, wbrew tytułowi, instrukcja nadal promuje nieszczęsny substytut Kokardy. Powtórzmy zatem podnoszone od 3 lat zastrzeżenie — to NIE JEST Kokarda Narodowa! 

Ewolucja prezydenckiego wzoru tego artefaktu trwa od 2010 roku, zarówno w sferze samego pojęcia — kotylion narodowy — jaki i w zakresie wizualnym. 

Pomimo przywrócenia właściwej nazwy symbolu — Kokarda Narodowa — nadal pozostawiono mu niewłaściwą „kotylionowatą” formę.

Należy mieć jednak nadzieję, że podobnie jak na 3 Maja bieżącego roku, także i na 11 Listopada, Para Prezydencka wystąpi ozdobiona Kokardą Narodową, według wzoru przesłanego na jej ręce w listopadzie 2011 roku. Bardzo byśmy tego Państwu i sobie życzyli…

Instrukcja wykonania właściwego wzoru Kokardy Narodowej w 3 krokach zamieszczona jest tu: Kokarda Narodowa

„Ministerstwo Szczęścia”

„Ministerium für Glück und Wohlbefinden"

Kampania transmedialna — praca dyplomowa

Gina Schöler i Daniel Clarens

Hochschule Mannheim, Niemcy

Wdrożenie: listopad 2012

Z informacji o projekcie: 

Zwiększanie się trudności jest obecnie coraz bardziej odczuwalne w systemie społecznym naszego kraju. Naprawdę dobrych wiadomości już nie będzie. Przepaść między bogatymi a biednymi porzerza się, zasoby się kurczą, a ludzie wydają się być coraz bardziej niezadowoleni.

Dlatego stworzyliśmy «Ministerstwo Szczęścia i Dobrobytu».

Chcemy promować ten projekt trans-medialnie, tak aby móc rozpocząć dyskurs publiczny i wspólnie znaleźć rozwiązanie kwestii: Co sprawia, że ​​ludzie są szczęśliwi? Czy można ustanowić Ministerstwo Szczęścia w Niemczech? Jak by to wyglądało? Czego można oczekiwać od Ministerstwa Szczęścia i jakie zadania może podjąć? *

Komentarz: 

Pomysł budzi szczery uśmiech — wizerunek stylizacji orła także — niemiecka robota. Nawet dowcip można dopracować wizerunkowo. Nie mówiąc już o czysto merkantylnym wymiarze projektu...

Jak do tej pory jedynym krajem na świecie z Ministerstwem Szczęścia był Bhutan. Miarą szczęścia jest tam „Szczęście-krajowe-brutto”, które opiera się na czterech filarach: kultury, ochrony środowiska, wzrostu gospodarczego i dobrych rządów. Warunkiem rozprzestrzeniania się szczęścia jest zrównoważenie tych czterech obszarów. 

W październiku, następca Hugo Chaveza — prezydent Wenezueli Nicolas Maduro, powołał „Zarząd ds. osiągnięcia największego społecznego szczęścia”. 

Kto następny…?

„Polak mały”

Edukacyjny film animowany

pamiec.pl

Portal edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej

Scenariusz i reżyseria: Justyna i Maciej Marcińscy

Ilustracja: Andrzej Kidaj

Produkcja: Pixel Flow / IPN Oddział w Krakowie

Realizacja: 2012 r.

Z informacji na portalu: 

Jak wygląda godło Polski? Co symbolizują czerwień i biel? Dlaczego Mazurek Dąbrowskiego jest wyjątkową pieśnią? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedź w filmie animowanym dla najmłodszych uczniów.*

Komentarz: 

W kontekście zbliżającego się Narodowego Święta Niepodległości 11 Listopada, warto wskazać pozytywne wzorce utrwalania w świadomości publicznej wizerunku narodowych symboli. Działania Instytutu Pamięci Narodowej w zakresie edukacji najmłodszych mogą być takim przykładem. 

Podobnie na plus ocenić można inicjatywę wysyłania okolicznościowych kartek z życzeniami, podjętą przez Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.**

Faux pas

Spotkanie Prezydenta RP z Premierem Izraela

Jerozolima, Izrael

4 listopada 2013 r.

Z informacji prasowej KPRP: 

Prezydent Bronisław Komorowski i premier Izraela Benjamin Netanjahu rozmawiali w poniedziałek w Jerozolimie m.in. o bezpieczeństwie w regionie Bliskiego Wschodu. Polska ma nadzieję, że rozmowy pokojowe w różnych formułach przyniosą efekty.*

Komentarz: 

Wyrazem szacunku dla gościa jest właściwe oznaczenie jego tożsamości — udostępnienie prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej pulpitu oznakowanego godłem państwowym Izraela jest przykładowym uchybieniem protokołu dyplomatycznego.

„Wywijanie orła” — czyli godło państwowe między sacrum a profanum

Prezentacja tematyczna

Aleksander Bąk

Panel „Design Narodowy”

Targi Wiedzy Graficznej

27 października 2013 r.

Skrótowe podsumowanie problemu użytkowania godła państwowego w przestrzeni publicznej. Pełna prezentacja w terminie późniejszym.

O „wywijaniu orła” w Warszawie

„Design narodowy” — panel dyskusyjny

Targi Wiedzy Graficznej 2013 „Future in Design”

27 października 2013, Warszawa

Centrum Sztuki Fort Sokolnickiego, ul. Stefana Czarnieckiego 51

Organizator: Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej (STGU)

Wydawałoby się, że wygląd godła państwowego jest oczywisty, jednak urzędowa praktyka stosowania jego wizerunku przypomina przysłowiowe „wywijanie orła”. 

Temat symboli wizerunkowych państwa polskiego omówiony zostanie 27 października (niedziela — godz. 11:00) w ramach otwartego panelu dyskusyjnego „Design Narodowy” na Targach Wiedzy Graficznej „Future in Design”, organizowanych przez Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej w Warszawie. 

W panelu uczestniczyć będą m.in. Andrzej Heidrich — projektant polskiego godła państwowego, Tom Dorresteijn — Studio Dumbar (Holandia), Leszek Bielski — projektant, Janusz Sibora — historyk, badacz dziejów dyplomacji i protokołu dyplomatycznego, Piotr VaGla Waglowski — prawnik, Andrzej-Ludwik Włoszczyński — projektant oraz Aleksander Bąk.*

Nowe godło państwowe?

Oficjalny znaczek delegacji państwowej RP

Wizyta zagraniczna w Korei Południowej

21-23 października 2013 r.

Z informacji medialnej: 

Prezydent Bronisław Komorowski rozpoczął w poniedziałek oficjalną wizytę w Korei Południowej. Główne tematy jego rozmów w Seulu to współpraca gospodarcza, inwestycje oraz sytuacja na Półwyspie Koreańskim. Prezydentowi towarzyszą Małżonka Anna Komorowska, a także wicepremier i minister gospodarki Janusz Piechociński oraz około czterdziestu przedstawicieli polskiego biznesu.*

Komentarz: 

W klapach marynarek i żakietów przedstawicieli polskiej delegacji państwowej pojawił się znaczek z wizerunkiem orła. Można by to uznać za chwalebny przykład wizerunkowego użycia polskiego symbolu narodowego, podkreślającego ich tożsamość gdyby nie całkiem niemałe „ale”… 

Drobnostką wydaje się być fakt, iż znaczek ma kształt zdecydowanie odbiegający od przyjętego dla wizerunku godła państwowego RP wzoru ustawowego. Tarcza ustawowego herbu Rzeczypospolitej Polskiej jest zmodyfikowaną wersją tzw. tarczy francuskiej nowoczesnej. 

W znaczku delegacji zastosowano kształt heraldycznej tarczy wczesnogotyckiej, który używany jest w identyfikacji wizualnej administracji federalnej Szwajcarii. 

Twórca znaczka wprowadził jednak w obręb „godłopodobnej” przypinki dodatkowe novum. Na przedstawieniu orła umieszczono dwie flagi — południowo-koreańską oraz polską. 

Najwyraźniej specjaliści od „nowocześniejszego” patriotyzmu w Kancelarii Prezydenta nie zamierzają się ograniczać i rozwijają skrzydła…

Google a godło Polski

Hasło: „godło Polski”

Wyszukiwanie treści i obrazu

Przeglądarka: Google Chrome

Dane z 21 października 2013 r.

Wyniki wyszukiwania hasła: „godło Polski”: W przypadku wyszukiwania treści algorytm Google wyświetla w wynikach uzupełnienia: sklep, cdr oraz krótka historia. 

Oznacza to, że polscy internauci poszukują przede wszystkim informacji o możliwości zakupu wizerunku godła państwowego, pozyskania użytkowego pliku elektronicznego w wersji wektorowej oraz źródeł informacji o jego historii. 

W przypadku wyszukiwania grafiki na pierwszych miejscach ukazywane są:

• wzór godła państwowego z załącznika do ustawy o godle — Wikipedia;

• wersja herbu polskiego opracowana w formacie wektorowym — Wikipedia;

• edukacyjna kolorowanka dla dzieci — miastodzieci.pl;

• odlew orła z mosiądzowanego aluminium — flagi24.pl;

• haftowana naszywka — sklep.naszywki.com.pl;

• godło kolorowanka z portalu „Włącz Polskę” dla dzieci uczących się za granicą Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Made by Black Eagle

„Made in Poland”

Kampania promocyjna Marki Polskiej

Ministerstwo Gospodarki RP

Wdrożenie: 14.10.2013 r.

Z informacji na stronie ministerstwa: 

„Made in Poland” rusza w świat. — W ramach kampanii „Made in Poland“ będziemy zachęcać m.in. biznes z Czech, Niemiec, Ukrainy, Chin oraz Rosji do nawiązywania relacji handlowych z polskimi przedsiębiorcami — powiedział wicepremier, minister gospodarki Janusz Piechociński podczas inauguracji projektu. Konferencja odbyła się 14 października 2013 r. w MG. Wicepremier Piechociński podkreślił, że głównym celem kampanii „Made in Poland“ jest wzmocnienie wizerunku Polski wśród zagranicznych inwestorów. — Chcemy akcentować naszą obecność na rynku czeskim, niemieckim, ukraińskim, chińskim i rosyjskim m.in. poprzez reklamę w prasie, internecie, outdoor, a także działania PR.*

Komentarz: 

Powtórzmy pytanie: — Czy jest prawdą, że promocja polskiej gospodarki, podejmowana „pod czarnymi skrzydłami”, obliczona jest na wywołanie wśród potencjalnych kontrahentów przekonania, iż mają do czynienia z niemieckim przedstawicielstwem?

Skandalem jest — bo tylko tak już można nazwać — stosowanie karykatury wizerunku konstytucyjnego symbolu państwowego przez ministerstwo Rzeczypospolitej, nie tylko w kraju, ale na arenie międzynarodowej. 

Pomimo wielokrotnego wskazywania na jego ustawową niewłaściwość Ministerstwo Gospodarki RP sygnuje promocję polskiej gospodarki wizerunkiem czarnego orła. 

Proceder naruszania przez Ministerstwo Gospodarki ustawowego wizerunku godła trwa od 2 lat. Wedle kuriozalnej interpretacji urzędu „symbol orła w logotypie MG stanowi wierne odwzorowanie znaku orła z godła państwowego”. 

W maju 2012 roku, w reakcji na stawiane zarzuty, dokonano rozpaczliwej zamiany grafiki orła umieszczonego na winiecie strony internetowej ministerstwa. Jednakże w oficjalnych publikacjach, prezentacjach, na billboardach, plakatach, ulotkach i oraz innych formach komunikacji wizualnej, ministerstwo nadal używa inkryminowanego wizerunku czarnego orła.

Orzeł Biały znów zrobiony na szaro

Informator Statystyczny Wymiaru Sprawiedliwości

Ministerstwo Sprawiedliwości

Wdrożenie: 2 października 2013 r.

Z informacji na stronie ministerstwa: 

Informujemy, że od dziś (2 października 2013 r.) Ministerstwo Sprawiedliwości uruchomiło nowy portal — Informator Statystyczny Wymiaru Sprawiedliwości, za pomocą którego każdy będzie mógł zapoznać się z danymi statystycznymi dotyczącymi funkcjonowania polskiego systemu wymiaru sprawiedliwości. Na portalu (pod adresem www.isws.ms.gov.pl) prezentowane są m.in. wybrane dobre praktyki wdrażane w wymiarze sprawiedliwości, wskaźniki, które pozwalają na szybkie, wizualne rankingowanie pracy sądów w poszczególnych obszarach apelacyjnych, a także dane umożliwiające porównanie działalności sądownictwa polskiego na tle innych krajów Unii Europejskiej.*

Komentarz: 

Kolejne ministerstwo, w ramach swoiście rozumianych dobrych praktyk, dokonuje przebarwienia kolorystyki orła. Niezrozumiała jest uporczywa rezygnacja z ustawowego prawa-przywileju stosowania wizerunku godła państwowego dla identyfikacji urzędów centralnych. 

Przypomnijmy: ustawowym wizerunkiem godła państwowego jest orzeł biały na czerwonym polu tarczy.

Srutu-tutu — orzeł z drutu (3)

Wzory graficzne winiet dzienników urzędowych

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów

8 czerwca 2012 r.

Wdrożenie: 1 stycznia 2013 r.

Z rozporządzenia z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie określenia wzorów graficznych winiet dzienników urzędowych: 

„Na podstawie art. 24 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 i Nr 232, poz. 1378) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa wzory graficzne winiet:

1. Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej;

2. Dziennika Urzędowego Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”;

3. dziennika urzędowego ministra kierującego działem administracji rządowej;

4. dziennika urzędowego urzędu centralnego;

5. wspólnego dziennika urzędowego dwóch lub więcej ministrów kierujących działami administracji rządowej;

6. wspólnego dziennika urzędowego urzędów centralnych podległych Prezesowi Rady Ministrów;

7. wspólnego dziennika urzędowego ministra kierującego działem administracji rządowej i urzędu centralnego przez niego nadzorowanego;

8. wojewódzkiego dziennika urzędowego.

§ 2. Winiety dzienników urzędowych wymienionych w § 1 obejmują:

1. nazwę dziennika urzędowego;

2. wizerunek orła w koronie;

3. oznaczenie miejsca i dnia ogłoszenia aktu prawnego;

4. oznaczenie numeru pozycji aktu prawnego, określonego na podstawie kolejności ogłaszania aktów prawnych w danym roku kalendarzowym.” *

Komentarz: 

Próba ujednolicenia wizerunku rządowej administracji — w małym, ale zawsze — zakresie graficznego wzoru winiet dzienników winna cieszyć, jako krok we właściwym kierunku. 

Cóż jednak, gdy nawet tak prosta rzecz, jak dopilnowanie odpowiedniego — pionowego — ustawienia orła stanowi problem. Nie wszystkim bowiem wiadomo, że wizerunek orła z wersji pieczętnej, nie jest symetryczny i „poziomowanie” górnych krawędzi skrzydeł skutkuje odchyleniem go od pionu.

Ogłoszone w sierpniu 2012 roku rozporządzenie „pracuje” formalnie od stycznia tego roku. Okazuje się jednak, że dla niektórych jest to za krótki czas na wprowadzenie zmian. 

Anonsowane w kwietniu — pod hasłem „Srutu-tutu — orzeł z drutu” — przykłady radosnej twórczości urzędów centralnych w stosowaniu wizerunku orła, trwają do dziś. 

Z czystym sumieniem ujawnić można zatem sygnujące się „tym-czymś” podmioty.

— … przepraszam, ja w sprawie Orła

Wizerunek symboli narodowych

Inicjatywa obywatelska

Aleksander Bąk

2008-2013

Chronologiczny przegląd indywidualnych działań dotyczących symboli państwowych:

2008 

• Projekt stylizacji godła państwowego — ujednolicenie tożsamości wizualnej rządu RP — konkurs na logo MSWiA — adresat: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (sierpień 2008).

• Wywijanie orła — orzeł jaki jest nie każdy minister widzi — artykuł na temat tożsamości wizualnej rządu RP (wrzesień 2008).*

2009

• Wniosek o umieszczenie wizerunku głównego godła państwowego — herbu RP — na oficjalnej stronie prezydent.pl — adresat: Kancelaria Prezydenta RP (sierpień 2009).

• Standaryzacja wizerunku godła i herbu państwowego — projekt użytkowy dla potrzeb administracji rządowej — adresat: Prezydent RP, Premier RP, Marszałek Sejmu RP, Marszałek Senatu RP (listopad 2009).

2010

• Projekt stylizacji godła państwowego — znak graficzny Sejmu RP — konkurs na logo Sejmu RP — adresat: Kancelaria Sejmu RP (marzec 2010).

• Petycja w sprawie standaryzacji wizerunku graficznego godła państwowego — adresat: Senat RP (czerwiec 2010).**

2011

• JakiZnakTwoj.pl — witryna internetowa z omówieniem symboli narodowych oraz ich stosowania w przestrzeni publicznej, ze szczególnym uwzględnieniem administracji państwowej (czerwiec 2011).

• Twoje pytanie do Prezydenta: Jaki znak Twój? — obrazowe pytanie zadane na prezydenckim portalu na YouTube z prezentacją wizerunków herbu i godła państwowego niezgodnych z ustawą o godle — adresat: Prezydent RP (czerwiec 2011).

• Stop wywijaniu orła! — inicjatywa monitoringu wizerunku godła na tablicach urzędowych (czerwiec 2011).***

• Wniosek o wyjaśnienie stosowania przez ambasadę RP wizerunku czarnego orła, niezgodnego z załącznikiem do ustawy o godle — adresat: ambasada RP w Buenos Aires (październik 2011).

• Odmowa udziału w konkursie na logo Prezydenta RP, Kancelarii Prezydenta RP i Centrum Obsługi Kancelarii Prezydenta RP — uzasadnienie: brak uprzedniego uporządkowania tożsamości wizualnej państwa — adresat: Gabinet Prezydenta RP (listopad 2011).

• Kokarda Narodowa — wzór użytkowy weksylium z właściwym heraldycznie układem barw — adresat: Prezydent RP, Premier RP, Marszałek Sejmu RP, Marszałek Senatu RP (listopad 2011).

2011/2013

• JakiZnakTwoj.pl/Aktualności — monitoring użytkowania wizerunku symboli państwowych w przestrzeni publicznej.

• Wnioski o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej wizerunku godła używanego przez urzędy administracji publicznej na winietach oficjalnych stron internetowych — adresaci: Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji RP, Urząd ds Kombatantów i Osób Represjonowanych, Komenda Główna Policji RP, Dolnośląski Urząd Wojewódzki. 

• Mównica Prezydenta RP — pismo w sprawie wizerunku herbu państwowego na mównicy prezydenckiej, używanej w czasie oficjalnych wystąpień Głowy Państwa — adresat: Kancelaria Prezydenta RP (lipiec 2013).

Pamięć żywa

Akcja „Flaga na Wembley”

Mecz Polska-Anglia, Wembley

15 października 2013 r.

Autor: Hurricane of Hearts

Z informacji prasowej: 

Aby dodać naszym piłkarzom otuchy i zagrzać ich do boju, organizacja Hurricane of Hearts przygotowała inicjatywę, do której będą mogli przyłączyć się widzowie. Będzie ona polegać na rozwinięciu w trakcie meczu flagi z nadrukiem biało-czerwonej szachownicy. Ten znak znajdujący się na samolotach polskich dywizjonów lotniczych walczących w Bitwie o Anglię w 1940 roku, to dla nas dziś przede wszystkim symbol bliskości, przyjaźni Polski i Wielkiej Brytanii sprzed lat, który warto przypomnieć.*

Ze strony internetowej Hurricane of Hearts: 

HoH to organizacja charytatywna, której celem jest zbieranie pieniędzy na wyposażenie szpitalne, ratujące zdrowie i życie dzieci. […] Nazwa „Hurricane of Hearts” ma swoje żródło w nazwie brytyjskich myśliwców Hawker Hurricane, które były używane przez polskich lotników podczas bitwy o Anglię w czasie II wojny światowej w 1940 roku.[…]**

Komentarz: 

Gratulacje dla przykładowej akcji obywatelskiej i konsekwencji w działaniu — prywatna inicjatywa przetrwała wszelkie trudności i po półrocznej pracy jej efekt mogły oglądać miliony. 

Ars heraldica — czyli „sztuczka” heraldyka #2

Herb gminy Laszki

Autor: Centrum Heraldyki Polskiej

Wdrożenie: 2000

„Przepis” na nowy herb w 7 krokach: 

1. Z herbu Rossosza pobrać wizerunek orła. 

2. Z herbu Horodyszcza wyciąć wizerunek snopków. 

3. Dokonać transformacji orła w jastrzębia — sylwetkę zmniejszyć i spłaszczyć. 

4. Ze snopków usunąć sierp, odwrócić je lustrzanie i powiększyć. 

5. Osadzić jastrzębia na snopkach. 

6. Nadać jastrzębiowi i snopkom naturalną barwę.

7. Całość wstawić w autorską tarczę herbową.

!Przypomnienie!

Mównica Prezydenta RP

Wdrożenie: 23 grudnia 2005

Dokładnie za miesiąc — 11 listopada — odbędą się kolejne państwowe uroczystości z udziałem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. 

Będzie okazja do sprawdzenia, czy odpowiednie służby wykorzystały czas od sierpniowego święta na poprawienie krzywo zawieszonego herbu państwowego na mównicy prezydenckiej. 

Wbrew lipcowym zapewnieniom Kancelarii Prezydenta o niepotwierdzeniu się niewłaściwego zawieszenia herbu,* stan ten trwa niezmiennie od… 2005 roku (!). 

Proud To Be Polish

76th annual Pulaski Day Parade

October 6, 2013

Fifth Avenue, New York City, USA

Pod hasłem „Marsz, marsz Polonia, marsz dzielny narodzie” przez 5 Aleję w Nowym Jorku przeszła 76 Polska Parada Pułaskiego. 

Komentarz: 

Informacji o paradzie Pułaskiego na stronach internetowych polskich placówek dyplomatycznych w USA nie ma. Ambasadora ani konsula Rzeczypospolitej Polskiej na paradzie też nie było…

Ars heraldica — czyli „sztuczka” heraldyka #1

Herb gminy Kcynia

Autor: Centrum Heraldyki Polskiej

Wdrożenie: 2001

Formuła magiczna nowego orła na herb czyniąca: 

Aby uczynić wizerunek orła w herbie miasta weźmij z różnych herbów jedną orłową głowę z szyją, tułów i dwa skrzydła, dwa udka z odnóżami, pięć piór z ogona i koronę. 

Następnie na wizerunku własnego oblicza, na pergaminie inkaustem namalowanym, uczyń 12 kółek na czole, palcem środkowym w lewo kręconych, wymów zaklęcie:

Kuku na muniu, mumu na kuma,

niech tu się woda zrobi z rozuma.

Drutem do wełny nr 375 wywierć dziurę w czole na wizerunku. Utocz zeń 1,5 kwarty wody do kociołka wstawionego na żywy ogień. 

Gdy woda wrzeć zacznie wrzuć kolejno części orła — najsampierw głowę z szyją, zaczem tułów i skrzydła, poczem łapy i pięć piór z ogona, a na ostatek złotą koronę. 

Zamieszaj dziewięć razy w lewo wypowiadając zaklęcie: 

Z ćwiartek ptaków, z mózgu wody,

niech się stanie orzeł młody.

Nakryj kociołek pokrywą i powtarzając po sześciokroć:

Każdy orze jak może!

obróć się trzykrotnie wokół w prawo i spluń raz za siebie przez lewe ramię.

Otwórz kociołek i za pomocą sita uplecionego z włosów z pleców kapitana Jacka Sparrow'a wydobądź z wrzątku gotowego orła. Zawrzyj go czem prędzej w przygotowanej tarczy, aby nie zmienił uczynionej postaci. 

Na koniec wlej wodę, póki gorąca, w przygotowane dokumenta heraldycznej ekspertyzy.

Ostrzeżenie: ubocznym efektem źle wypowiedzianej formuły zaklęcia lub splunięcia w niewłaściwą stronę bywa nieprzewidziana deformacja wizerunku orła — na przykład małpie ogony przydane mu w nietypowych miejscach.

Hej Orle Biały!

Hymn bojowy Armii Polskiej

Inicjatywy obywatelskie

Słowa i muzyka: Ignacy J. Paderewski

1917

Hej, Orle Biały pierzchły dziejów mroki, 

Leć dziś wspaniały hen, na lot wysoki, 

Nad pola chwały, nad niebios obłoki, 

Ponad świat cały, wielki i szeroki.

Hej, Orle Biały ongi tak zraniony, 

Zbyt długo brzmiały pogrzebowe dzwony.

Rozpaczne szały i żałosne tony,

Rozpaczne szały i żałosne tony, 

Wiedź nas na śmiały czyn nieustraszony.

Hej na bój! Na bój! Gdzie wolności zorza. 

Hej na bój! Na bój za polski brzeg morza. 

Za Polskę wolną od tyrańskich tronów. 

Za Polskę dawną Piastów, Jagiellonów.

Hej na bój! Na bój! Taka wola Boża. 

Hej na bój! Na bój! Za Gdańsk i brzeg morza. 

Za ziemię całą, tę rodzoną naszą. 

Za wolność wszystkich, za naszą i waszą!

Hej na bój! Hej na bój! Na bój, na bój, na bój, na bój! Na bój!

Orzeł „cywil” w MON

Ministerstwo Obrony Narodowej

Nowa strona internetowa

Wdrożenie: 11 września 2013 r.

Z informacji na stronie internetowej MON: 

Portal internetowy Ministerstwa Obrony Narodowej prezentuje najważniejsze zagadnienia związane z polską polityką obronną i bezpieczeństwem. Znajdziecie na nim Państwo informacje o pracach kierownictwa ministerstwa oraz, o tym co dzieje się w Siłach Zbrojnych RP. Informacje przekazujemy na bieżąco, przez 7 dni tygodniu.

Komentarz: 

Zastąpienie przez „administracyjne” godło państwowe dotychczasowego „wojskowego” symbolu MON, może z jednej strony świadczyć o próbie wdrożenia ujednoliconego wizerunku rządowego, a z drugiej o podkreśleniu konstytucyjnie zagwarantowanej „cywilnej i demokratycznej kontroli” nad Siłami Zbrojnymi RP. 

Nie zmienia to jednak faktu, że stosowany „linearny” wzór godła nadal ujawnia swoje mankamenty użytkowe. Dodać też należy, że ustawowym wzorem najwyższego godła państwowego jest wizerunek herbu Rzeczypospolitej Polskiej.

Orzeł w sejfie

Narodowy Bank Polski

Nowa identyfikacja wizualna

Autor: INNO Projekt / NP Design

Projekt konkursowy wybrany 30 października 2012 r.

Wdrożenie: 1 września 2013 r.

Komentarz: 

Wygląda na to, że wizerunek orła nie wróci na strony Narodowego Banku Polskiego. 

Jeśli wynika to z poglądu „podzielanego przez cały rząd, że do godła państwowego powinno podchodzić się z najwyższym szacunkiem, chroniąc je także przed nadużywaniem”* to faktycznie najlepszym miejscem chronionym dla orła w banku jest sejf.

„Republikamerykański” bielik ukoronowany

TV Republika

Telewizja Niezależna S.A.

2 września 2013 r.

Ze strony internetowej TV Republika: 

Pakiet sympatyka TV Republika. W ekskluzywnym, limitowanym zestawie znajdzie się nie tylko Karta Klubu Telewizji Republika, upoważniająca do odbioru telewizji przez 12 miesięcy ale także cały komplet naszych oryginalnych gadgetów![…]*

Komentarz: 

Po 4 miesiącach od startu Telewizja Republika zmieniła wizerunek „republikańskiego” orła, widniejący na Karcie Klubowej. Jeśli majowy komentarz dotarł do właściwych oczu/uszu, wygląda na to, że sugestia posługiwania się heraldycznym wizerunkiem polskiego symbolu została nie do końca właściwie zrozumiana. 

Wyjaśnijmy więc ponownie — „faunistyczne” obrazowanie sfery symbolicznej jest błędem, a „photoshopowe” przydanie bielikowi amerykańskiemu korony wygląda niestety komicznie. 

Właściwe posługiwanie się symbolem Res Publica Polona, czyli Rzeczypospolitej Polskiej — jakim jest „Orzeł Biały” — dokonywane winno być z użyciem formy graficznej stylizacji. TV Republika naprawdę jest tego warta.

Herb Rzeczypospolitej Polskiej AD 1998

Akt nadania statusu powiatu

Rada Ministrów RP

23 listopada 1998 r.

Z aktu nadania: 

Dla poświadczenia, iż Rzeczpospolita Polska przyznała, począwszy od 1 stycznia 1999 r. wspólnocie samorządowej i władzom […] Akt niniejszy w dniu 23 listopada 1998 r. na Zamku Królewskim w Warszawie wręczono […]

Pieczęć Rady Ministrów — Dr Aleksander Proksa, Sekretarz Rady Ministrów (podpis nieczytelny)

W dziewiątym roku odzyskanej suwerenności Rzeczypospolitej Polskiej

Gdy Prezesem Rady Ministrów był Jerzy Buzek

Prezydentem RP Aleksander Kwaśniewski

Marszałkiem Sejmu Maciej Płażyński

Marszałkiem Senatu Alicja Grześkowiak

Wicepremierem i Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji Janusz Tomaszewski

Wicepremierem i Ministrem Finansów Leszek Balcerowicz

Pełnomocnikiem Rządu ds. Reform Ustrojowych Państwa Michał Kulesza”

Komentarz: 

W rzeczy samej — kuriozum. Mimo upływu lat warto takie przykłady pokazywać, gdyż stanową dowód braku odpowiedzialności za wizerunek symboli narodowych na najwyższych szczeblach administracji państwowej.

Dla porównania akt nadania ziemi dla osadników wojskowych, wystawiony przez przedwojenny Powiatowy Komitet Nadawczy w 1926 roku.

Brutal but sexy…

„Kunsthalle Wien” — Wiedeń, Austria

Identyfikacja wizualna

Autor: Boy Vereecken

Wdrożenie: 21 marca 2013 r.

Z notki prasowej: 

Brutalna, ale seksowna — tak dyrektor Kunsthalle Wien, Nicolaus Schafhausen, określił koncepcję nowego wizerunku wiedeńskiej galerii sztuki współczesnej — nowe CI odpowiada ściśle temu, co będzie się działo w Kunsthalle w ciągu najbliższych kilku lat: kreowanie stylu, dyskursywność, prowokacja, ale również — i to jest dla mnie bardzo ważne — dużo autoironii i zabawy.

Nowy corporate design Kunsthalle Wien zaprojektował belgijski projektant Boy Vereecken. Koncepcja łączy dwa bardzo różne elementy związane z miastem: graficzny wzór estetycznego stylu „Wiener Werkstätte” oraz wizerunek orła z herbu federalnej stolicy Austrii. Nowe logo Kunsthalle Wien łączy graficzno-treściowe założenie z ironiczno-zabawną realizacją, a tym samym wystawia rachunek instytucji, która sama siebie kwestionuje, eksperymentuje i zmienia.*

Komentarz: 

Brutalnie powiedziawszy prawdziwą autoironią byłoby stworzenie dla galerii sztuki współczesnej w Wiedniu znaku, który prowokacyjnie łączyłby wizerunek orła III Rzeszy z monogramem „Wiener Werkstätte”. 

Adolf Hitler był przecież nie tylko Austriakiem, ale i malarzem. 

Echt brutalsexy-und-bunt Logo… — nicht wahr?**

Odnieść można wrażenie, że cały ów „brutalizm” kreowania stylu, prowokacji i zabawy w wizerunku wiedeńskiej galerii polega raczej na zwyczajnym naruszeniu cudzej własności intelektualnej. 

Boy Verleecken, autor „żywego CI” Kunsthalle Wien, w ramach swojej „seksownej” idei, zamiast jednego, stałego znaku graficznego, użył różnego rodzaju orlich wizerunków — w tym m.in. herbów województwa mazowieckiego i opolskiego. 

Wygląda na to, że w błędnym przekonaniu belgijskiego artysty herby polskich jednostek samorządowych, a w szczególności ich integralna postać graficzna, nie podlegają ochronie prawnej. 

Może być to jednak pomyłka kosztowna finansowo, a już na pewno wizerunkowo.

Orzeł Biały za... 53 136 000 zł

Orzeł Biały S.A.

Znak towarowy

Umowa znacząca na przeniesienie majątkowych praw autorskich

26 lipca 2013 r.

Z raportu spółki: 

W dniu 26.07.2013 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki Helidor uchwaliło zgodę na zawarcie umowy przeniesienia majątkowych praw autorskich do znaku towarowego „Orzeł Biały” pomiędzy Helidor, a spółką IP Lead Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna. Tego samego dnia zawarto umowę przeniesienia praw autorskich do znaku towarowego „Orzeł Biały” pomiędzy IP Lead Spółka  z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna a Helidor, na podstawie której spółka IP Lead Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna przeniosła na rzecz Helidor majątkowe prawa autorskie do znaku towarowego „Orzeł Biały” w zamian za wynagrodzenie w wysokości netto 43.200.000,00 zł, tj. brutto (z uwzględnieniem podatku od towarów i usług według właściwej stawki) 53.136.000,00 zł.*

Komentarz: 

Wartość estetyczna znaku zdecydowanie nie nadąża za jego wartością księgową. Pomijając kwestie kreatywności w projektowaniu i księgowości, autor znaku powinien się cieszyć, gdyż zgodnie z zapisami art. 44 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

• W razie rażącej dysproporcji między wynagrodzeniem twórcy a korzyściami nabywcy autorskich praw majątkowych lub licencjobiorcy, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd.**

No es Alemania? Carràmba! Che sorpresa…

Ministerstwo Gospodarki RP

Dzień Hiszpański

Program

30 września 2013 r.

Z informacji na stronie ministerstwa: 

Zapraszamy na „Dzień Hiszpański” w MG. Prezentacja atutów gospodarczych Polski i Hiszpanii, możliwości współpracy w ramach infrastruktury, odnawialnych źródeł energii i turystyki to główne tematy Dnia Hiszpańskiego w Ministerstwie Gospodarki (MG). Wydarzenie z udziałem wicepremiera, ministra gospodarki Janusza Piechocińskiego i przedstawiciela ministra gospodarki i konkurencyjności Hiszpanii odbędzie się  30 września 2013 r. w MG.*

Komentarz: 

Ministerstwo Gospodarki nadal z uporem sygnuje swoje działania wizerunkiem czarnego orła. W kontekście konsekwentnego działania wizerunkowego wydaje się być uzasadnionym zadanie w interesie społecznym pytania: 

• Czy jest prawdą, że promocja polskiej gospodarki, podejmowana „pod czarnymi skrzydłami”, obliczona jest na wywołanie wśród potencjalnych kontrahentów przekonania, iż mają do czynienia z niemieckim ministerstwem?

„Polski Duch” na polski kryzys

Superbohater „Polski Duch”

Komiks

Autorzy: NN

Wdrożenie: październik 2013

Z opisu postaci: 

„Karol to typowy sfrustrowany inteligent przed trzydziestką. Mieszka z rodzicami, ma beznadziejną pracę i w ogóle ciężko mu żyć w jego ukochanym, aczkolwiek do szpiku kości absurdalnym kraju. Kiedy wydaje się, że w jego życiu nic już się nie zmieni, zostaje wciągnięty w kryminalną intrygę na wielką skalę. Byłoby to jeszcze do przyjęcia, gdyby nie pojawiający się gdzieś w oddali cień niezwykłej postaci, którą z Karolem łączy nadzwyczajna więź…” *

Komentarz: 

Na nic zapewnienia premiera, że kryzys mija, choć zdaniem prezesa rady ministrów wcale go u nas nie było. Jedynym lekiem na całe zło i wszelakiej maści absurdy polskiej rzeczywistości może być tylko superbohater — kolejny — tym razem jest nim „Polski Duch”. 

Czy „Biały Orzeł” powinien obawiać się konkurencji? Raczej nie, bo jednego można być pewnym — polskich problemów starczy na niejednego herosa.

Na urzędnicze oko orzeł jest OK…

Mównica Prezydenta RP

Święto Wojska Polskiego

Warszawa

15 sierpnia 2013 r.

Z pisma do Szefa Kancelarii Prezydenta RP z dn. 15.07.2013 r.: 

„Pozwalam sobie skierować do Pana informację, dotyczącą kwestii wizerunkowej, związanej z publicznymi wystąpieniami Pana Prezydenta. 

Przy okazji obchodów świąt narodowych Głowa Państwa wygłasza przemówienia z wykorzystaniem mównicy. Użytkowana od grudnia 2005 roku mównica prezydencka zawiera na froncie herb państwowy. Niestety widniejący na niej wizerunek herbu jest krzywo zawieszony. Uważam za słuszne zainteresowanie odpowiednich służb zajmujących się przygotowaniem oprawy państwowych uroczystości tą kwestią, celem zadbania o właściwy wygląd miejsca wystąpień Prezydenta RP. 

Według mojej najlepszej wiedzy, w czasie uroczystości 3 Majowych, użytkowana mównica nadal posiadała wskazaną wadę. Do obchodów kolejnego państwowego święta — Dnia Wojska Polskiego — pozostał miesiąc. Wydaje się, że jest to wystarczający czas, aby podjąć odpowiednie działania.”

Z odpowiedzi Kancelarii Prezydenta RP z dn. 31.07.2013 r.: 

„[…] Odnosząc się do poruszonej kwestii pragniemy wyjaśnić, że Prezydent RP korzysta z wielu mównic z wizerunkiem godła państwowego. Zapewniamy, że Kancelaria Prezydenta RP z najwyższą starannością przygotowuje uroczystości z udziałem Głowy Państwa. Chcielibyśmy jednocześnie nadmienić, że posiadana przez Biuro Prasowe Kancelarii dokumentacja fotograficzna i filmowa wystąpień Prezydenta RP — także wskazanego w liście wystąpienia, które miało miejsce podczas tegorocznego Święta Narodowego 3 Maja — nie potwierdza Pana zarzutów dotyczących nieprawidłowego umieszczenia godła państwowego na mównicy”.

Komentarz: 

Zawarta w piśmie uwaga (nie zarzuty, bo piszący nie jest prokuratorem) była jedna: herb na mównicy jest krzywo zawieszony. 

Wygląda na to, że zbyt duża ilość mównic nie pozwala zweryfikować stanu tej wskazanej — szczególnie gdy oceny dokonuje się zza biurka — a wartość dokumentacji fotograficznej, będącej w dyspozycji Kancelarii Prezydenta, wyraźnie przegrywa z dokumentacją Kancelarii Premiera. 

Jeśli jednak właściwy urzędnik dokona osobiście badania organoleptycznego mównicy to jest szansa, że do 11 listopada uda się herb wyprostować. Czego Polsce, Prezydentowi i sobie życzę…

Orli lot czerwonej rewolucji

„Goniec Czerwony” N° 8

Polska Socjalistyczna Republika Rad

PolRewKom, Białystok

15 sierpnia 1920 r.

Z artykułu w „Gońcu Czerwonym”: 

„Polska proletariacka a rewolucja europejska. 

«Polska jest przedmurzem Europy», «Polska jest ostatnim szańcem przeciw bolszewizmowi» — twierdzili Piłsudski i Daszyński. Mieli słuszność. Zaprzedana władcom kapitału, zamieniona na koszary i kaźnie, «najjaśniejsza Rzeczpospolita» jaśniepańska miała być i była ostoją kontrrewolucji europejskiej. Polska robotnicza jest placówką ważną międzynarodowego proletariatu rewolucyjnego — powiadamy my. Na ziemi polskiej rozgrywa się obecnie jeden z najważniejszych aktów wielkiego dramatu dziejowego, tu zapadnie decyzja, czy orli lot rewolucji niepowstrzymanym pędem pójdzie dalej, czy rewolucja ogarnie niezwłocznie całą Europę, czy też nastanie okres zastoju, kontrrewolucji i barbarzyństwa. […]” *

Okładka „na 3róję”

Kancelaria Prezydenta RP

Publikacja okazjonalna

Bronisław Komorowski — Prezydent RP

„Trzy lata prezydentury”

6 sierpnia 2013 r.

Z informacji na stronie prezydent.pl: 

„6 sierpnia 2013 r. mijają trzy lata od złożenia przez Bronisława Komorowskiego wobec Zgromadzenia Narodowego przysięgi i objęcia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

 Kancelaria Prezydenta przygotowała publikację, która zawiera podstawowe informacje dotyczące aktywności Prezydenta RP w tym okresie (patrz: Trzy lata prezydentury).

Układ treści odzwierciedla najważniejsze, zdefiniowane przez Konstytucję RP, zadania i powinności Prezydenta RP.

Z mocy ustawy zasadniczej Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.”

Komentarz: 

Ktoś powie — to drobiazg — ale wydaje się, że Strażnik Konstytucji, wydając publikację z okazji trzechlecia pełnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej, winien stosować właściwy, ustawowy wzór najwyższego godła narodowego — herbu państwowego „Orzeł Biały” — czyli wizerunek białego orła na czerwonym polu tarczy. 

Podobnie rzecz tyczy się witryny internetowej prezydent.pl.

Dawnych „Orłów” czar

„Orzełek sportowy”

Stroje reprezentacji Polski

Okres 1918-1939

A co Państwu do tego?

Symbole państwowe w przestrzeni publicznej

Prawo, praktyka, argumentacja

Z zapisów ustawy: 

Na budynkach siedzib podmiotów, o których mowa w art. 2a, umieszcza się urzędowe tablice z godłem Rzeczypospolitej Polskiej oraz urzędowe tablice z napisem nazwy tego podmiotu.

Urzędowa tablica z godłem ma kształt owalny w układzie pionowym, obwódkę biało-czerwoną i tło szare, na którym znajduje się godło Rzeczypospolitej Polskiej. Urzędowa tablica z napisem jest prostokątna w układzie poziomym, ma tło czerwone, a litery napisu białe.

Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wzory oraz wymiary urzędowych tablic z godłem Rzeczypospolitej Polskiej i napisem, a także sposób ich umieszczania na budynkach siedzib podmiotów, o których mowa w art. 2a, biorąc pod uwagę czytelność i estetykę tablic oraz funkcjonalność ich umieszczania.

Akty prawne wydane w celu wykonania dekretu, o którym mowa w art. 3, zachowują moc do czasu wydania rozporządzeń wymaganych przez ustawę, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.1

Komentarz: 

Od sławnego raportu NIK z kwietnia 2005 roku, w którym negatywnie oceniono sposób używania symboli państwowych przez organy administracji publicznej, minęło ponad 8 lat. 

We wnioskach uznano za niezbędne jednoznaczne uregulowanie kwestii użytkowania oraz wizerunku symboli narodowych na poziomie ustawowym. Zdaniem NIK organem odpowiedzialnym za podjęcie takiej inicjatywy winien być Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, któremu jako organowi administracji publicznej winna być przypisana odpowiedzialność za nadzór nad przestrzeganiem ustawy o godle. 

Co działo się przez kolejne lata?

Tablice urzędowe nie doczekały się właściwego rozporządzenia i obowiązującym jest nadal wzór z załącznika do dekretu z 1955 roku — wymagający wprowadzenia wizerunku aktualnego herbu — zgodnie z nowelizacją ustawy o godle z 2005 roku.

Brak jest także precyzyjnych regulacji dotyczących zasad stosowania głównego symbolu państwowego przez jednostki administracji państwowej. Dla potrzeb identyfikacji używany jest na zmianę raz herb państwowy, raz samo godło. 

Dodatkowo, brak graficznych standardów stosowania herbu i godła, sprzyja nieuporządkowanej, a przez to nieprofesjonalnej i nielicującej z powagą instytucji państwowych, komunikacji wizualnej. 

Zarówno herb jak i godło, umieszczane są w przeróżnych konfiguracjach, w różnej kolorystyce, na różnorodnych tłach. Nie są stosowane pola ochronne, a dodatkowo widoczny jest brak jest spójnej typografii.

W codziennej praktyce — szczególnie w korespondencji — urzędy stosują lineraną wersję godła, bazującą na wizerunku przygotowanym dla pieczęci państwowych. 

Ponieważ brak jest wektorowej wersji elektronicznej, użytkowany jest najczęściej skan wzoru pieczętnego uzupełniony przypadkowym liternictwem. Dla tzw. potrzeb „promocyjnych” — w postaci znaków patronackich — urzędy stosują nieautoryzowane wersje godła powstałe przez „przetworzenie” barwnego wzoru ustawowego do formatu wektorowego. 

Wyraźne jest nie tylko nieprzywiązywanie wagi do formalnego statusu tych wizerunków, ale także ewidentny brak wyczucia estetycznego.

Równolegle nastąpiła „ucieczka” od symbolu państwowego użytkowanego w przestrzeni mediów elektronicznych — szczególnie na oficjalnych witrynach internetowych. 

Jako pierwsze zastosowało logo zamiast herbu Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji w 2004 roku — zmieniając je w 2011 — oraz Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w 2005 roku. 

Kolejnymi były ministerstwa Środowiska, Sportu i Turystyki oraz Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które także zmieniły swój znak dwukrotnie w ciągu ostatnich lat. 

W 2011 roku zamiany godła na logo dokonało Ministerstwo Edukacji Narodowej, a w 2013 Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwo Finansów.

W 2011 roku „artystycznie przetworzoną” stylizację godła, autorstwa agencji Mamastudio — w postaci czarnego „logorła” — zafundowało sobie Ministerstwo Gospodarki, w ekwilibrystyczny sposób uzasadniając później jego wierność z ustawowym wizerunkiem godła państwowego. 

Ministerstwo Spraw Zagranicznych w poufnym trybie konkursowym wybrało linearny wizerunek orła, autorstwa Jerzego Janiszewskiego, po zleceniu mu wcześniej projektu logo Polskiej Prezydencji. 

Nowo powstałe Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji wymieniało wizerunek orła na swojej stronie 3 krotnie na przestrzeni kolejnych 12 miesięcy — co raz to na gorsze — poczynając od zzieleniałej wersji „logorła”, ukradzionego Ministerstwu Gospodarki.

W 2008 roku podjęto poszukiwania znaku Służby Więziennej, który „winien być graficznym odzwierciedleniem miejsca, roli i zadań wypełnianych przez ten organ wykonawczy wymiaru sprawiedliwości. 

Poprzez swą prostotę, syntezę symboli, odwołań do cytatów pojęciowych winien powodować możliwość utożsamiania go ze Służbą Więzienną, wyrażać jej charakter i znaczenie”. 

Efekt w postaci projektu Alicji Ozaist przeszedł najśmielsze oczekiwania. 

Podobnie MON, pragnąc budować wizerunek armii na miarę XXI wieku, zamówiło w 2009 roku u Andrzeja Pągowskiego logo — znak firmowy. Założeniem było stworzenie powszechnie rozpoznawalnego symbolu „jak Coca-Cola czy Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy”. 

Autor chciał „stworzyć łagodne i przyjazne dla oka logo, które nie kojarzyłoby się z militarnymi zadaniami armii”. 

Wyszło jak wyszło — strażnicy i żołnierze zaciskają zęby, ale ostatecznie z logo przecież się nie strzela.

A Państwo z urzędu na to tak:

Z posiedzenia Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji celem rozpatrzenie petycji dotyczącej podjęcia inicjatywy ustawodawczej w sprawie standaryzacji wizerunku graficznego godła państwowego z dn 1.07.2010 r.:

„Kierownik Działu Petycji i Korespondencji w Biurze Komunikacji Społecznej w Kancelarii Senatu Danuta Antoszkiewicz:

Jest to petycja indywidualna, wniósł ją pan Aleksander Bąk z Poznania. Tak jak przedstawił pan senator przewodniczący, autor petycji prosi, aby rozważyć możliwość doprecyzowania wzoru godła państwowego, tak aby to opracowanie było zgodne z nowoczesnymi standardami używanymi w poligrafii i grafice komputerowej. […] Chcę powiedzieć, że należy przyznać zasadność wnioskom, z którymi zwrócił się do komisji autor tejże petycji. Chcę też jednak podkreślić, że znajomość naszego działu tak w odniesieniu do możliwości poligrafii, jak i technik komputerowych nie jest zbyt wielka. […]

Przewodniczący Stanisław Piotrowicz:

Zatem nieprawidłowości, jakie stwierdza NIK, korespondują z uwagami zawartymi w petycji. Tak?

Kierownik Działu Petycji: 

Tak, korespondują. Trzeba to potwierdzić.

Przewodniczący:

W związku z tym myślę, że jest temat. Jest teraz kwestia tego rodzaju. Załącznik jest integralną częścią ustawy. Tak?

Kierownik Działu Petycji:

Tak, załącznik jest integralną częścią ustawy.

[…]

Przewodniczący:

Jest kwestia tego rodzaju. Czy na podstawie parametrów, które są określone w ustawie, można wykonać różne wzorce?

Kierownik Działu Petycji: 

Tak, można wykonać różne wzorce.

Przewodniczący:

Jeżeli można wykonać różne wzorce, to teraz, dysponując nowszą wiedzą, trzeba by było doprecyzować zapis ustawowy. Powstaje pytanie, w jaki sposób doprecyzować zapis ustawowy, żebyśmy zawsze mówili o jednym wzorcu, żeby nie można było produkować różnych wzorców. Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Piotr Wach:

To się da zrobić, ale moim zdaniem jest to niepotrzebne. To się da zrobić, na takiej zasadzie, jak obecnie określa się cechy biometryczne. To się da zrobić. Ponieważ prawie wszędzie wykorzystuje się metodę cyfrową, to można cyfrowo określić barwę, można opisać każdy piksel, można powiedzieć, że tych pikseli ma być tyle i tyle, i każdy można zdefiniować. Tylko po co? To jest szczęśliwy naród, który się tym zajmuje. Pewna drobna swoboda, która jest tu demonstrowana, chyba w niczym nie przeszkadza. No można to zrobić, ale po co.

Przewodniczący:

Ja osobiście myślę, że większym problemem jest to, gdy ktoś kompletnie nie trzyma się tych standardów, które są określone. Powiedziałbym, że to jest większy problem.

Głos z sali: To jest łamanie prawa.

[…]

Przewodniczący:

Czy Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę na to, że nie stosujemy się do istniejącego prawa, czy też zwraca uwagę na potrzebę doprecyzowania prawa?

Kierownik Działu Petycji:

Zwraca uwagę na duży zakres interpretacji.

Przewodniczący:

Jeśli zwraca uwagę na niedobry, duży zakres interpretacji, to powinniśmy zawęzić pole do interpretacji. Bardzo proszę, Panie Senatorze.

Senator Piotr Wach:

To jest kłopotliwa sprawa i lepiej się w to za bardzo nie wdawać. Można zdefiniować jakiś wzorzec, ale potem są jego różne wykonania, wykonania niekoniecznie cyfrowe, tylko materialne. Problem mógłby zostać rozwiązany. Mogą być różne wymiary, nie proporcje, lecz wymiary godła państwowego. Wygląda to tak, że właściwie trzeba by ustanowić jednostkę certyfikacyjną. Tak prawdę powiedziawszy, jeżeli to jest wykorzystywane jako znaczek w klapie, do różnych spraw w biurach, w urzędach, to na pewno są to formy niecyfrowe. Formę cyfrową da się ustalić, tak jak wzorzec metra w Sèvres pod Paryżem. Tak byłoby nawet dobrze. Jednak wtedy jest potrzebna jednostka certyfikacyjna, czyli ktoś, kto ocenia, czy wykonanie nie odbiega za daleko od wzorca, bo jeden znak jest mały, drugi duży, jeden na takim materiale, drugi na innym. To brzmi dość beznadziejnie. Oczywiście godła państwowego nie można naruszać, nie można go zniekształcać. Kiedyś wielu ludzi zwracało uwagę na to, czy orzeł jest w koronie, czy nie. Nastąpiła taka zmiana i ludzie zwracali na to uwagę. Ja byłbym przeciwny jakiemuś daleko idącemu precyzowaniu, bo doprowadzi to do tego, że będzie musiała istnieć instancja certyfikująca czy wydająca opinie w stosunku do poszczególnych wykonań praktycznych, które są w handlu i których się używa.

[…]

Przewodniczący:

Z tego, co rozumiem, tak wynika z przebiegu dyskusji, nie ma woli nowelizacji prawa w tym zakresie. Jeżeli nie usłyszę głosów sprzeciwu, to uznam, że tak jest. Nie słyszę głosów sprzeciwu. Wobec wyczerpania porządku obrad dzisiejszego posiedzenia zamykam posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Wszystkim uczestniczącym serdecznie dziękuję.” 2

Komentarz: 

Czytając stenogram z posiedzenia komisji można odnieść nieodparte wrażenie, że procedujący nie do końca wiedzą z jakim problemem mają do czynienia. Kuriozalna wypowiedź senatora Piotra Wacha podważa zaufanie do kompetencji sprawujących w imieniu wyborców władzę ustawodawczą. 

Patrząc na „wikipedyjny” wizerunek herbu państwowego na oficjalnej stronie internetowej senatora, należy stwierdzić, że „Senator Rzeczpospolitej Polskiej” rzeczywiście nie wie „po co” ustawa posiada załącznik z przedstawieniem obowiązującego symbolu.

Z odpowiedzi ministra kultury i dziedzictwa narodowego z dn. 1.02.2012 r. na interpelację poselską w sprawie usuwania polskich symboli narodowych z przestrzeni publicznej z dn. 16.12.2011 r.:

„Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów, w związku z interpelacją posła Marka Polaka, przesłaną w piśmie o sygn. SPS-023-530/11, w sprawie usuwania polskich symboli narodowych z przestrzeni publicznej uprzejmie informuję, że w zakresie ochrony i obecności symboli narodowych w przestrzeni publicznej za wystarczające w chwili obecnej uznaję zapisy ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (t.j. Dz. U z 2005 r. Nr 235, poz. 2000, z późn. zm.) precyzujące art. 28 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w połączeniu z art. 137 § 1 Kodeksu karnego. Odnośnie do szczegółowych kwestii poruszonych przez pana posła chciałbym przekazać poniższe wyjaśnienia.

Minister nauki i szkolnictwa wyższego poinformowała ze swej strony, że w rozporządzeniu ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 1 września 2011 r. w sprawie tytułów zawodowych nadawanych absolwentom studiów, warunków wydawania oraz niezbędnych elementów dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia studiów podyplomowych oraz wzoru suplementu do dyplomu (Dz. U. Nr 196, poz. 1167) zostały określone jedynie niezbędne elementy dyplomu, takie jak zapis o wydaniu dyplomu w Rzeczypospolitej Polskiej oraz godło uczelni, co ma służyć zróżnicowaniu uczelni i ich indywidualizacji, także ze względu na dbałość o jakość kształcenia. Umieszczenie godła uczelni na dyplomie ukończenia studiów może pomóc w budowie marki uczelni, rozpoznawalnej przede wszystkim przez pracodawców.

Minister nauki i szkolnictwa wyższego poinformowała również, że uczelnie działają w Polsce na zasadach autonomii i w ich gestii pozostaje umieszczanie na dyplomie godła państwowego. Z treści przywołanego powyżej rozporządzenia wynika, że nie ma zakazu umieszczania godła państwowego na dyplomie - godło państwowe może, ale nie musi być istotnym elementem dyplomu. […]

W przekonaniu minister nauki i szkolnictwa wyższego, podzielanym przez cały rząd, do godła państwowego powinno podchodzić się z najwyższym szacunkiem, chroniąc je także przed nadużywaniem, a obecne regulacje dają taką gwarancję.

Odnosząc się do kwestii związanej z obecnością godła narodowego na ważnych dokumentach, minister edukacji narodowej poinformowała, że wszystkie wzory świadectw i dyplomów wydawane przez szkoły lub inne powołane do tego organy, określone w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz. U. Nr 97, poz. 624), są opatrzone wizerunkiem orła ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z ustawą z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 235, poz. 2000, z późn. zm.).

Minister sportu i turystyki poinformowała, że w następstwie podjętej przez Polski Związek Piłki Nożnej decyzji o rezygnacji z przywileju używania w stroju reprezentacji wizerunku godła narodowego rozpoczęto w Polsce debatę publiczną nad zmianami legislacyjnymi regulującymi kwestię używania symboli narodowych w strojach reprezentacji kraju bądź reprezentacji olimpijskiej. W dniu 7 grudnia 2011 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej pan Bronisław Komorowski przedstawił projekt ustawy o zmianie ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych i ustawy o sporcie. Zaproponowane w projekcie nowelizacji przepisy mają na celu wprowadzenie obowiązku używania godła Rzeczypospolitej Polskiej w stroju reprezentacji kraju bądź reprezentacji olimpijskiej, o ile przepisy międzynarodowej organizacji sportowej działającej w danym sporcie, do której należy polski związek sportowy, lub przepisy Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego nie przewidują używania w stroju reprezentacji kraju lub reprezentacji olimpijskiej innych symboli narodowych. W takim przypadku zawarte w projekcie nowelizacji przepisy przewidują używanie barw Rzeczypospolitej Polskiej.

Minister sportu i turystyki podziela pogląd, że uregulowanie powyższych kwestii konieczne jest ze względu na wieloletnią tradycję używania symboliki narodowej w strojach sportowców oraz doniosłe znaczenie używania symboli narodowych dla obywateli RP, a obligatoryjność używania godła Rzeczypospolitej Polskiej w strojach reprezentacji narodowej stanowić będzie istotny element identyfikacji z państwem. W związku z powyższym minister sportu i turystyki aktywnie uczestniczy w pracach nad opisanymi zmianami legislacyjnymi, popierając przedstawione przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej propozycje.

Minister obrony narodowej poinformował, że symbole narodowe stanowią o tożsamości państwa, narodu i obywateli. Są wyrazem czci, szacunku i wartości narodowych. Ich dzieje to także część historii Polski. Symbole Rzeczypospolitej Polskiej uosabiają majestat państwa, wyrażają najwyższe patriotyczne wartości, tradycje oręża polskiego, a także wierność, honor i męstwo, których ojczyzna wymaga od swych żołnierzy. Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, służąc ochronie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium, stoją na straży honoru jego symboli. Obowiązkiem każdego żołnierza jest dbałość o symbole Rzeczypospolitej Polskiej i otaczanie ich szczególną czcią oraz szacunkiem. […] Zasady właściwego zachowania się żołnierzy podczas uroczystości państwowych reguluje ˝Ceremoniał wojskowy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej˝, który czerpiąc swe źródła z chlubnych tradycji Wojska Polskiego, zapewnia szacunek symbolom narodowym.

Minister spraw wewnętrznych w zakresie swojej właściwości poinformował, że symbole Rzeczypospolitej Polskiej w postaci godła są umieszczane na dokumentach potwierdzających tożsamość i obywatelstwo polskie, tj. dowodzie osobistym i dokumentach paszportowych. Wzór dowodu osobistego został określony w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 6 lutego 2009 r. w sprawie wzoru dowodu osobistego oraz trybu postępowania w sprawach wydawania dowodów osobistych, ich unieważniania, wymiany, zwrotu lub utraty (Dz. U. Nr 47, poz. 384, z późn. zm.). We wzorze dowodu osobistego, stanowiącego załącznik nr 3 do ww. rozporządzenia, godło państwowe zostało zamieszczone w kilku miejscach szaty graficznej dokumentu (dwukrotnie na awersie i raz na rewersie dowodu). […]

Na zakończenie uprzejmie informuję, że w przeciwieństwie do pana posła nie dostrzegam tendencji do ograniczania obecności symboli narodowych w przestrzeni publicznej. Przytoczone w interpelacji przykłady - w liczbie trzech - zostały, jak ufam, wystarczająco omówione w niniejszej odpowiedzi. Rząd będzie na bieżąco analizował i w razie potrzeby reagował na ewentualne inne tego rodzaju przypadki. […]

Należy pamiętać, że nie zawsze mnożenie miejsc eksponowania symboli narodowych automatycznie sprzyja jednoczeniu narodu, budowaniu jego tożsamości, krzewieniu patriotyzmu wśród młodego pokolenia, lecz czasem może wywołać efekt wręcz odwrotny do zamierzonego.” 3

Z odpowiedzi ministra kultury i dziedzictwa narodowego z dn. 17.10.2012 r. na interpelację poselską w sprawie obowiązku umieszczania godła RP na stronach internetowych instytucji publicznych dnia 25.09.2012 r.:

„Obowiązujące regulacje prawne nie określają zasad używania wizerunku orła ustalonego dla godła na pismach urzędowych oraz witrynach internetowych urzędów, czego konsekwencją jest niejednolita praktyka w tym zakresie. Brak jednolitych zasad dotyczących zamieszczania godła odnosi się również do witryn internetowych urzędów administracji publicznej, w tym stron biuletynu informacji publicznej. Niektóre urzędy nie umieszczają na nich godła bądź przedstawiają je w wersjach odbiegających od wzoru ustawowego. Zgodnie z art. 2a ustawy wyszczególnione tam instytucje państwowe i samorządowe mogą używać wizerunku orła ustalonego dla godła. Za wizerunek orła ustalony dla godła należy uznać dokładne, zgodne z załącznikiem nr 1 do ustawy odwzorowanie orła. W konsekwencji literalna wykładnia komentowanego przepisu wskazuje, iż różnica pomiędzy samym godłem a wizerunkiem orła ustalonym dla godła polega na istnieniu (w pierwszym przypadku) bądź nie (w drugim) tła w postaci ˝czerwonej, lekko zwężającej się ku dołowi tarczy herbowej˝. Art. 2a będący z pewnością przejawem uwzględnienia przez ustawodawcę uwarunkowań praktycznych pozwala na oznaczanie przez organ wizerunkiem orła obiektów przez niego wytworzonych czy też go określających we wszystkich sytuacjach, gdy użycie godła Rzeczypospolitej Polskiej jest niemożliwe, utrudnione bądź też niepotrzebne.

Brak jest normy prawnej wyłączającej możliwość wykorzystania kompetencji do użycia wizerunku orła ustalonego dla godła w Internecie, np. na stronie internetowej, w korespondencji internetowej.

Taki stan prawny, jakkolwiek prowadzi do daleko idącej dowolności, posiada również walory praktyczne. Obowiązujące regulacje prawne nie określają wizerunku orła ustalonego dla godła na pismach urzędowych oraz witrynach internetowych urzędów, czego konsekwencją - zgodnie z ˝Informacją o wynikach kontroli używania symboli państwowych przez organy administracji publicznej˝ (Warszawa, kwiecień 2005, nr D/04/505) - jest niejednolita praktyka w tym zakresie.

Z aktualnych norm prawnych dotyczących godła i samego wizerunku orła ustalonego dla godła z pewnością wyinterpretować można, iż wszelkie odstępstwa w zakresie odwzorowania orła będą miały charakter bezprawny. Tym niemniej już kwestia umieszczenia orła w dowolnym tle w kontekście braku jakichkolwiek ograniczeń dla twórcy konkretnego zestawienia rodzi wątpliwości w zakresie oceny zgodności takiego projektu z prawem. Z racji powołanej na wstępie klauzuli generalnej zawartej w art. 1 ust. 2 ustawy należałoby zalecać daleko idącą powściągliwość w wykorzystywaniu wizerunku orła w połączeniu z tłem koloru innego niż barwy narodowe. Niemniej jednak norm ściśle regulujących powyższą kwestię, a zatem określających, jaka jest granica zgodnego z prawem wykorzystania wizerunku orła przez organy państwowe, brak, a w konsekwencji ewentualna weryfikacja w tym zakresie odnosić się musi do subiektywnych opinii o charakterze ocennym odnoszących się do konkretnego przypadku.

W aktualnym stanie prawnym, zgodnie z art. 3 ustawy godło Rzeczypospolitej Polskiej umieszcza się w szczególności w pomieszczeniach urzędowych i salach posiedzeń, salach wykładowych i lekcyjnych, na budynkach. Godło można również umieszczać w innych miejscach niż wymienione, w tym również na witrynach internetowych. Niemniej jednak nie ma obowiązku ustawowego umieszczania godła na stronach internetowych urzędów obsługujących centralne organy administracji rządowej. […]” 4

Z uchwały Komisji Heraldycznej z dn. 18.01.2013 r. w sprawie obecności Orła Białego na stronach internetowych podmiotów uprawnionych do używania jego wizerunku:

„Komisja Heraldyczna z ubolewaniem stwierdza, że symbole Rzeczypospolitej Polskiej nie są należycie eksponowane w przestrzeni publicznej. […] Wydaje się, że przepisy prawa nie regulują powyższej tematyki w wyczerpujący i satysfakcjonujący sposób. Zdziwienie może budzić fakt, że choć ustawa, dodanym niedawno art. 3a, przesądza o obecności godła państwowego [recte: herbu] na strojach polskich sportowców, to brak w niej zobowiązania, by Orzeł Biały pojawił się na stronach urzędów państwowych.

Należy jednak pamiętać, że choć ustawa nie zawiera takiego zobowiązania, to stosownie do jej art. 3 ust. 2, godło Rzeczypospolitej Polskiej umieszczać można w innych miejscach niż wymienione w ust. 1, a więc także na stronach internetowych podmiotów uprawnionych do używania wizerunku godła ustalonego dla godła.

Niezależnie od tego czy kwestia symboli Rzeczypospolitej Polskiej doczeka się nowej, kompleksowej regulacji w randze ustawy, Komisja Heraldyczna stoi na stanowisku, że herb Rzeczypospolitej Polskiej — Jej i wszystkich Polaków naczelny i najważniejszy symbol — winien widnieć na stronach internetowych ministerstw i innych instytucji państwowych, tak jak winien widnieć na tablicach urzędowych umieszczonych na budynkach siedzib tych podmiotów, w pomieszczeniach urzędowych, salach obrad, salach wykładowych i lekcyjnych.

Komisja Heraldyczna zwraca się z apelem do tych podmiotów — w tym przede wszystkim organów władzy państwowej i administracji rządowej, samorządu terytorialnego, władzy sądowniczej, Wojska Polskiego i innych służb mundurowych, szkół publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych oraz państwowych i niepaństwowych szkół wyższych — które z przysługującego im przywileju posługiwania się Orłem Białym jeszcze nie skorzystały, by uczyniły to bez zbędnej zwłoki.” 5

Z listu Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22.03.2013 r. do rektorów uczelni wyższych:

„Uprzejmie informuję, że Komisja Heraldyczna, organ opiniodawczo-doradczy Ministra Administracji i Cyfryzacji, podjęła uchwałę w sprawie obecności Orła Białego na stronach internetowych podmiotów uprawnionych do używania jego wizerunku. […]

Przekazując treść uchwały Komisji z dnia 18 stycznia 2013 r. zwracam się do Magnificencji z uprzejmą prośbą o zapoznanie się z jej treścią i wykorzystanie zaleceń zawartych w stanowisku Komisji Heraldycznej.” 6

Z wypowiedzi medialnej premiera rządu RP z dn. 22.02.2013 r.: 

„Nie mam w zwyczaju surfować po stronach ministerstw, bo mam kontakt z ministrami, więc nie zwracam uwagi na logotypy w poszczególnych resortach na ich stronach, ale generalnie uważam tego typu decyzje za być może uzasadnione artystycznie, ale nieuzasadnione z punktu widzenia takiej rangi, powagi urzędu. Rozumiem wymogi nowoczesności, modernizacji stron internetowych. Orzeł nie musi być wszędzie, ale jak już jest, to żeby nie znikał.”7

Biały Orzeł to… HEROS?

Polski Superbohater „Biały Orzeł”

Wydawnictwo Wizuale

Autorzy: Maciej Kmiołek / Adam Kmiołek

Wdrożenie: grudzień 2011

Z opisu postaci:

„Aleks Poniatowski wypadł z biurowca. Nie miał prawa przeżyć. Złamał nie tylko większość kości w swoim ciele ale i podstawową zasadę życia — uciekł z objęć śmierci. Cztery lata później, dzięki specjalnej surowicy powraca jako superbohater, Biały Orzeł. Nie pamiętając szczegółów wypadku, poszukuje swojego zaginionego ojca, osób które usiłowały go zgładzić oraz... ukochanej żony. W walce z niebezpieczeństwami, które grożą Polsce, korporacją Techcorp, oraz jego dawnym przyjacielem Wiktorem Rossem, wspiera go młody geniusz i wynalazca — Hudini.”*

Komentarz: 

Wydaje się, że nigdy dość pozytywnych bohaterów — szczególnie w przestrzeni tzw. „kultury masowej”. Komiks, wbrew przewidywaniom, nie stał się przeszłością i choć może nie stanowi już tak silnego medium to z powodzeniem może kierować się do znaczącej grupy odbiorców. 

Pytanie jednak — z czym do ludzi? Odnieść można wrażenie, że podjęta próba, zarówno w warstwie formalnej, jak i treściowej, nie wzbiła się ponad sztampowy poziom. Można by powiedzieć — klasyka marvelowska. 

„Kapitan Ameryka”, powołany do życia w 1941 roku przez Wydawnictwo Marvel Comics, odpowiadał na ówczesne zapotrzebowanie propagandowe w toczącej się światowej wojnie. 

Komiksowy przekaz miał za zadanie budować morale i budzić nadzieję na lepsze jutro. Zło było zdefiniowane, a bohater jednoznacznie pozytywny.

 Odnieść jednak można wrażenie, że cała późniejsza marvelowska komunikacja — z powstałym panteonem herosów — mimo ambicji nawiązywania do tradycji mitycznych narracji, utkwiła w formule prostackiej „nawalanki”.

Do tworzenia postaci — a szczególnie narodowego herosa — trzeba mieć wizję wykraczającą poza to, co lęgnie się w popkulturze. W kontekście polskiego sierpnia — powstańczego i solidarnościowego — można powiedzieć: orła wychować nie jest łatwo, a co dopiero herosa. A nazwa zobowiązuje…

I taki cytat z przeszłości: 

„Jesteście pokoleniem milenijnym, przełomowym, które żyje na grani dwóch Tysiącleci. Wiecie jak trudno jest utrzymać się na grani. Wieją tam potężne wichry i szaleją burze... Trzeba mocno trzymać się „pazurami” rodzimej skały, aby nie spaść na dno przepaści. 

Trzeba nie lada wysiłku i bohaterskiego męstwa, aby się ostać... Tylko orły szybują nad graniami i nie lękają się przepaści, wichrów i burz. Musicie mieć w sobie coś z orłów! — serce orle i wzrok orli ku przyszłości. 

Musicie ducha hartować i wznosić, aby móc jak orły przelatywać nad graniami w przyszłość naszej Ojczyzny. Będziecie wtedy mogli jak orły przebić się przez wszystkie dziejowe przełomy, wichry i burze, nie dając się spętać żadną niewolą. 

Pamiętajcie — orły to wolne ptaki, bo szybują wysoko. […] Pamiętajcie, że i Wy jesteście z pokolenia orłów. Niech to będzie dla Was znakiem, programem i ukazaniem drogi. „Wylęgajcie się” wszyscy na ziemi polskiej, która jest „gniazdem orłów” dla wszystkich pokoleń.” 

— kto to powiedział?

Orzeł Biały to… ORLICA!*

Sejm RP

Projekt ustawy o uzgodnieniu płci

Klub Poselski Ruch Palikota

3 stycznia 2013 r.

Z projektu ustawy o uzgodnieniu płci: 

Ilekroć w ustawie jest mowa o […] tożsamości płciowej — rozumie się przez to utrwalone, intensywnie odczuwane doświadczanie i przeżywanie własnej płciowości, która odpowiada lub nie płci metrykalnej.**

Komentarz: 

To, że masz „ptaszka” jeszcze o niczym nie świadczy — zdaje się mowić poselski projekt ustawy o uzgodnieniu płci. 

Per analogiam — to, że mamy ptaszka w herbie od z górą 700 lat nie oznacza wcale, że jest nim orzeł — samiec. Co na to tradycja? 

Wydaje się, że nie bez przyczyny bestiarium heraldyczne nie tylko z samej nazwy jest rodzaju męskiego. Godła przedstawiane w pozie bojowej, prezentując dumnie swoje naturalne oręże, nie pozostawiają złudzeń, co do ich męskości. 

Takie są zatem gryfy, lwy, lamparty, jednorożce, tury, niedźwiedzie, jelenie, konie, kozły, wilki, dziki, lisy — no może nie zające, ale od nich trudno wymagać eksponowania szczegółów postawy bojowej. 

Natomiast z określeniem płci ptaków — a w szczególności tego królewskiego — jest pewna trudność. 

Toczące się w przestrzeni publicznej dyskusje na temat wizerunku polskiego orła heraldycznego są niezwykle intrygujące i pouczające. Ba! — nawet więcej — niekiedy potrafią rozbawić do łez lub wprawić w stupor. 

Tematyka toczonych dyskusji wymaga niekiedy nabrania sporego dystansu, gdyż bywa że ociera się czasem o absurd. Trzeba przyznać, że w ożywionej dyskusji dotyczącej polskiego godła nie pojawił się jeszcze wątek płci. 

Podniosę go zatem jako pierwszy — a co tam…

Co tam bowiem dyskusje o: 

• eklektycznej stylistyce aktualnego wzoru polskiego godła

• statusie korony — być albo nie być, czyli monarchia czy republika — i jej kształcie — otwarta czy zamknięta — niezależność czy podległość. 

• koronie z krzyżem czy bez — z liliami czy kwiatonami

• głowie orła — uniesionej w górę czy skierowanej na bok

• wyrazie orlego spojrzenia — ludzkim czy ptasim — okiem z błyskiem czy bez 

• dziobie — zamkniętym czy otwartym z agresywnie wystawionym językiem

• przepasce — złotej czy białej, tylko na skrzydłach czy poprzez pierś — zwieńczonej pięcioramiennymi gwiazdkami dystynkcyjnymi czy masońsko-bolszewickimi (a jeśli o przepasce zwieńczonej trójlistnie to liliami czy koniczynami)

• o łapach-szponach — białych czy złotych, opierzonych czy nagich.

Bo jak nagich to bielik. A bielik, bo biały. A jak bielik to… NIE ORZEŁ! — to orłan! 

Źle to wygląda, a brzmi jeszcze gorzej. 

Z równie humorystycznych rozważań przemknęły gdzieś w sieci dylematy pewnego orlogera, dywagującego nad wielkością orlej głowy w wizerunku aktualnego godła — jej powiększone proporcje uzasadniał docelowym zawieszaniem herbu powyżej linii wzroku patrzących.

Pozostawiając na uboczu główne nurty dyskusyjne, zajmijmy się krótko — zgodnie z mainstreamowym trendem — orlim „genderem”. 

Postawmy zatem tezę, że godłem w herbie Polski nie jest orzeł, lecz… ORLICA.

W aktualnym kontekście „genderologii stosowanej”, teza taka wydaje się być nad wyraz poważna. Skoro grupa posłów parlamentu Rzeczypospolitej wnosi o ustawowe zapewnienie wolności wyboru płci — niezależnie od jej biologicznych uwarunkowań — to dlaczego nie zapytać o „utrwalone i intensywne odczuwanie płci” państwowego symbolu? 

Z ornitologiczno-metrykalnego punktu widzenia to orlica pełni główne funkcje społeczne, trzymając pieczę nad gniazdem — nie mówiąc o tym, że jest fizycznie większa. 

Dlaczego zatem nazwą symbolu ma być honorowany samiec? Przecież nawet państwowy urzędnik oczekuje zwracania się doń per: ministra. Co stoi na przeszkodzie, by godłem Polski nie miałaby być orlica? 

Całkiem niedawno — w 2007 roku — szwedzkie wojskowe feministki wykastrowały heraldycznego lwa w odznace Nordyckiej Grupy Bojowej. Na nic zdały się protesty heraldyków, wskazujących, że trzebione lwy przydawano w herbach zdrajcom ojczyzny. 

Skandynawskim żołnierzycom z narzędziem gwałtu na ramieniu było nie po drodze. Taki gender, panie…

Czy można znaleźć heraldyczne podstawy dla określenia płci orła? Istnieją przedstawienia orła z głową wilka i kozła oraz wizerunki godła uszczerbionego, dla których powstały osobne określenia — bezgłowy „szaszor”, pozbawiony oręża (dzioba i szponów) „alerion”, czy też „połuorzeł”. 

Z jednoznacznie kobiecych przedstawień orła w heraldyce istnieje wizerunek zwany „Jungfrauenadler” (Panieński orzeł). Jest to harpia — hybryda, czyli orzeł z ukoronowaną kobiecą głową, a w niektórych przedstawieniach także z nadobnie wyeksponowanymi piersiami.

Okazuje się, że heraldyczny dymorfizm płciowy królewskiego ptaka jest obecny w czeskiej heraldyce, która wizerunek orła jednogłowego określa żeńskim mianem „ORLICE”, a orła dwugłowego definiuje rodzajem męskim „OREL”. 

Jednogłowy wizerunek polskiego godła wskazuje, że symbol akwilarny nie zawędrował do Polski drogą wschodnią, fundując nam dwugłowego orła bizantyńskiego, lecz raczej południową. 

Czy stało się to dzięki małżeństwu Mieszka I z czeską Dobrawą, który przyjął znak z dobrodziejstwem inwentarza — tego wprost powiedzieć nie można, ale pewne jest, że związki polsko-czeskie na przełomie pierwszego tysiąclecia były ściślejsze niż się zwykle wydaje. 

To nie tylko legenda o wspólnych praojcach-założycielach Lechu i Czechu (o Kraku i Kroku nie wspominając), czy też podobieństwo państwowych mitów założycielskich — o Piaście Kołodzieju i Przemyśle Oraczu. 

Silne przenikanie się wpływów kulturowych i politycznych — niekiedy bardzo bolesne — oraz skoligacenie rodów Piastów i Przemyślidów formalnymi związkami, może być podstawą dla wnioskowania o wspólnych korzeniach heraldycznej symboliki. 

W okresie kształtowania się zarówno polskiej, jak i czeskiej państwowości, obecne w przedheraldycznych przedstawieniach orły są podobne. Przykładem mogą być ich wizerunki umieszczone na monetach — na czeskich denarach Sobiesława Sławnikowica (990) i Bolesława II (995) oraz polskim Bolesława Chrobrego (1000). 

Jednym z najwcześniejszych wizerunków heraldycznych czeskiego księstwa jest „Płomienista Orlica” — herb dynastii Przemyślidów. Jej pojawienie się związane jest z księciem Wacławem I Świętym (908-928/935). 

W pierwotnej formie przedstawiona na monecie księcia Bedřicha z 1179-1181 roku oraz na pieczęci konnej Przemysła Otokara I. 

Późniejsze, bo z początków XIV wieku (1313-1321), barwne przedstawienie „Płomienistej Orlicy” w pasjonale Kunegundy Czeskiej — byłej żony Bolesława Mazowieckiego — ukazuje na złotej tarczy czarnego jednogłowego orła okolonego czerwonymi płomieniami. 

Wizerunek orlicy, wprowadzony w XII wieku do czeskiej heraldyki, zastąpiony następnie heraldycznym lwem, przetrwał we współczesnych herbach Moraw oraz Śląska.

Wydaje się, że okres 300 lat — od roku 900 po 1200 — będąc późną recepcją wizerunku cesarskiego orła Karola Wielkiego, był czasem „wylęgania się” orłów na heraldycznych symbolach sąsiadujących ze sobą ziem. 

Z uwagi na to, że do braci Czechów zdecydowanie nam bliżej to — parafrazując piwnego klasyka — można śmiało powiedzieć: Polska orlice pochází z Česka. A że była samicą — to tylko przydaje piękna polskiemu godłu.

I to by było na tyle.  8-) **